Investigation of the effects of filament fineness and disc type on yarn physical and mechanical properties of DTY polyester yarns

Yıl 2023, Cilt: 29 Sayı: 7, 783 - 789, 30.12.2023

Gülbin Fidan , Yasemin Korkmaz , Halil İbrahim Çelik

Öz

Polyester fiber has found usage as carpet yarn in different forms such as ATY (Air Textured Yarn), DTY (Drawn Textured Yarn), BCF (Bulked Continuous Filament). Filament fineness is an important parameter which affects the yarn properties. In this context, it is expected that pile yarns produced with different filament finenesses will have different breaking strength, breaking elongation, crimp contraction, and shrinkage properties, so carpets produced from these yarns will have different resilience property. In addition, usage of polyurethane and ceramic discs which have different characteristic, affect DTY yarn properties. In this study, physical properties of DTY polyester pile yarns produced with different filament numbers and different discs were investigated. 1200 denier DTY pile yarns were produced by combining filaments with 3.13, 2.08, 1.56 dpf filament fineness. Yarn production was carried out by false twist texturing method with polyurethane and ceramic discs. DTY pile yarn samples were subjected to breaking strength, breaking elongation, crimp contraction and shrinkage tests. It was observed that filament fineness had no significant effect on breaking strength but had significant effect on breaking elongation, crimp contraction and shrinkage tests. Also, disc type had significant effect on breaking strength, breaking elongation, crimp contraction and it did not have significant effect on shrinkage test.

Anahtar Kelimeler

DTY, Polyester, Filament fineness, Disc type, Pile yarn

Filament inceliği ve disk tipinin DTY polyester ipliklerin fiziksel ve mekanik özelliklerine etkilerinin incelenmesi

Öz

Polyester lifi, halı endüstrisinde ATY (Hava Jetli Tekstüre İplik), DTY (Çekimli Tekstüre İplik), BCF (Hacimli Sonsuz Filament) gibi farklı formlarda halı ipliği olarak kullanım alanı bulmuştur. Filament inceliği, iplik kopma mukavemetine ve kopma uzamasına etki eden önemli bir parametredir. Farklı filament incelikleri ile üretilen hav ipliklerinin kopma mukavemeti, kopma uzaması, kıvrım kısalması, sıcakta çekme özellikleri ile bu hav ipliklerinden üretilen halıların rezilyans özelliklerinin farklı olması beklenmektedir. Filament inceliğinin yanı sıra, farklı yapılardaki poliüretan ve seramik disklerin kullanımı, DTY iplik özelliklerini etkiler. Üretim sırasında uygun disk seçimi bu nedenle önem arz etmektedir. Bu çalışmada, üç farklı filament sayılarında ve farklı disklerle üretilen DTY polyester hav ipliklerinin fiziksel özellikleri incelenmiştir. DTY hav iplikleri, 1200 denye doğrusal yoğunlukta, 3.13, 2.08, 1.56 dpf filament inceliklerinde üretilmiştir. İplik numunelerine poliüretan ve seramik olarak iki farklı disk tipinde yalancı büküm tekstüre işlemi uygulanmıştır. DTY hav iplik numunelerine kopma mukavemeti, kopma uzaması, kıvrım kısalması ve sıcakta çekme testleri uygulanmıştır. Sonuçlar istatistiksel olarak analiz edilip filament inceliğinin ve disk tipinin, iplik fiziksel özellikleri üzerine anlamlı etkiye sahip olup olmadığı belirlenmiştir. Filament inceliğinin kopma mukavemeti üzerinde anlamlı etkisi olmazken kopma uzaması, kıvrım kısalması ve sıcakta çekme üzerinde anlamlı bir etkisi olduğu görülmüştür. Disk tipinin ise kopma mukavemeti, kopma uzaması, kıvrım kısalması üzerinde anlamlı etkisi varken, sıcakta çekme sonuçları üzerine etkisinin olmadığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

DTY, Polyester, Filament inceliği, Disk tipi, Hav ipliği

Kaynakça

• [1] Özkan S. Filament Kesit Şeklinin, Sayısının ve Lineer Yoğunluğunun POY ve Tekstüre İplik Özelliklerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana, Türkiye, 2008.
• [2] Özkan S, Babaarslan O. “İplik kesitindeki filament sayısının filament ve tekstüre ipliklerin özellikleri üzerindeki etkisi”. Tekstil ve Konfeksiyon, 20(1), 17-22, 2010.
• [3] Aydoğdu SHÇ, Yılmaz D. “Effect of yarn fineness and core/sheath fibre types on the physical properties of dualcore yarns and fabrics”. Cellulose Chemistry and Technology, 54(3-4), 381-394, 2020.
• [4] Varshney RK, Kothari VK, Dhamija S. “Influence of polyester fibre shape and size on the hairiness and some mechanical properties of yarns”. Indian Journal of Fibre & Textile Research, 39(1), 24-32, 2014.
• [5] AL-ansary MAR. “The influence of number of filaments on physical and mechanical characteristics of polyester woven fabrics”. Life Science Journal, 9(3), 79-83, 2012.
• [6] Akıncı FC, Kaynak HK, Korkmaz Y. “Filament inceliği ve atkı sıklığının mikrofilament dokuma kumaşlarda geçirgenlik özelliklerine etkileri”. Tekstil ve Mühendis, 25(111), 234-240, 2018.
• [7] Kaynak HK, Babaarslan O. “Filament inceliğinin mikrolif örgü spor giysiliklerin performans özelliklerine etkisinin araştırılması”. Tekstil ve Mühendis, 17(78), 20-24, 2010.
• [8] Babaarslan O, Telli A, Karaduman S. “Mikrofilament iplik yapılarının denim kumaş performans özellikleri üzerine etkisi”. Tekstil ve Mühendis, 22(99), 7-14, 2015.
• [9] Zarrebini M, Mahmoudi MR, El-Bakary MA, El-Dessouky HM, Lawrence CA. “The influence of fiber fineness on physical characteristics of staple polypropylene fibers spun at different pumping speeds”. Journal of Applied Polymer Science, 115(5), 2892–2897, 2010.
• [10] Çirkin S. Yalancı Büküm Tekstüre İşleminde Tekstüre Değişkenlerinin İplik Özellikleri Üzerindeki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana, Türkiye, 2006.
• [11] Stojanovic P, Savic M, Trajkovic D, Stepanovic J, Stamenkovic M, Kostic M. “The effect of false-twist texturing parameters on the structure and crimp properties of polyester yarn”. Chemical Industry & Chemical Engineering Quarterly, 23(3), 411-419, 2017.
• [12] Özat FA. Polyester Tekstüre İpliklerde Filament Kesit Şeklinin ve Tekstüre İşlem Parametrelerinin İplik ve Kumaş Özelliklerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa, Türkiye, 2019.
• [13] Yildirim K, Altun Ş, Ulcay Y. “Relationship between yarn properties and process parameters in false-twist textured yarn”. Journal of Engineered Fibers and Fabrics, 4(2), 26-32, 2009.
• [14] International Organization for Standardization. “TextilesStandard atmospheres for conditioning and testing”. ISO 139:2005, Geneva, Switzerland, 2005.
• [15] German Standard. “Testing of textiles; determination of parameters for the crimp of textured filament yarns; filament yarns with a linear density exceeding 500 dtex”. Deutsches Institut für Normung, Berlin, Germany, DIN 53840-2, 1983.
• [16] International Organization for Standardization. “Textiles, Synthetic filament yarns, Determination of shrinkage in dry-hot air (after treatment)”. ISO 18067:2015, Geneva, Switzerland, 2015.
• [17] Textechno, Textile Testing Technology. “Texturmat ME+ Automatic Crimp Contraction and Shrinkage Tester”. TEXTURMAT_ME-.pdf (textechno.com) (02.02.2022).
• [18] International Organization for Standardization. “Textiles, Yarns from packages, Determination of single-end breaking force and elongation at break using constant rate of extension (CRE) tester”. ISO 2062:2009, Geneva, Switzerland, 2009.