Ulaştırma modu seçimi probleminin bütünleşik en iyi-en kötü ve WASPAS yöntemleriyle çözülmesi

Yıl 2021, Cilt: 27 Sayı: 1, 13 - 23, 08.02.2021

Hakan Arslanhan Ömür Tosun

Öz

Taşımacılıkta belirlenen bir güzergâh için en düşük maliyetle kaliteli hizmet verecek taşımacılık türünü seçmek çok önemlidir. Çünkü her bir taşımacılık türünün diğerine göre avantajları ve buna bağlı olarak ek maliyetleri mevcuttur. İşletmeler en uygun taşıma modunu seçerken birden çok kriteri ve alternatifleri birlikte değerlendirmek durumundadırlar. Bu değerlendirme birçok değişkenin aynı anda analiz edilmesini gerektiren karmaşık bir süreçten oluşmaktadır. Bu karmaşıklığın çözüm yollarında çok kriterli karar verme teknikleri kullanılabilmektedir. Bu çalışmada, Kayseri ilinde kiraz üretimi üzerinde faaliyet gösteren ve ihracat yapan bir lojistik firmasının taşıma modu seçim problemi ele alınmıştır. Taşıma modu seçim problemi için literatürün taranmasıyla elde edilen ve alanında uzman kişiler olan karar vericiler ile görüşmeler sonucu on üç kriter ve dört alternatif belirlenmiştir. Problemin çözümü için literatürde bu problemin çözümünde henüz kullanılmamış olan En İyi-En Kötü yöntemiyle kriterlerin önem ağırlıkları ve WASPAS (Weighted Aggregated Sum Product Assessment) yöntemiyle de seçenekler değerlendirilerek en uygun alternatifin seçimi gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Taşıma modu seçimi, Çok kriterli karar verme, En iyi-en kötü metodu, WASPAS

Kaynakça

• [1] Koban E, Keser HY. Dış Ticarette Lojistik. Bursa, Türkiye. Ekin Basım Yayın Dağıtım, 2015.
• [2] Karahan A. Tedarik Zinciri Yönetiminde Dağıtım Faaliyetlerinin Optimize Edilmesine Yönelik Bir Model Tasarımı. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul Türkiye, 2003.
• [3] Murat YŞ, Kulak O. “route selection in transportatıon networks using ınformation axiom”. Pamukkale University Journal of Engineering Sciences, 11(3), 425-435 2005.
• [4] Aytaç M, Gürsakal N. Karar Verme. Bursa, Türkiye, Dora Yayıncılık, 2015.
• [5] Paksoy S. Çok Kriterli Karar Vermede Güncel Yaklaşımlar, Adana, Türkiye, Karahan Kitabevi, 2017.
• [6] Tuzkaya UR, Önüt S. "A fuzzy analytic network process based approach to transportation-mode selection between turkeyand germany: a case study". Information Sciences, 178(15), 3133-3146, 2008.
• [7] Toker K,Görener A. "Lojistik yönetimi kapsamında ulaştırma modunun seçimi: Tekstil sektöründe bir uygulama". İ.Ü. İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 24(74), 16-37, 2013.
• [8] Lee EK, Kim DJ, Moon DS. “A study on competitiveness analysis of international transportation routes between korea and EU With Entropy-TOPSIS”. The Journal of Productivity, 27(4), 123-149, 2013.
• [9] Kumru M, Kumru PY. "Analytic hierarchy process application in selecting the mode of transport for a logistics company". Journal of Advanced Transportation, 48(8), 974-999, 2014.
• [10] Ütücüler ÜM. Uluslararası Taşımacılık Yapan Lojistik İşletmesinin Taşıma Türünün Analitik Hiyerarşi Yöntemiyle Seçimi: Vestel Beyaz AŞ’te Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi, Uşak Türkiye, 2015. (Yayımlanmamış).
• [11] Moon DS, Kim DJ, Lee EK. “A study on competitiveness of sea transport by comparing international transport routes between koreaand EU”. The Asianjournal of Shippingand Logistics, 31(1), 1-20, 2015.
• [12] Rahman MA, Pereda VA. "Freight Transport and Logistics Evaluation Using Entropy Technique Integratedto TOPSIS Algorithm". https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=xTMDQAAQBAJ&oi=fnd&pg=PA63&dq=freight+mode+choice,+mcdm&ots=yZo4YlTnAE&sig=jjrIGP2JHFZfWjpl5hkPOxN7X64&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false, (21.04.2019).
• [13] Pham T, Kim K, Yeo GT. “The panama canal expansion and ıts ımpact on east-west liner shipping route selection”. Sustainability, 10(12), 1-16, 2018.
• [14] Chen HL, Shih SZ, Lirn TC. “The study of grain ımporters transport mode choice behavior”. International Symposium on Logistics Big Data Enabled Supply Chain Innovations, Bali, Indonesi, 8-11 July 2018.
• [15] Belošević I, Kosijer M, Ivić M, Pavlović N. “Group decision making process for earlystage evaluations of ınfrastructure projects using extended VIKOR method under fuzzy environment”. European Transport Research Review, 10(2), 1-14, 2018.
• [16] Işıldar A. Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Katı Atık Bertaraf Yöntemi Seçimi. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli, Türkiye, 2018.
• [17] Nispeling T. Multi-Criteria Supplier Selection in the Edible Oil Industry: The Case of a New Oilsand Fats Plant in China. PhD Thesis, Delft University of Technology, Delft The Netherlands, 2015.
• [18] Rezaei J. “Best-Worst multi-criteria decision-making method”. Omega, 53, 49-57, 2015.
• [19] Zavadskas EK, Turskis Z, Antucheviciene J, Zakarevicius A. “Optimization of weighted aggregatedsum product assessment”. Elektronika ir Elektrotechnika, 122(6), 3-6 2012.
• [20] Rençber ÖF, Avcı T. “BIST'te işlem gören bankaların sermaye yeterliliklerine göre karşılaştırılması: WASPAS yöntemi ile uygulama”. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(18), 169-175, 2018.
• [21] Chakraborty S, Zavadskas EK. “Applications of WASPAS Method in Manufacturing Decision Making”. Informatica, 25(1), 1-20, 2014.