GRUPLA PSİKOLOJİK DANIŞMADA LİDERİN ÖZ FARKINDALIĞININ ÖNEMİ

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 3, 155 - 176, 02.03.2022

Güldener Albayrak

Öz

Son yıllarda özellikle psikolojik danışma alanında bireyin kendini
bilmesinin önemi daha çok vurgulanmaya başlamıştır. Öz farkındalık da “kendini
bilme” yolculuğunda kazanılması ve geliştirilmesi gereken önemli bir kavram olmuştur.
Grupla psikolojik danışma oturumlarında üyeler, bu kavramı geliştirmeleri için
cesaretlendirilirken, grup liderinin öz farkındalık düzeyini hâlihazırda geliştirmesi
beklenmektedir. Alanyazın incelendiğinde psikolojik danışmada öz farkındalığın
üzerinde durulmasını gerektiren birçok neden ortaya konmuştur. Bu çalışmanın amacı,
grupla psikolojik danışmada liderin öz farkındalığının, grup yönetimi ve grup süreci
üzerindeki önemini ortaya koymaktır. Bu kapsamda grupla psikolojik danışma, grup
lideri, öz farkındalık gibi kavramlar açıklanmış, öz farkındalığa sahip bir liderin grup
süreci üzerindeki etkileri ve sınırlılıkları tartışılmış, bu niteliğin nasıl arttırılabileceği
konusunda önerilerde bulunulmuştur. Araştırma sonunda grup liderinin öz farkındalığa
sahip olmasının grup yönetimine ve sürecine olumlu bir katkısının olduğu söylenebilir.
Bu araştırma, derleme bir çalışma olup alanyazında var olan bilgilerin incelenerek ve
irdelenerek birtakım çıkarımlarda bulunan, bu konudaki öncü çalışmalardan biri
olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Grupla psikolojik danışma, grup lideri, öz farkındalık

Kaynakça

• Büyükgöze Kavas, A. (2011). Bireysel ve Grupla Psikolojik Danışma Uygulamalarına Yönelik Bir Değerlendirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 411-432.
• Corey, G. (2005). Psikolojik Danışma, Psikoterapi Kuram ve Uygulamaları. (7. Baskı). Ankara: Mentis Yayıncılık.
• Corey, M.S. Corey, G. & Corey, C. (2016). Psikolojik Danışmada Gruplar: Süreç ve Uygulama. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Cormier, S. & Hackney, H. (2014). Psikolojik Danışma Stratejileri ve Müdahaleler. S. Doğan ve B. Yaka. (Ed.). (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çakır, G. (2019). Grup Çeşitleri. A. Demir ve S. Koydemir (Ed.). Grupla Psikolojik Danışma. (49-72) içinde. (10. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Demir, V. (2014). Bilinçli Farkındalık Temelli Hazırlanan Eğitim Programının Bireylerin Depresyon ve Stres Düzeyleri Üzerine Etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Arel Üniversitesi, İstanbul.
• Doyle, R. E. (1998). Essential Skills & Strategies in the Helping Process. 2. Edition. Pacific Growe: Brooks/Cole Publishing Company.
• Enache, R. G. & Matei, R. S. (2017). Study On Self-Awareness And Vocational Counseling Of High School Students. New Trends and Issue Proceedings on Humanities and Social Sciences, 3(3), 57-64.
• Erden, S. (2015). Awareness: The effect of group counseling on awareness and acceptance of self and others. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 174, 1465-1473.
• Esentaş, M. (2015). Gençlik Kampı Uygulamalarına Katılan Kız Öğrencilerde Öz- Farkındalık ve Liderlik Becerilerinin Gelişimi; Doğa Kampı Örneği. Yayınlanmamış doktora tezi. Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
• Eurich, T. (2019). Öz Farkındalık Tam olarak Nedir (ve Nasıl Geliştirilir). Duygusal Zekâ Öz Farkındalık. (T. Gezer, Çev.). İstanbul: Optimum Basım.
• Gardner, W. L. Avolio, B. J. Luthans, F. May D. R. & Walumbwa F. (2005). “Can you see the real me? a self based model of authentic leader and follower development” The Leadership Quartely, 16(3), 343-372.
• Goleman, D. (2019). Duygusal Zekânın İlk Unsuru. (T. Gezer, Çev.) Duygusal Zekâ Öz Farkındalık. (6-160) içinde. İstanbul: Optimum Basım.
• Grup Çalışması Uzmanlar Derneği (ASGW-Association for Specialists in Group Work), (1989). Gruplarla Çalışan Psikolojik Danışmanlar için Etik ilkeler.
• Gülüm, İ. V. (2016). Etkili Terapist Özellikleri İçin Farkındalık Eğitim ve Uygulamaları: Bir Meta-Sentez Çalışması. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 8(4), 337-353.
• Gülüm, İ. V. (2017). Farkındalık Eğitim ve Uygulamalarının Terapistlerin Kişisel Yaşamlarına Etkisi: Bir Meta-Sentez Çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 7(47), 117-134.
• Hackney, H. & Cormier, S. (2008). Psikolojik Danışma İlke ve Teknikleri: Psikolojik Yardım Süreci El Kitabı. (T. Ergene ve S. Aydemir Sevim, Çev.). Ankara: Mentis Yayıncılık.
• Hatton Bowers, H. Amini Virmani, E. Nathans, L. Walsh, B. A. Buell, M. J. Lanzon, Plata Potter, S. I. & Anne Roe, L. (2021). Cultivating Self-Awareness in Our Work with Infants, Toddlers, and Their Families Caring for Ourselves as We Care for Others. Young Children Spring-The National Association for the Education of Young Children. 30-35.
• İkiz, F. E. & Totan T. (2014). Etkili Psikolojik Danışman Niteliklerinin Değerlendirilmesine İlişkin Ölçek Geliştirme Çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(42), 269-279.
• Kaya, T. (2019). Öz-Farkındalık, Bireysel Kimlik ve Toplumsal Kimliğin Holiganizm Üzerine Etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ufuk Üniversitesi, Ankara.
• Kernis, M. H. (2003). Toward a Conceptualization of Optimal Self-Esteem. Psychological Inquiry, 14(1), 1-26.
• Keser, S. & Kocabaş, İ. (2014). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Otantik Liderlik ve Psikolojik Sermaye Özelliklerinin Karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 20(1), 1-22.
• Koç Aslan, S. Karabacak, Ü. Hara, M. Çetin, D., & Şahin, E. (2019). Öz Farkındalık Eğitiminin ve Uygulamalarının Hemşireler Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Hemşirelik Dergisi, 1(1), 37-46.
• Koydemir, S. (2019). Grubun Doğası ve Yapısı. A. Demir ve S. Koydemir. (Ed.). Grupla Psikolojik Danışma. (1-23) içinde. (10. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Pamukçu, B. & Kağnıcı, D. Y. (2017). Beceriye dayalı grupla psikolojik danışma eğitiminin grupla psikolojik danışma becerilerine etkisinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(61), 448-465.
• Parsons, R. D. (1995). The Skills of Helping. Boston: Allyn and Bacon Publishing.
• Seligman, L. Reichenberg, L.W. (2019). Psikolojik Danışma ve Psikoterapi Kuramları Sistemler, Stratejiler ve Beceriler. (E. Yerlikaya, Çev.). (4. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Siviş Çetinkaya, R. & Karaırmak, Ö. (2012). Psikolojik Danışman Eğitiminde Süpervizyon. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 107-121.
• Spurgeon, P. (2007). About Leadership. R. Chambers, K. Mohanna, P. Spurgeon, D. Wall (Ed.). (1-5). How to Succeed as a Leader. Boca Raton: Crc Press.
• Topuz, C. & Arasan, Z. (2014). Self-Awareness Group Counseling Model for Prospective Counselors. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 143, 638- 642.
• Voltan Acar, N. (2012). Grupla Psikolojik Danışma İlke ve Teknikleri. (9.Baskı.) Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Yayla, E. & İkiz, F. E. (2017). Psikolojik danışmanların etkili nitelikleri ile danışma özyeterlik düzeyleri arasındaki ilişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 7(48), 31-44.