ÖZEL YETENEKLİ ÖĞRENCİLERDE MÜKEMMELİYETÇİLİK VE DUYGUSAL ZEKÂ: BİR DERLEME ÇALIŞMASI

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 3, 63 - 91, 02.03.2022

Afra Selcen Taşdelen Serap Emir

Öz

Bu çalışmanın amacı, özel yetenekli öğrencilerin mükemmeliyetçilik
eğilimleri, duygusal zekâ düzeyleri ve mükemmeliyetçilik eğilimleri ile duygusal zekâ
düzeyleri arasındaki ilişkiyi ortaya koyan alan yazındaki araştırma sonuçlarının
paylaşılması ve özel yetenekli öğrencilerin duygu dünyalarının anlaşılması konusunda
ailelerin ve eğitimcilerin farkındalığının artırılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda,
öncelikle özel yeteneklilik kavramı tanımlanmış ve özel yetenekli öğrencilerin duygusal
gelişimlerinin akademik başarılarındaki ve sosyal hayatlarındaki rolü ile etkisi kısaca
açıklanmıştır. Mükemmeliyetçilik ve duygusal zekâ kavramları ile ilgili başlıca teoriler
ve bu kavramlarla ilgili araştırma sonuçları özel yetenekli öğrenciler özelinde ele
alınarak sırasıyla açıklanmıştır. Ayrıca, ebeveynlerin özel yetenekli çocukların duygusal
zekâ düzeyleri ve mükemmeliyetçilik eğilimleri üzerindeki rolü kısaca tartışılmıştır.
Duygusal zekâ ve mükemmeliyetçilik arasındaki ilişki araştırma sonuçları ışığında
açıklanmış ve gelecekte bu alanda yürütülebilecek ampirik çalışmalara yol gösterecek
çeşitli araştırma konuları sunulmuştur. Buna ek olarak, özel yetenekli öğrencilerde
gözlenebilen sağlıksız mükemmeliyetçilik davranışlarının önlenebilmesi ve duygusal
zekâ gelişiminin desteklenmesi için uygulanabilecek bazı müdahale uygulamaları ve
çözüm önerilerinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Özel yetenekli öğrenciler, mükemmeliyetçilik, duygusal zekâ

Kaynakça

• Abdulla Alabbasi, A. M., A. Ayoub, A. E., & Ziegler, A. O. (2021). Are gifted students more emotionally intelligent than their non-gifted peers? A meta-analysis. High Ability Studies, 32(2), 189-217. doi:10.1080/13598139.2020.1770704
• Affrunti, N. W., & Woodruff-Borden, J. (2014). Perfectionism in pediatric anxiety and depressive disorders. Clinical Child and Family Psychology Review, 17(3), 299- 317. doi:10.1007/s10567-014-0164-4
• Akça, F. (2010). Talented and average intelligent children’s levels of using emotional intelligence, Procedia Social and Behavioral Sciences, 5, 553–558.
• Aldea, M., & Rice, K. (2006). The role of emotional dysregulation in perfectionism and psychological distress. Journal of Counseling Psychology, 54(4), 498-510. doi:10.1037/0022-0167.53.4.498
• Alegre, A. (2011). Parenting styles and children’s emotional intelligence: What do we know? The Family Journal, 19(1), 56-62. doi:10.1177/1066480710387486
• Al-Onizat, S. H. (2012). The relationship between emotional intelligence and academic adaptation among gifted and non-gifted student. Journal of Human Sciences, 9(1), 222-248.
• Appleton, P. R., Hall, H. K., & Hill, A. P. (2010). Family patterns of perfectionism: An examination of elite junior athletes and their parents. Psychology of Sport and Exercise, 11, 363-371.
• Ashby, J. S., & Rice, K. G. (2002). Perfectionism, dysfunctional attitudes, and selfesteem: A structural equations analysis. Journal of Counseling & Development, 80(2), 197-203. doi:10.1002/j.1556-6678.2002.tb00183.x
• Bakar, A. Y. A., Ishak, N. M., & Abidin, M. H. Z. (2014). The relationship between domains of empathy and leadership skills among gifted and talented students. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116, 765-768.
• Barrow, J. C., & Moore, C. A. (1983). Group interventions with perfectionistic thinking. Personnel & Guidance Journal, 61(10).
• Bennett, D. S., Bendersky, M., & Lewis, M. (2005). Antecedents of emotion knowledge: Predictors of individual differences in young children. Cognition & Emotion, 19, 375-396.
• Chan, D. W. (2005). Emotional intelligence, social coping, and psychological distress among Chinese gifted students in Hong Kong. High Ability Studies, 16, 163-178. doi:10.1080/13598130600617589
• Chan, D. W. (2009). Dimensionality and typology of perfectionism: The use of the frost multidimensional perfectionism scale with Chinese gifted students in Hong Kong. Gifted Child Quarterly, 53(3), 174-187. doi:10.1177/0016986209334963
• Cross, T. L. (2011). Social emotional needs: The necessity of psychological services for students with gifts and talents. Gifted Child Today, 34(4), 64-65. doi:10.1177/1076217511418068
• Cross, J. R., & Cross, T. L. (2015). Clinical and mental health issues in counseling the gifted individual. Journal of Counseling & Development, 93(2), 163-172.
• Çalıkoğlu, B.S. (2009). Üstün zekâlı öğrencilerin çalışma alışkanlıkları ile mükemmeliyetçilik özellikleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Davis, G. A., Rimm, S. B., & Siegle, D. (2011). Education of the gifted and talented (6th ed.) Pearson.
• DiPrima, A. J., Ashby, J. S., Gnilka, P. B., & Noble, C. L. (2011). Family relationships and perfectionism in middle-school students. Psychology in the Schools, 48(8), 815-827. doi:10.1002/pits.20594
• Dunkley, D., Zuroff, D., & Blankstein, K. (2003). Self-critical perfectionism and daily affect: Dispositional and situational influences on stress and coping. Journal of Personality and Social Psychology, 84(1), 234-252.
• Durlak, J. A., Weissberg, R. P., Dymnicki, A. B., Taylor, R. D., & Schellinger, K. B. (2011). The impact of enhancing students’ social and emotional learning: A meta‐ analysis of school‐based universal interventions. Child Development, 82(1), 405-432.
• Eisenberg, N., Cumberland, A., & Spinrad, T. L. (1998). Parental socialization of emotion . Psychological Inquiry, 9, 241-273.
• Eum, K., & Rice, K. G. (2011). Test anxiety, perfectionism, goal orientation, and academic performance. Anxiety, Stress, & Coping, 24(2), 167-178. doi:10.1080/ 10615806.2010.488723.
• Fernandez, I., Carrera, P., Sanchez, F., Paez, D., & Candia, L. (2000). Differences between cultures in emotional verbal and non-verbal reactions. Psicothema, 12, 83-92.
• Folkman, S., & Moskowitz, J. T. (2000). Stress, positive emotion, and coping. Current Directions in Psychological Science, 9, 115-118. doi:10.1111/1467-8721.00073
• Goleman, D. P. (1995). Emotional intelligence: Why it can matter more than IQ for character, health and lifelong achievement. New York: Bantam Books.
• Gottman, J. M., & DeClaire, J. (1997). Raising an emotionally intelligent child. New York, N.Y.: Simon & Schuster Paperbacks.
• Grugan, M. C., Hill, A. P., Madigan, D. J., Donachie, T. C., Olsson, L. F., & Etherson, M. E. (2021). Perfectionism in academically gifted students: A systematic review. Educational Psychology Review, , 1-43. doi:10.1007/s10648-021-09597- 7
• Hamachek, D. E. (1978). Psychodynamics of normal and neurotic perfectionism 15, 27– 33. Psychology, 15, 27-33.
• Hébert, T.P., Smith, K.J. (2018). Social and emotional development of gifted students. Gifted Child Today. 41(4), 176-176. doi:10.1177/1076217518788591
• Herdman, E. A. (2006). Derleme makale yazımında, konferans ve bildiri sunumu hazırlamada pratik bilgiler (Çev. Z. Dörtbudak), Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 3(1), 2-4.
• Kaçmaz, N., & Demirtaş, V. Y. (2020). Özel yetenekli çocuklarda öz-düzenlemeli öğrenme, öz-yeterlik ve mükemmeliyetçilik. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 389-404. doi:10.26468/trakyasobed.664763
• Karimi, M., & Besharat, M. A. (2010). Comparison of alexithymia and emotional intelligence in gifted and non-gifted high school students Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 753-756. doi:10.1016/j.sbspro.2010.07.179
• Kaya, F., Kanık, P., & Alkın, S. (2016). Üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin duygusal zekâ ve iletişim becerileri düzeylerinin karşılaştırılması. International Online Journal of Educational Sciences, 8(1)
• Koçak, R., & İçmenoğlu, E. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zekâ ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü. Türk Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 73-85.
• Leana-Taşcılar, M. Z., & Kanlı, E. (2014). Investigation of perfectionism and self– esteem scores of gifted and average students. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 47(2), 1-20.
• LoCicero, K. A., & Ashby, J. S. (2000). Multidimensional perfectionism in middle school age gifted students: A comparison to the general cohort. 22, 182– 185. Roeper Review, 22, 182-185. doi:10.1080/02783190009554030
• Lupu, V. (2012). Emotional intelligence in gifted and non-gifted high school students. Scientific Bulletin-Nicolae Balcescu Land Forces Academy, 17(2), 128. Mayer, J. D., Caruso, D. R., & Salovey, P. (1999). Emotional intelligence meets traditional standards for an intelligence. Intelligence, 27(4), 267-298. doi:10.1016/S0160-2896(99)00016-1
• Mayer, J. D., & Salovey, P. (1997). What is emotional intelligence? In P. Salovey, & D. J. Sluyter (Eds.), Emotional development and emotional intelligence: Educational implications (pp. 3-31). New York, NY.: Basic Books.
• Mofield, E. L., & Chakraborti-Ghosh, S. (2010). Addressing multidimensional perfectionism in gifted adolescents with affective curriculum. Journal for the Education of the Gifted, 33(4), 479-513. doi:10.1177/016235321003300403
• Morris, A. S., Silk, J. S., Steinberg, L., Myers, S. S., & Robinson, L. R. (2007). The role of the family context in the development of emotion regulation. Social Development, 16, 361-388. doi:10.1111/j.1467-9507.2007.00389.x
• National Association for Gifted Children. (2014). Definitions of giftedness. Retrieved from https://www.nagc.org/resources-publications/resources/what-giftedness Neihart, M. (1999). The impact of giftedness on psychological well-being: What does the empirical literature say? Roeper Review, 22(1), 10-17. doi:10.1080/ 02783199909553991
• Ogurlu, U. (2020). Are gifted students perfectionistic? A meta-Analysis. Journal for the Education of the Gifted, 43(3), 227-251. doi:10.1177/0162353220933006
• Ogurlu, U. (2021). A meta-analytic review of emotional intelligence in gifted individuals: A multilevel analysis. Personality and Individual Differences, 171(110503) doi:10.1016/j.paid.2020.110503
• Olszewski-Kubilius, P., Subotnik, R. F., & Worrell, F. C. (2015). Conceptualizations of giftedness and the development of talent: Implications for counselors. Journal of Counseling and Development, 93, 143-152. doi:10.1002/j.1556- 6676.2015.00190.x
• Özbey, A., Sarıçam, H., & Karduz, F. F. A. (2018). The examination of emotional intelligence, sense of community, perception of social values in gifted and talented students. Journal of Educational Sciences and Psychology, 8(2)
• MEB (2018). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği. (02.06.2021 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/ 2018/ 07/ 20180707 - 8.htm sitesinden erişilmiştir.)
• Palmer, B. R., Gignac, G., Manocha, R., & Stough, C. (2005). A psychometric evaluation of the Mayer–Salovey–Caruso emotional intelligence test version 2.0. Intelligence, 33, 285-305. doi:10.1016/j.intell.2004.11.003
• Parker, W. D. (2000). Healthy perfectionism in the gifted. Journal of Secondary Gifted Education, 11, 173-183. doi:10.4219/jsge-2000-632
• Parker, W. D., & Mills, C. J. (1996). The incidence of perfectionism in gifted students. Gifted Child Quarterly, 40(4), 194-199. doi:10.1177/00169862 9604000404
• Perez, J. C., Petrides, K. V., & Furnham, A. (2005). Measuring trait emotional intelligence. In R. Schulze, & R. D. Roberts (Eds.), Emotional intelligence: An international handbook (pp. 181-201). Ashland, OH: Hogrefe & Huber Publishers.
• Petrides, K. V., & Furnham, A. (2003). Trait emotional intelligence: Behavioural validation in two studies of emotion recognition and reactivity to mood induction. European Journal of Personality, 17, 39-57.
• Portešová, S., & Urbánek, T. (2013). Typology of perfectionism in a group of mathematically gifted czech adolescents over one decade. The Journal of Early Adolescence, 33, 1116-1144. doi:10.1177/0272431613487603
• Raz, S. E., & Zysberg, L. E. (2015). Neural correlates of emotional intelligence: A review. In L. E. Zysberg, & S. E. Raz (Eds.), Emotional intelligence: Current evidence from psychophysiological, educational and organizational perspectives (pp. 3-18) Psychology Research Progress.
• Rice, K. G., Richardson, C. M., & Clark, D. (2012). Perfectionism, procrastination, and psychological distress. Journal of Counseling Psychology, 59(2), 288-302. doi:10.1037/a0026643
• Rimm, S. (2007). What’s wrong with perfect? clinical perspectives on perfectionism and underachievement. Gifted Education International, 23(3), 246-253. doi:10.1177/026142940702300305
• Sarıçam, H., Adam Karduz, F., Özbey, A., & Çelik, Z. (2017). Üstün zekâlı/yetenekli öğrenciler ile normal gelişim gösteren öğrencilerin duygusal zekâ düzeylerinin karşılaştırılması. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 461- 485.
• Schuler, P. A. (2000). Perfectionism and gifted adolescents. Journal of Secondary Gifted Education, 11, 183-196. doi:10.4219/jsge-2000-629
• Silverman, L. K. (1993). Counseling the gifted and talented. Love Publishing Co., 1777 South Bellaire St., Denver, CO 80222.
• Silverman, L. K. (1999). Perfectionism. Gifted Education International, 13(3), 216-255.
• Silverman, L. K. (2007). Perfectionism: The crucible of giftedness. Gifted Education International, 23(3), 233-245. doi:10.1177/026142940702300304
• Smith, M. M., Saklofske, D. H., & Yan, G. (2015). Perfectionism, trait emotional intelligence, and psychological outcomes. Personality and Individual Differences, 85, 155-158. doi:10.1016/j.paid.2015.05.010
• Smith, M. M., Saklofskei, D. H., & Nordstokke, D. W. (2014). The link between neuroticism and perfectionistic concerns: The mediating effect of trait emotional intelligence. Personality and Individual Differences, 61, 97-100. doi:10.1016/j.paid.2013.12.013
• Speirs Neumeister, K. L., Williams, K. K., & Cross, T. L. (2009). Gifted high-school students perspectives on the development of perfectionism. Roeper Review, 31, 198-206.
• Uyaroğlu, B. (2011). Üstün yetenekli ve normal gelişim gösteren ilköğretim öğrencilerinin empati becerileri ve duygusal zekâ düzeyleri ile anne-baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Winkler, D., & Voight, A. (2016). Giftedness and overexcitability: Investigating the relationship using meta-analysis. The Gifted Child Quarterly, 60(4), 243-257. doi:10.1177/0016986216657588.
• Yıldız, M. Ş. (2019). Özel yetenekli ve normal gelişim gösteren ilkokul (2-4. sınıf) öğrencilerinin duygusal zekâ düzeylerinin karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Zeidner, M. (2018). Emotional intelligence (EI) and the gifted. In S. I. Pfeiffer (Ed.), Handbook of giftedness in children: Psychoeducational tehory, research, and best practices (2nd ed., pp. 101-114) Springer.
• Zeidner, M., & Matthews, G. (2017). Emotional intelligence in gifted students. Gifted Education International, 33(2), 163-182. doi:10.1177/0261429417708879
• Zeidner, M., & Shani-Zinovich, I. (2013). Research on personality and affective dispositions of gifted children: The israeli scene. Gifted and Talented International, 28(1-2), 35-50. doi:10.1080/15332276.2013.11678402