ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN AKILCI OLMAYAN İNANÇLARI İLE DEPRESYON, KAYGI, UMUTSUZLUK VE STRES DÜZEYLERİ

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 2, 95 - 120, 30.07.2021

İrem Karlukaç Özlem Ulaş Kılıç

Öz

21. yüzyılın beraberinde getirdiği değişimler, bireylerin yaşamını kolaylaştırmasının yanı sıra birtakım zorluklar yaşamalarına da sebep olabilmektedir. Bireyler karşılaştıkları bu zorluklar karşısında depresyon, kaygı, stres ve umutsuzluk gibi olumsuz duygu durumları yaşayabilirler. Bu çalışmanın amacı akılcı olmayan inançların üniversite öğrencilerinin umutsuzluk, stres, depresyon ve kaygı düzeylerini anlamlı bir düzeyde yordayıp yordamadığının belirlenmesidir. Bu amaçla araştırmanın çalışma grubunu farklı üniversitelerde öğrenim gören toplam 255 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği, Depresyon, Kaygı ve Stres Ölçeği, Beck Umutsuzluk Ölçeği ve araştırmacı tarafından hazırlanan Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde yordama ilişkisini belirlemek amacıyla çoklu doğrusal regresyon analizi yönteminden faydalanılmıştır. Analizler gerçekleştirilmeden önce regresyon analizine ilişkin varsayımlar test edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre akılcı olmayan inançlar değişkeninin umutsuzluk, depresyon, kaygı ve stres değişkenlerini manidar olarak yordadığı bulunmuştur. Araştırmada elde edilen bulguların genel olarak ilgili literatüre paralellik gösterdiği ve bu anlamda akılcı olmayan inançların üniversite öğrencilerinin duygusal durumlarında önemli bir değişken olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Akılcı olmayan inançlar, depresyon, kaygı, umutsuzluk, stres

Kaynakça

• Açıkgöz, S. C. (2019). Depresyon, panik bozukluk ve yaygın anksiyete bozukluğunun psikolojik sağlamlık/dayanıklılık ile ilişkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Okan Üniversitesi, İstanbul.
• Albayrak, H. (2019). Lise öğrencilerinin kendini sabote etme eğilimi ile psikolojik iyi olma, depresyon ve öz yeterlik arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trabzon Üniversitesi, Trabzon.
• Algur, V. (2019). Üniversite öğrencilerinin anksiyete ve depresyon düzeyleri ile fiziksel saldırganlık, öfke, düşmanlık ve sözel saldırganlık arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi, İstanbul.
• Arığ, S. (2019). Üniversite öğrencilerinde depresyonun yordayıcıları olarak duygusal zekâ ve duyguları ifade etme. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Biruni Üniversitesi, İstanbul.
• Arnett, J. J. (2000). Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. American Psychologist, 55(5), 469-480. doi:10.1037//0003-066X.55.5.469
• Aslan, R. (2020). Kovid-19 fizyoloji ve psikolojiyi nasıl etkiliyor? Göller Bölgesi Aylık Ekonomi ve Kültür Dergisi, 8(88), 47-53.
• Aşar, G. (2019). Otomatik düşünceler ve irrasyonel inanışların duygu durum ve depresyon üzerindeki etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Arel Üniversitesi, İstanbul.
• Aydın, N., Çimen, S., Kutlu, L., & Taycan, O. (2006). Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerde depresyon ve tükenmişlik düzeyinin sosyodemografik özelliklerle ilişkisi. Anatolian Journal of Psychiatry, 7, 100-108.
• Beksaçi, I. (2019). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumu ile depresyon ve kaygı düzeyleri arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Bellah, R., Madsen, R., Sullivan, W., Swidler, A., & Tipton, S. (1985). Habits of the heart: Individualism and commitment in American life. Berkeley: University of California Press.
• Bridges, K. R. & Harnish, R. J. (2010). Role of irrational beliefs in depression and anxiety: A review. Health, 2(8), 862-877.
• Bond, M.H. (1988). Finding universal dimensions of individual variation in multicultural studies of value: The Rokeach and Chinese value surveys. Journal of Personality and Social Psychology, 55, 1009-1015.
• Bozkurt, N. (2004). Bir grup üniversite öğrencisinin depresyon ve kaygı düzeyleri ile çeşitli değişkenler arasındaki ilişkiler. Education and Science, 29(133), 52-59.
• Cash, T. F. (1984). The irrational beliefs test: Its relationship with cognitive-behavioral traits and depression. Journal of Clinical Psychology, 40(6), 1399–1405.
• Căzănescu, D. G., Tecuta, L., Cândea, D. M., & Szentagotai-Tătar, A. (2018). Savoring as Mediator Between Irrational Beliefs, Depression, and Joy. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 37(1), 84-95. doi:10.1007/s10942-018-0304-8.
• Chan, H. W. Q. & Sun, C. F. R. (2020). Irrational beliefs, depression, anxiety, and stress among university students in Hong Kong. Journal of American College Health, 1–15. doi:10.1080/07448481.2019.1710516
• Corey, G. (2001). Student manual for theory and practice of counseling and psychotherapy. Belmont, CA: Wadsworth/Thomson Learning.
• Cukur, C. S., De Guzman, M. R. T., & Carlo, G. (2004). Religiosity, values, and horizontal and vertical individualism—Collectivism: A study of Turkey, the United States, and the Philippines. The Journal of Social Psychology, 144(6), 613-634.
• Dryden, W. & Ellis, A. (1988).Rational-emotive therapy.In K. S. Dobson (Ed.), Handbook of cognitive-behavioral therapies (p. 214–272). Guilford Press.
• Ellis, A. (1962). Reason and emotion in psychotherapy. Oxford, England: Lyle Stuart. Ellis, A. (1973). Humanistic psychotherapy: The rational emotive approach. New York: Julian.
• Ellis. A. (1994). Reason and emotion in psychotherapy. New York: Birch Lane Press. Ellis, A. (2009). Instructor’s manual for rational emotive behavior therapy for addictions. Mill Valley, CA.
• Erickson, S. L. (1989). The relationship between suicidal phenomena and depression, dysfunctional attitudes, irrational beliefs, and hopelessness. UNLV Retrospective Theses & Dissertations, 39. http://dx.doi.org/10.25669/xm0d-1bj0
• Fletcher, L., Olekalns, M., & Cieri, H. (2001). Cultural differences in conflict resolution: Individualism and collectivism in the Asia-Pacific region. Retrieved January 31, 2003, from http://egade.sistema.itesm.mx/investigacion/documentos/ documentos/4egade_husted.pdf
• Goleman, D. (2003). Duygusal zekâ neden IQ’dan daha önemlidir? (Çev: Banu Seçkin Yüksel) İstanbul: Varlık Yayınları.
• Göller, L. (2010). Ergenlerin akılcı olmayan inançları ile depresyon-umutsuzluk düzeyleri ve algıladıkları akademik başarıları arasındaki ilişkiler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Hart, K. E., & Hittner, J. B. (1991). Irrational beliefs, perceived availability of social support, and anxiety. Journal of Clinical Psychology, 47(4), 582– 587. doi:10.1002/1097-4679(199107)47:4<582::aid-jclp2270470418>3.0.co;2-z
• Hofstede, G. (1980). Culture’s consequences. Beverly Hills, CA: SAGE.
• Hofstede, G. (1984). Cultural differences in management and planning. Asia Pacific Journal of Management, 1, 81-99.
• Hui, C.H. & Triandis, H.C. (1986). Individualism-collectivism: A study of cross-cultural researchers. Journal of Cross Cultural Psychology, 17, 225-248.
• Hyland, P., Shevlin, M., McBride, O., Murphy, J., Karatzias, T., Bentall, R. P., ... & Vallières, F. (2020). Anxiety and depression in the Republic of Ireland during the COVID-19 pandemic. Acta Psychiatrica Scandinavica, 142(3), 249-256.
• İnanç, N., Savaş, H. A., Tutkun, H., Herken, H., & Savaş, E. (2004). Gaziantep Üniversitesi Mediko-Sosyal Merkezi’nde psikiyatrik açıdan incelenen öğrencilerin klinik ve sosyodemografik özellikleri. Anatolian Journal of Psychiatry, 5, 222-230.
• İzgiş, H. (2019). Bir grup öğretmenin algıladıkları sosyal destek ve yaşam doyumu ile depresyon arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Işık Üniversitesi, İstanbul.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1996). Family and human development across cultures: A view from the other side. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1997). Individualism and collectivism. In J.W. Berry, M.H. Segall, C. Kağıtçıbaşı (Eds.), Handbook of cross-cultural psychology. Social behaviour and applications (2nd ed., pp. 1–49). Boston: Allyn & Bacon.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2001). İnsan aile ve kültür. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Karahan Şanal, F. (2016). Üniversite öğrencilerinde çözüm odaklı düşünmenin depresyon, anksiyete, stres ve psikolojik iyi oluş ile ilişkisi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Karaman, H. (2018). 15-18 yaş ergenlerde akılcı olmayan inançlar ve psikolojik belirtiler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Nişantaşı Üniversitesi, İstanbul.
• Kodan, S. (2013). Üniversite öğrencilerinde umutsuzluk ve akılcı olmayan inanışlar arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 175-190.
• Lazarus R. S. & Folkman S. (1984). Stress, appraisal and coping. NewYork, Springer. Nelson, R. E. (1977). Irrational beliefs in depression. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 45(6), 1190–1191. doi:10.1037/0022-006x.45.6.1190
• Özbay, G. (1997). Üniversite öğrencilerinin problem alanlarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirme: Geçerlik ve güvenirlik çalışması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Sartorius, N., Üstün, T. B., Lecrubier, Y., & Wittchen, H.-U. (1996).Depression comorbid with anxiety: Results from the WHO study on psychological disorders in primary health care. British Journal of Psychiatry, 168(30), 38– 43. doi:10.1192/s0007125000298395
• Sharf, R. S. (2014). Psikoterapi ve psikolojik danışma kuramları (Çev. Ed. Nilüfer Voltan Acar) Ankara: Nobel Akademi.
• Sohbet, R., Sincar, S., Birimoglu Okuyan, C., & Karasu, F. (2020). Üniversite öğrencileri arasında yaşam doyumu ve depresyon: Kesitsel bir çalışma yaşam doyumu ve depresyon. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 93-100.
• Şahbudak, B. & İnal Emiroğlu, N. (2020). Çocuk ve ergenlerde COVID-19 salgını ve duygudurum bozuklukları birlikteliği. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 27(2), 59-63.
• Şahin, C. (2009). Eğitim fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin umutsuzluk düzeyleri. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 271-286.
• Tagay, Ö., Çalışandemir, F., & Ünüvar, P. (2018). Genç yetişkinlerin algılanan stres düzeyleri ile akılcı olmayan inançları ve benlik saygıları arasındaki ilişki. International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 7, 167-175.
• Taghavi, M. R., Goodarzi, M. A., Kazemi, H., & Ghorbani, M. (2006). Irrational beliefs in major depression and generalized anxiety disorders in an Iranian sample: A preliminary study. Perceptual and Motor Skills, 102(1), 187– 196. doi:10.2466/pms.102.1.187-196
• Teddlie, C., & Yu, F. (2007). Mixed methods sampling: A typology with examples. Journal of Mixed Methods Research, 1(1), 77-100. doi: 10.1177/1558689806292430
• Hui, C. H., McCusker, C., Triandis, H. C. (1990). Multimethod of probes of individualism and collectivism. Journalof Personality and Social Psychology, 59, 1006-1020.
• Wang, Y., Jiang, N., Cheung, E. F. C., Sun, H., & Chan, R. C. K. (2015). Role of depression severity and impulsivity in the relationship between hopelessness and suicidal ideation in patients with major depressive disorder. Journal of Affective Disorders, 183, 83-89. doi:10.1016/j.jad.2015.05.001
• WHO (World Health Organization). (2021). https://www.who.int/health- topics/depression#tab=tab_1 adresinden edinilmiştir.