Bir boyahanede patlayıcı ortam oluşumunun standartlara göre incelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 28 Sayı: 7, 1014 - 1022, 30.12.2022

Fatma Oğuz Erdoğan Okan Duman

Öz

Endüstrinin pek çok dalında boyahane alanlarında boyama prosesi yer almaktadır. Bu proseste çok çeşitli tehlikeli kimyasallar kullanılmakta olup söz konusu kimyasalların yanıcılık, parlayıcılık ve alevlenebilirlik gibi özelliklerinden kaynaklı patlamalar meydana gelmekte, ciddi ve ölümcül sonuçlar doğurabilmektedir. Patlayıcı ortam oluşturma ihtimali olan durumların değerlendirilerek riskin kontrol edilmesine yönelik tüm çalışmalar ulusal mevzuatın öngördüğü şekilde “Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD)” çerçevesinde ele alınarak yapılmaktadır. Patlayıcı ortamların belirlenmesinde ulusal ve uluslararası standartlarla ortaya konulan kavramlara, hesaplamalara ve diğer teknik düzenlemelere ihtiyaç duyulmaktadır. Patlamadan Korunma Dokümanının temelini patlayıcı ortamın türünün ve boyutunun belirlenmesi aşamaları oluşturmaktadır. Bu çalışmada, yerel bir işletmede yer alan boyahanede karşılaşılan en önemli tehlikelerden biri olan gaz patlaması riskine ilişkin olarak olası tehlikeli bölgelerin tespit edilmesi için; (1) proseste kullanılan yanıcı sıvı kimyasal maddelerin patlamaya sebep olabilecek fiziksel özellikleri ve (2) bu kimyasalların işletmedeki yayılma kaynakları belirlenmiştir. Sonrasında; bu proseste patlayıcı ortam oluşmasına sebep olabilecek sıvıların prosesteki hız ve debileri önceden belirlenmiş ve TS EN 60079- 10-1 standardı ile ortaya çıkan kısıtlar kapsamında detay düzenlemeler içeren İtalya milli standardı (uygulama kılavuzu) CEI 31-35 kullanılarak tehlikeli bölge türü ve bu bölgenin boyutu belirlenmiştir. İşletmeye patlayıcı ortamda kullanılabilecek ekipmanların belirlenmesi dahil kontrol ve güvenlik tedbirlerinin kararlaştırılması ile ilgili önerilerde bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Patlayıcı ortam, Patlamadan korunma dokümanı, Sıvı boşalması, Tehlikeli alanların sınıflandırılması, İş sağlığı vegüvenliği

Evaluation of explosive atmosphere in a paint shop according to standards

Öz

In many branches of the industry, there is painting processes in the dyehouse areas. A wide variety of hazardous chemicals are used in this process, and explosions can arise from the properties of such chemicals such as flammability, flammability and flammability, and can have serious and fatal consequences. All studies for controlling the risks by evaluating the situations that may create an explosive atmosphere are handled within the framework of “Explosion Protection Document (EPD)” as stipulated by national legislation. Concepts, calculations and other technical arrangements laid down by national and international standards are needed in determining explosive atmospheres. The basis of the Explosion Protection Document is the determination of the type and extent of the explosive atmosphere. In this study, in order to identify potential hazardous areas related to gas explosion risk, which is one of the most important hazards encountered in a paint shop located in a local enterprise, firstly, the physical properties of flammable liquid chemicals used in the process and their sources of release in the enterprise were determined. Afterwards, the speed and flow rates of the liquids that may cause an explosive atmosphere in the process have been determined beforehand and the hazardous zone type and extent have been determined, by using the Italian national standard (application guide) CEI 31-35, which contains detailed regulations within the scope of the restrictions arising with the TSE EN 60079-10-1 standard. Suggestions were made regarding the determination of control and safety measures, including the determination of equipment that can be used in the explosive atmosphere. 16.02.2021

Anahtar Kelimeler

Explosive atmosphere, Explosion protection document, Liquid release, Hazardous area classification, Occupational health and safety

Kaynakça

• [1] T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu”.https://www.mevzuat.gov.tr/mevzua t?MevzuatNo=6331&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5 (30.06.2012).
• [2] Türk Standartları Enstitüsü. “Patlayıcı Gaz Atmosferler”. Ankara, Türkiye, TS EN 60079-10-1:2009, 2011.
• [3] Tommasini R. “The classification of hazardous areas where explosive gas atmospheres may be present”. Safety Science, 58, 53-58, 2013.
• [4] Miranda JT, Camacho EM, Formoso JAF, García JDR. “Comparative study of the methodologies based on Standard UNE 60079/10/1 and computational fluid Dynamics (CFD) to determine zonal reach of gasgenerated Atex explosive atmospheres”. Journal of Loss Prevention in the Process Industries, 26, 839-850, 2013.
• [5] Tommasini R, Pons E, Palamara F. “Area classification for explosive atmospheres: comparison between European and North American approaches”. IEEE Transactions on Industry Applications, 50(5), 3128-3134, 2014.
• [6] Comitato Elettrotecnico Italiano. “Patlayıcı Ortamları Sınıflandırma Kılavuzu”. Milano, Italiano, CEI 31-35, 2011.
• [7] Bariha N, Mishra IM, Srivastava VC. “Fire and explosion hazard analysis during surface transport of liquefied petroleum gas (LPG): A case study of LPG truck tanker accident in Kannur, Kerala, India”. Journal of Loss Prevention in the Process Industries, 40, 449-460, 2016.
• [8] Dufaud O, Perrin L, Traore M, Chazelet S, Thomas D. “Explosions of vapour/dıst hybrid mixtures: A particular class”. Powder Technology, 190, 269-273, 2009.
• [9] Costin NS. “Numerical simulation of detonation of an explosive atmosphere of liquefied petroleum gas in a confined space”. Defence Technology, 10, 294-297, 2014.
• [10] Akboğa-Kale Ö, Gürcanlı GE, Baradan S. “Kentsel dönüşüm sürecinde asbest maruziyeti ve korunma yöntemleri”. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 23(6), 694-706, 2017.
• [11] Gabor D, Radu SM, Ghicioi E, Paraian M, Jurca AM, Vatavu N, Paun F, Popa CM. “Study of methods for assessment of the ignition risk of dust/air explosive atmospheres by electrostatic discharge”. Quality-Access to Success, 20, 93-99, 2019.
• [12] Ebadat V. “Dust explosion hazard assessment”. Journal of Loss Prevention in the Process Industries, 23, 907-912, 2010.
• [13] Geng J, Mure S, Demichela M, Baldissone G. “ATEX-HOF Methodology: Innavation driven by human and organizational factors (HOF) in explosive atmosphere risk assessment”. Safety, 6(5),1-23, 2020.
• [14] Burduhos-Nergis DP, Bejinariu C, Toma SL, Tugui AC, Baciu ER. “Carbon steel carabiners improvements for use in potentially explosive atmospheres”. MATEC Web of Conferences, Petrosani, Hunedoara, Romania, 3 October 2019.
• [15] Yüksel M, Sandal A, Kalyoncu AF. Büyük Endüstriyel Kazalar ve Terör Saldırılarının Sağlık Sonuçları. Editörler: Yıldız AN, Sandal A. İş Sağlığı ve Güvenliği Meslek Hastalıkları, 611-617, Ankara, Türkiye, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 2020.
• [16] T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. “Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması HakkındaYönetmelik”. https://www.mevzuat.gov.tr/me vzuat?MevzuatNo=18335&MevzuatTur=7&MevzuatTerti p=5 (30.04.2013).