Kademeli mesai saati ile trafik sıkışıklığının azaltılması

Yıl 2020, Cilt: 26 Sayı: 4, 730 - 736, 20.08.2020

Özcan Mutlu Zehra Durak Hasan Akyer

Öz

Günümüzde trafik sıkışıklığı, insan yaşamını pek çok açıdan olumsuz etkileyen önemli sorunlardan birisidir. Trafik sıkışıklığı özellikle zirve saatler olarak isimlendirilen trafik yoğunluğunun en fazla olduğu sabah ve akşam saatlerinde yaşanmaktadır. Bu saatlerdeki trafik sıkışıklığının temel nedeni ise özel ve kamudaki işyerlerinin mesai başlangıç ve bitiş saatlerinin genellikle çok yakın olmasıdır. Zirve saatlerdeki ulaşım talebinin daha geniş zaman dilimine yayılması trafik sıkışıklığının azaltılması için yollardan birisidir. Kademeli mesai saati uygulaması bu amaçla kullanılan yöntemlerden birisidir. Bu çalışmada, kademeli mesai saati stratejisi ile zirve saatlerdeki trafik sıkışıklığını azaltmak için bir matematiksel model önerilmektedir. Modelde bir şehirdeki başlangıç-varış noktaları arasındaki ulaşım talepleri, güzergâhlar ve yolların kapasiteleri dikkate alınarak her bir varış noktasının mesaiye başlama saatinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bunun için bir 0-1 tam sayılı hedef programlama modeli geliştirilmiştir. Geliştirilen model farklı büyüklükteki veri setleri için çözülmüştür. Elde edilen sonuçlar kademeli mesai saati stratejisinin zirve saatlerdeki trafik sıkışıklığını büyük ölçüde azaltacağını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Trafik sıkışıklığı, Ulaşım talep yönetimi, Kademeli mesai saatleri

Kaynakça

• Meyer M. “Demand management as an element of transportation policy: Using carrots and sticks to influence travel behavior”. Transportation Research Part A, 33(7-8), 575-599, 1999.
• Çelik F. “Geçmişte ülkemizde uygulanan yolculuk talep yönetimi yaklaşımları ve bu yaklaşımların kalıcılığına ilişkin alınması gereken önlemler”. II. Ulaşım ve Trafik Kongresi-Sergisi, Ankara, Türkiye, 29 Eylül-02 Ekim 1999.
• Yushimito WF, Ban XJ, Holguín-Veras J. “A two-stage optimization model for staggered work hours”. Journal of Intelligent Transportation Systems: Technology, Planning, and Operations, 18, 410-425, 2014.
• Maric D. Staggered Working Hours. In Adapting Working Hours to Modern Needs. Geneva, Switzerland, International Labor Organization, 1977.
• O’Malley B, Selinger CS. “Staggered work hours in manhattan”. Traffic Engineering and Control, 14(9), 418-423, 1973.
• Transportation Research Board. “Alternative Work Schedules: Impacts on Transportation”. National Cooperative Highway Research Program, Washington, DC. 73, 1980.
• Guiliano G, Golob TF. “Staggered work hours for traffic management: A case study”. Transportation Research Record, 1280, 46-58, 1990.
• Chin ATH. “Influences on commuter trip departure time decisions in Singapore”. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 24(5), 321-333, 1990.
• Arnott R, Rave T, Schob R. Staggered Work Hours for Dominant Employers. Editors: Arnott R, Rave T, Schob R. Alleviating Urban Traffic Congestion, 135-185, Cambridge, Massachusetts, MIT Press, 2005.
• Wen L. “Beijing Adopts Staggered Working Hours”. http://www.china.org.cn/china/2010-04/12/content_19793838.htm, (12.04.2010).
• Özçelik B. “Şirketlerden Trafik Çilesine Özel Çareler” http://www.hurriyet.com.tr/yasam/7797592_p.asp, (02.12.2007).
• İTO. “Trafiğin Mesaisi Değişmeli”. http://www.ito.org.tr/wps/portal/gazete-tumu/?site=gzt-2014-1-24&category=gzt-itodan, (24.01.2014).
• Henderson JV. “The economics of staggered work hours”. Journal of Urban Economics, 9(3), 349-364, 1981.
• D’Este, G. “The effect of staggered working hours on commuter trip durations”. Transportation Research Part A: General, 19(2), 109-117, 1985.
• Yoshimura M, Okumura M. “Optimal commuting and work start time distribution under flexible work hours system on motor commuting”. Proceedings of the Eastern Asian Society for Transportation Studies, 2, 455-469, 2001.
• Ben-Akiva M, Bottom J, Gao S, Koutsopoulos HN, Wen Y. “Towards disaggregate dynamic travel forecasting models”. Tsinghua Science & Technology, 12(2), 115-130, 2007.
• Takayama, Y. “Bottleneck congestion and distribution of work start times: the economics of staggered work hours revisited”. Transportation Research Procedia, 7, 499-518, 2015.
• Zhu T, Long J. “Travel behavior of morning commute with staggered work hours”. Procedia Engineering, 137, 796-805, 2016.
• Zhu T, Long J, Liu H. "Optimal official work start times in activity-based bottleneck models with staggered work hours". Transportmetrica B: Transport Dynamics, 7(1), 657–683, 2019.
• Wardrop JG. “Some theoretical aspects of road traffic research”. Proceedings of the Institution of Civil Engineers, 1, 325-378, 1952.
• LeBlanc LJ, Morlok EK, Pierskalla WP. “An efficient approach to solving the road network equilibrium traffic assignment problem”. Transportation Research, 9, 309-318, 1975.
• Lawphongpanich S, Hearn DW. “Simplicial decomposition of asymmetric traffic assignment problem”. Transportation Research, 18, 123-133, 1984.
• Bar-Gera H. “Origin-Based algorithm for the traffic assignment problem”. Transportation Science, 36, 398-417, 2002.
• Nie Y. “A Class of bush-based algorithms for the traffic assignment problem”. Transportation Research Part B, 44(1), 73-89, 2010.
• May AD. Traffic Flow Fundamentals. US. Prentice Hall, 1990.
• Homburger WS, Keefer LE, Mcgrath WR. Transportation and Traffic Engineering Handbook. 2nd ed. Englewood Cliffs, NJ, Prentice-Hall, 1982.