ENZYME ACTIVITIES OF PADDY SOILS AND RELATIONSHIPS WITH THE SOIL PROPERTIES

Yıl 1998, Cilt: 4 Sayı: 3, 797 - 804, 01.03.1998

Rıdvan Kızılkaya Sevinç Arcak Ayhan Horuz Ayten Karaca

Öz

This study was carried out to determine the effect of soil properties on enzyme activities of paddy soils, the sample of which were taken from Üçpınar, Harız, Doğancı, Kaygusuz, Emenli, Sarıköy and Gelemenağarı villages where rice cultivation is an intensive agricultural system. In this study, soil properties having effects on urease, phosphatase, ß-glucosidase and catalase enzyme activities were setforth. Urease enzyme activities of soil samples varied from 24.12 to 39.03 mg N 100 g dry soil -1 . Significant correlations were determined between urease enzyme activities and organic matter (r = 0.89**), extractable Mn (r = 0.74**), exchangable K (r = 0.73**) and total P content of soil (r = 0.81*). Acid phosphatase enzyme activity varied between 3.00-17.44 mg phenol 100 g dry soil -1 , alkaline phosphatase enzyme activity between 12.00-25.53 mg phenol 100 g dry soil-1 . Exchangable Mg (r = 0.71*) and extractable Cu (r = 0.74*) were found to have positive effect on acid phosphatase enzyme activity and pH (r = 0.73*), exchangable Ca (r = 0.74*), exchangable Mg (r = 0.71*), exchangable total basic cations (r = 0.79*) and extractable Cu (r = 0.70*) had positive effects on alkaline phosphatase enzyme activity, whereas total P (r = - 0.84**) affected the activity negatively. ß-glucosidase enzyme activity was measured to vary between 1.12-3.64 mg salingen 100 g dry soil -1 . It was also observed that extractable Zn content of soil samples (r = - 0.97**) had negative effect on ß-glucosidase activity, wheras total exchangable acidic cations (r = 0.70*) affected the activity positively. Catalase enzyme activities of soils changed between 5.25 - 9.00 mg O2 5 g dry soil -1 . Significant correlations were found between catalase activities and fraction of soils and extractable Fe content. Positive correlations, however, were determined between catalase activities and clay fraction (r = 0.82*) and salt content (r = 0.83**) of samples.

Anahtar Kelimeler

Rice, Enzyme activity, Soil

ÇELTİK TARIMI YAPILAN TOPRAKLARIN ENZİM AKTİVİTELERİ ÜZERİNE TOPRAK ÖZELLİKLERİNİN ETKİSİ

Öz

Bu çalışma, Bafra Ovasında yoğun bir şekilde çeltik tarımı yapılan Üçpınar, Harız, Doğancı, Kaygusuz, Emenli, Sarıköy ve Gelemenağrı köylerinden alınan toprakların enzim aktiviteleri üzerine toprak özelliklerinin etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Alınan toprak örneklerinde üreaz, fosfataz, ß-glikosidaz ve katalaz enzim aktiviteleri üzerine toprak özelliklerinin etkileri ortaya konulmuştur. Toprakların Üreaz enzim aktivitesi 24.12 ile 39.03 mg N 100 g kuru top-1 arasında değişmektedir. Üreaz enzim aktivitesi ile toprakların organik madde (r = 0.89**), ekstrakte edilebilir Mn (r = 0.74*), değişebilir K (r = 0.73*) ve total P (r = 0.81*) kapsamları arasında pozitif ilişkiler belirlenmiştir. Toprakların Asit fosfataz enzim aktivitesi 3.00 ile 17.44 mg fenol 100g kuru top -1 arasında, alkali fosfataz aktivitesi ise 12.00 ile 25.53 mg fenol 100 g kuru top -1 arasında değişmektedir. Asit fosfataz enzim aktivitesi üzerine, değişebilir Mg (r = 0.71*) ve ekstrakte edilebilir Cu (r = 0.74*)'ın pozitif yönde; Alkali fosfataz enzim aktivitesi üzerine ise pH (r = 0.73*), değişebilir Ca (0.74*), değişebilir Mg (r = 0.71*), total değişebilir bazik katyonlar (r = 0.79*) ve ekstrakte edilebilir Cu (r = 0.70*)'ın pozitif yönde, total P (r = - 0.84**)'un negatif yönde etki ettiği tesbit edilmiştir. ß-glikosidaz enzim aktivitesi 1.12 ile 3.64 mg salingen 100 g kuru top -1 arasında değişmekte olup, ß-glikosidaz enzim aktivitesi üzerine toprakların ekstrakte edilebilir Zn kapsamları (r = - 0.97**) negatif yönde, total değişebilir asidik katyonların (r = 0.70*) ise pozitif yönde etki ettiği saptanmıştır. Toprakların Katalaz enzim aktivitesi 5.25 ile 9.00 mg O2 5 g kuru top -1 arasında değişmekte olup, katalaz enzim aktivitesi ile toprakların kum (r = - 0.92**) ve ekstrakte edilebilir Fe kapsamları (r = - 0.85**) arasında negatif, kil (r = 0.82*) ve tuz (r = 0.83**) kapsamları arasında ise pozitif ilişkiler bulunduğu belirlenmittir.

Anahtar Kelimeler

Çeltik, Enzim aktivitesi, Toprak