ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDE YALNIZLIĞIN YORDAYICISI OLARAK ALGILANAN SOSYAL DESTEK UTANGAÇLIK VE BENLİK SAYGISI

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 3, 122 - 154, 02.03.2022

Elif San , Gökhan Gümüş , Ercan Kocayörük

Öz

Bu çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinin yalnızlıklarının yordayıcısı
olarak algılanan sosyal destek, utangaçlık ve benlik saygısı değişkenlerinin rolünü
incelemektir. Bu amaç doğrultusunda Türkiye’deki çeşitli üniversitelerde öğrenim gören
333 (239 kadın, 94 erkek) üniversite öğrencisine ulaşılmıştır. Bu araştırmada UCLA
Yalnızlık Ölçeği, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, Utangaçlık Ölçeği,
Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırmanın
veri toplama sürecinde uygun örnekleme yöntemi kullanılmıştır ve veriler sanal formlar
uygulamaları (Google Formlar) kullanılarak toplanmıştır. Verilerin analizinde Binary
(İkili) Lojistik Regresyon Analizi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma bulgularından elde
edilen sonuçlara göre; algılanan sosyal destek, utangaçlık ve benlik saygısı üniversite
öğrencilerinin yalnızlıklarını yormada önemli bir etkiye sahiptir. Bunun yanı sıra benlik
saygısının incelenen değişkenler arasında yalnızlığı yormadaki en güçlü değişken
olduğu araştırma bulguları tarafından ortaya konulmuştur. Elde edilen bulgular
alanyazın ışığında tartışılmıştır. Araştırmanın sonuçlarının, psikolojik danışmanlar, eğitimciler, anne babalar ve araştırmacılar için önemli olduğu ve bu araştırmanın
gelecekte yapılacak başka araştırmalara kaynaklık edebileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yalnızlık, algılanan sosyal destek, utangaçlık, benlik saygısı

Kaynakça

• Adams, J. F. (1995). Ergenliği Anlamak. Ankara: İmge Yayınları.
• Aksaraylı, M. ve Saygın, Ö. (2011). Algılanan hizmet kalitesi ve lojistik regresyon analizi ile hizmet tercihine etkisinin belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1), 21-37.
• Aktaş, H. ve Yılmaz, N. (2017). Üniversite gençlerinin yalnızlık ve utangaçlık unsurları açısından akıllı telefon bağımlılığı. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(1), 85-100.
• Amico, K.R., Bruch, M.A. & Haese, RveSturmer., P.J. (2003). Trait shyness actualought self –discrepancy and discomfort in social interaction. Personality and Individual Differences, 36(7), 1597-1610.
• Ashe, D. D. & McCutcheon, L. E. (2001). Shyness, loneliness, and attitude toward celebrities. Current Research in Social Psychology, 6(9), 124-133.
• Atli, A., Keldal, G. ve Sonar, O. (2015). Üniversite Öğrencilerinin Yabancılaşma ile Yalnızlık Düzeyleri Arasındaki İlişki/The Relatıonshıp Between The Levels Of Unıversıty Students’alıenatıon And Lonelıness. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(29), 149-160.
• Aytekin, A. ve Tunali, D. (2017). Öyp Araştırma Görevlilerinin Yaşam Doyumlarının İkili Lojistik Regresyon Analizi ile İncelenmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(1), 247-270.
• Burger, J. M. (1995). Individual differences in preference for solitude. Journal of Research in Personality, 29(1), 85-10
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri (22. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Carducci, B. & Zimbardo, P. G. (1995, November 1). The cost of shyness. Psychology today. 30.06.2021 tarihinde erişilmiştir. https://www.psychologytoday.com/us/articles/199511/the-cost-shyness
• Carducci, B. J. (2000). Shyness: The new solution. Psychology Today, 33(1), 38-46.
• Cheek, J. M. & Briggs, S. R. (1990). Shyness as a personality trait. W. Ray Crozier (Ed.), Shyness and embarrassment Perspectives from social psychology içinde. (315-337). Cambridge: Cambridge University Press.
• Cohen, A. N., Hammen, C., Henry, R. M. & Daley, S. E. (2004). Effects of stress and social support on recurrence in bipolar disorder. Journal of affective disorders, 82(1), 143-147.
• Cohen, S. (2004). Social relationships and health. American psychologist, 59(8), 676- 684.
• Coopersmith, S. (1967). The antecedents of self-esteem. San Fransisco: W.H. Freeman.
• Copel, L. C. (1988). Loneliness: A conceptual model. J Psychosoc Nurs Ment Health, 26(1), 14-19.
• Crick, N. R. & Ladd, G. W. (1993). Children's perceptions of their peer experiences: Attributions, loneliness, social anxiety, and social avoidance. Developmental psychology, 29(2), 244-254.
• Crozier, W. R. (2001). Shyness, self-perception, and reticence. Self-perception: International perspectives on individual differences, 2, 53-76.
• Çeçen, A. R. (2007). The Turkish short version of the Social and Emotional Loneliness Scale for Adults (SELSA-S): Initial development and validation. Social Behavior and Personality: an international journal, 35(6), 717-734.
• Çivilidağ, A. (2011). Üniversitelerdeki öğretim elemanlarının psikolojik taciz (mobbing), iş doyumu ve algılanan sosyal destek düzeyleri (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal Bilimler için Çok Degişkenli İstatistik SPSS ve Lisrel Uygulamaları. [Multivariate Statistics SPSS and Lisrel Applications for Social Sciences]. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çuhadaroğlu, F. (1986). Adolesanlarda benlik saygısı (Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı, Ankara.
• Dahlberg, K. (2007). The enigmatic phenomenon of loneliness. International Journal of Qualitative Studies on Health and Well-being, 2(4), 195-207.
• De Jong Gierveld, J. (1998). A review of loneliness: concept and definitions, determinants and consequences. Reviews in Clinical Gerontology, 8(1), 73-80.
• De Jong-Gierveld, J. ve Raadschelders, J. (1982). Types of loneliness. In L. A. Peplau & D. Perlman (Eds.), Loneliness (pp. 105-119). New York: Wiley.
• Debarbieux, B. (2009). Preface. Mountain regions as referents for collective action. Journal of Alpine Research| Revue de géographie alpine, (97-2), 11-18.
• Deniz, M., Hamarta, E. ve Ari, R. (2005). An investigation of social skills and loneliness levels of university students with respect to their attachment styles in a sample of Turkish students. Social Behavior and Personality: an international journal, 33(1), 19-32.
• Duru, E. (2008). Uyum zorluklarını yordamada yalnızlık, sosyal destek ve sosyal bağlılık arasındaki ilişkilerin analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 8(3), 833-856.
• Duru, E. (2016). Üniversiteye uyum sürecinde yalnızlığı yordamada sosyal destek ve sosyal bağlılığın doğrudan ve dolaylı rolleri. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 3(29), 13-24.
• Eker, D. ve Akar, H. (1995). Çok boyutlu algılanan sosyal destek ölçeğinin faktör yapısı, geçerlilik ve güvenilirliği. Türk Psikoloji Dergisi, 10, 45-55.
• Eldeleklioğlu, J. ve Vural, M. (2013). Predictive effects of academic achievement, internet use duration, loneliness and shyness on internet addiction. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 141-152.
• Erözkan, A. (2009). Ergenlerde yalnızlığın yordayıcıları. İlköğretim Online (elektronik), 8(3), 809-819.
• Fry, P. S. & Debats, D. L. (2002). Self-efficacy beliefs as predictors of loneliness and psychological distress in older adults. The International Journal of Aging and Human Development, 55(3), 233-269.
• Gard, C. (2000). How to overcome shyness. Current Health, 2(27), 28-30.
• Gençal-Yazıcı, S. (2015). Evli ve bekar yetişkinlerin genel öz-yeterlik ve benlik saygılarının incelenmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Güloğlu, B., ve Karaırmak, Ö. (2010). Üniversite Öğrencilerinde Yalnızlığın Yordayıcısı Olarak Benlik Saygısı ve Psikolojik Sağlamlık. Ege Eğitim Dergisi, 11(2), 73-88.
• Güngör, A. (2001). Utangaçlık ölçeğinin geliştirilmesi geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(15), 17-22.
• Hawkley, L. C. & Cacioppo, J. T. (2010). Loneliness matters: A theoretical and empirical review of consequences and mechanisms. Annals of behavioral medicine, 40(2), 218-227.
• Helm, P. J., Jimenez, T., Bultmann, M., Lifshin, U., Greenberg, J. & Arndt, J. (2020). Existential isolation, loneliness, and attachment in young adults. Personality and Individual Differences, 159, 109890.
• Henderson, L. & Zimbardo, P. (1998). Trouble in river city: shame and anger in chronic shyness. In American Psychological Association 106th National Conference.
• Iranmanesh, M., Foroughi, B., Nikbin, D. & Hyun, S. S. (2019). Shyness, self-esteem, and loneliness as causes of FA: The moderating effect of low selfcontrol. Current Psychology, 1-12.
• Işın, S.A. (2015). Akademik başarı düzeyi yüksek olan ergenlerin benlik saygısı ve anksiyete düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Jones, W.H., Freeman, J.E. & Goswick, R.A. (1981). The persistence of loneliness: Self and other determinants. Journal of Personality, 49(1), 27-48.
• Kalliopuska, M. (1986). Empathy and the experiencing of loneliness. Psychological Reports, 59(3), 1052-1054.
• Kılıç, M. (2015). Üniversite öğrencilerinin sosyal görünüş kaygıları ile benlik saygıları ve yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Kim, H. S., Sherman, D. K. & Taylor, S. E. (2008). Culture and social support. American psychologist, 63(6), 518.
• Knox, D., Vail-Smith, K. & Zusman, M. (2007). The Lonely College Male. International Journal of Men's Health, 6(3), 273-279.
• Kocayörük, E., ve Şimşek, Ö. F. (2009). Ergenlerde Anne-Baba Bağlanması ile İyi Oluş İlişkisinde Benlik Saygısının Aracılık Etkisi, I. Uluslarası Eğitim Araştırmaları Birliği Kongresi, 1-3 Eylül 2009; Çanakkale.
• Koçak, E. (2008). Ergenlerde yalnızlığın yordayıcısı olarak benlik saygısı ve sürekli öfke ve öfke ifade tarzlarının incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Adana Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Kozaklı, H. (2006). Üniversite öğrencilerinde yalnızlık ve sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkilerin karşılaştırılması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Köybaşı, F., Uğurlu, C. T. ve Usta, H. G. (2016). Öğretmenlerin örgütsel güven düzeylerine ilişkin lojistik yordayıcılık. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2), 301-321.
• Lamm, H. & Stephan, E. (1987). Loneliness among German university students: Some correlates. Social Behavior and Personality: an international journal, 15(2), 161-164.
• Mahon, N. E., Yarcheski, A., Yarcheski, T. J., Cannella, B. L. ve Hanks, M. M. (2006). A meta-analytic study of predictors for loneliness during adolescence. Nursing Research, 55, 308-315.
• Maroldo, G. K. (1981). Shyness and loneliness among college men and women. Psychological Reports, 48(3), 885-886.
• McGinty, E. E., Presskreischer, R., Han, H. & Barry, C. L. (2020). Psychological distress and loneliness reported by US adults in 2018 and April 2020. Jama, 324(1), 93-94.
• Medora, N. P. & Woodward, J. C. (1991). Factors associated with loneliness among alcoholics in rehabilitation centers. The Journal of social psychology, 131(6), 769-779.
• Nowland, R., Necka, E. A. & Cacioppo, J. T. (2018). Loneliness and social internet use: pathways to reconnection in a digital world?. Perspectives on Psychological Science, 13(1), 70-87.
• Oktan, V. (2015). Üniversite öğrencilerinde problemli internet kullanımı, yalnızlık ve algılanan sosyal destek. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1), 281-292.
• Özdemir, H. ve Tatar, A. (2019). Genç Yetişkinlerde Yalnızlığın Yordayıcıları: Depresyon, Kaygı, Sosyal Destek, Duygusal Zekâ. Kıbrıs Türk Psikiyatri ve Psikoloji Dergisi, 1(2), 93-101.
• Park, K. O. (2007). Social support for stress prevention in hospital settings. The journal of the Royal Society for the Promotion of Health, 127(6), 260-264.
• Parlar, H. ve Gençal Yazıcı, S. (2016). Evli ve Bekar Yetişkinlerin Genel Öz-Yeterlik ve Benlik Saygılarının İncelenmesi. İstanbul Ticaret Ünivertesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31(1), 207-247.
• Perlman, D. & Peplau, L. A. (1982). Theoretical approaches to loneliness. In L. A. Peplau & D. Perlman (Eds.), Loneliness (pp. 123-134). New York: Wiley.
• Perlman, D. & Peplau, L. A. (1984). Loneliness research: A survey of empirical findings. In L. A. Peplau & S. E. Goldston (Eds.), Preventing the harmful consequences of severe and persistent loneliness (pp 13-46). DHHS Publication No. (ADM) 84-1312. Washington, DC: U.S. Government Printing Office.
• Perlman, D., Peplau, L. A., & Goldston, S. E. (1984). Loneliness research: A survey of empirical findings. Preventing the harmful consequences of severe and persistent loneliness, 13-46.
• Pilkonis, P. A. (1977). The behavioral consequences of shyness 1. Journal of personality, 45(4), 596-611.
• Razı, G. S., Kuzu, A., Yıldız, A. N., Ocakçı, A. F. ve Arifoğlu, B. Ç. (2009). Çalışan gençlerde benlik saygısı, iletişim becerileri ve stresle baş etme. Türk Silahlı Kuvvetleri, Koruyucu Hekimlik Dergisi 8(1), 17-26.
• Rosenberg, M. (1965). Society and the adolescent: Self-image. Princeton: Princeton University Press.
• Rubin, K. H., Lemare, L. J. ve Lollis, S. (1998). Social withdrawal in adolescents. Adolescent development, 63, 350-365.
• Russell, D. (1982). The measurement of loneliness. In L. A. Peplau & D. Perlman (Eds.), Loneliness: A sourcebook of current theory, research and therapy (pp. 81- 104). Chichester: Wiley Interscience.
• Russell, D., Peplau, L. A. & Cutrona, C. E. (1980). The revised UCLA Loneliness Scale: concurrent and discriminant validity evidence. Journal of personality and social psychology, 39(3), 472-480.
• Russell, D., Peplau, L. A. & Ferguson, M. L. (1978). Developing a measure of loneliness. Journal of personality assessment, 42(3), 290-294.
• Saks, M. J. & Krupat, E. (1988). Social psychology and its applications. New York: Harper & Row.
• Schoenmakers, E. C., van Tilburg, T. G. & Fokkema, T. (2012). Coping with loneliness: what do older adults suggest. Aging ve Mental Health, 16(3), 353-360.
• Schultz Jr, N. R. & Moore, D. (1986). The loneliness experience of college students: Sex differences. Personality and Social Psychology Bulletin, 12(1), 111-119.
• Segrin, C. & Passalacqua, S. A. (2010). Functions of loneliness, social support, health behaviors, and stress in association with poor health. Health communication, 25(4), 312-322.
• Serinkan, C. ve Bardakçı, A. (2007). Pamukkale Üniversitesi'nde Çalışan Öğretim Elemanlarının İş Tatminlerine İlişkin Bir Araştırma. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1, 152-163.
• Smith, M. J., Theeke, L., Culp, S., Clark, K. ve Pinto, S. (2014). Psychosocial variables and self-rated health in young adult obese women. Applied Nursing Research, 27(1), 67-71.
• Steinberg, L. & Morris, A. S. (2001). Adolescent development. Annual review of psychology, 52(1), 83-110.
• Sullivan, H. S. (1953). The Interpersonal Theory of Psychiatry. New York: W. W. Norton.
• Süel, N. ve Ünlü, H. (2019). Yalnızlık ve Algılanan Sosyal Destek: Beden Eğitimi Öğretmen Adayları Üzerine Bir Çalışma. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 106-123.
• Şenel, S. ve Alatli, B. (2014). Lojistik regresyon analizinin kullanıldığı makaleler üzerine bir inceleme. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(1), 35-52.
• Taşpınar, A. (2015). Gebelikte benlik saygısı ve beden imajı ile ilişkili özellikler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Theeke, L. A. (2010). Sociodemographic and health-related risks for loneliness and outcome differences by loneliness status in a sample of US older adults. Research in Gerontological Nursing, 3(2), 113-125.
• Uchino, B. N. (2004). Social support and physical health: Understanding the health consequences of relationships. New Haven: Yale University Press.
• Ünüvar, A. (2003). The effect of formal various perceived social support on the selfesteem and problem solving abilities of high school students at the age of fifteen to eighteen. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selcuk Üniversitesi, Konya.
• Vanhalst, J., Luyckx, K., Scholte, R. H., Engels, R. C. & Goossens, L. (2013). Low selfesteem as a risk factor for loneliness in adolescence: Perceived-but not actualsocial acceptance as an underlying mechanism. Journal of abnormal child psychology, 41(7), 1067-1081.
• Voltan-Acar, N. (2018). Grupla psikolojik danışma: İlke ve teknikleri. Nobel Yayın.
• Weiss, R. S. (1973). Loneliness: The experience of emotional and social isolation. Massachusetts: The MIT Press.
• Wiseman, H., Mayseless, O. & Sharabany, R. (2006). Why are they lonely? Perceived quality of early relationships with parents, attachment, personality predispositions and loneliness in first-year university students. Personality and individual differences, 40(2), 237-248.
• Yavuzer, H. (2003). Çocuğu tanımak ve anlamak. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yılmaz, M.F. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Öznel İyi Oluşlarını Açıklamaya Yönelik Model Sınaması: Utangaçlık, Benlik Saygısı, Yalnızlık ve Algılanan Sosyal Desteğin Etkileri (Yayımlanmış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Yörükoğlu, A. (1990). Gençlik Çağı (6. Basım). Özgür Yayın Dağıtım, Ankara. Yüksel, G. (2002). Üniversite öğrencilerinin utangaçlık düzeylerini etkileyen faktörler. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(3), 37-57.
• Zhao, J., Kong, F. & Wang, Y. (2013). The role of social support and self-esteem in the relationship between shyness and loneliness. Personality and Individual Differences, 54(5), 577-581.
• Zimbardo, P. G. (1990). Shyness: What it is, what to do about it. Cambridge, MA: Perseus Publishing.
• Zimet, G., Dahlem, N., Zimet, S. & Farley, G. (1988). The Multidimensional Scale of the Perceived Social Support. Journal of Personality Assesment. 55, 610-617.