DİJİTAL EKONOMİ, VERGİLENDİRİLMESİ VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 1, 28 - 33, 30.07.2020

Huseyin Mert Erhan Bayar

https://doi.org/10.17261/Pressacademia.2020.1234

Öz

Amaç- Bilgi ve iletişim teknolojisi alanında yaşanan hızlı gelişmeler ile birlikte dijital alanda faaliyet gösteren çok uluslu şirketler, mukimi olmadıkları ülkelerde herhangi bir fiziksel varlığa sahip olmadan ticari faaliyette bulunma ve kazanç elde etme imkanına kavuşmuştur. Dijital dönüşüm ile birlikte fiziki varlığın artık önemini kaybetmesi bu faaliyetlerin vergilendirilmesinde temel sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunun sonucu olarak matrah aşındırma ve kar aktarımı gündeme gelmekte ve ülkelerin bu alanda elde edilebilecek vergi gelirlerinden mahum kalması nedeniyle tek taraflı önlemlere yönenildiği görülmektedir. Bu çerçevede çalışmanın amacını, dijital ekonomi ve vergilendirilmesi ile ilgili sorunların incelenmesi ile Türkiye’nin yürürlüğe koyduğu önlemlerin değerlendirilmesi oluşturmaktadır.
Yöntem- Dijital ekonominin ulaştığı boyut, vergilendirilmesine yönelik sorunlar ve konuyla ilgili Türkiye’nin uygulamaya koyduğu önlemlere değinilecektir.
Bulgular- Dijital hizmetlerin ülke sınırlarını aşan yönü dikkate alındığında, ülkelerin uygulamaya koyduğu tek taraflı önlemler dijital ekonominin vergilendirmesi sorununu çözmede yetersiz kalmaktadır. Aynı zamanda bu alanda ihdas edilen/edilecek vergi ve/veya vergiler çifte vergilendirme gibi başka sorunlara neden olabilmektedir. Dolayısıyla; ülkelerin haklarını gözeten, vergi planlaması yapmayı ve vergiden kaçınmayı önleyen yöntemlerin geliştirilmesi için OECD düzeyinde adil, çok taraflı bir uluslararası çözüm bulunması gerekliliği ön plana çıkmıştır.
Sonuç- Bu yönde atılacak adımların şirketler arasında eşitliğin korunması ve sağlanması adına uluslararası düzeyde ele alınması ve gerekli konsensüsün sağlanması önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dijital ekonomi, dijital hizmet vergisi, dijital ekonominin vergilendirilmesi, vergiden kaçınma, vergi hukuku

DIGITAL ECONOMY, TAXATION AND PROBLEMS ENCOUNTERED

Öz

Purpose- With the developments in information and communication technology; multinational companies, which are operating in the digital field, have been able to engage in commercial activities without having any physical presence in countries where they are not resident. With digital transformation, the loss of physical assets is now a major problem in the taxation of these activities. As a result of this, base erosion and profit transfer (BEPS) are on the agenda and it is seen that countries are turning to unilateral measures because of the lack of tax revenues that can be obtained in this area. In this context, the purpose of the study is to examine the form of the digital economy and taxation issues and the evaluation of Turkey's enforcement of the measure.
Methodology- The size of digital economy, and the problems related to its taxation and studies of Turkey’s practices for its taxation will be mentioned.
Findings- Considering the direction of digital services that crosses the borders of the country, unilateral measures implemented by the countries are insufficient in solving the problem of taxation of the digital economy and the tax and / or taxes to be introduced may cause other problems such as double taxation. Therefore, the need to find a fair, multilateral international solution at the OECD level has come to the fore in order to develop methods that protect the rights of countries and prevent tax planning and tax avoidance.
Conclusion- Addressing this issue at international level and ensuring the necessary consensus is important for maintaining and ensuring equality between companies.

Anahtar Kelimeler

Digital economy, digital service tax, taxation of digital economy, avoidance of tax, tax law

Kaynakça

• 6563 Sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6563.pdf
• 7194 Sayılı Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/12/20191207-1.htm
• Akyazı, H., Kalça, A. (2003). Yeni Ekonomi ve İktisat Bilimi. Liberal Düşünce Dergisi, (29): 221-242.
• Artar, Y. (2019). Dijital Ekonomide Vergileme, Finansal Raporlama ve Denetime İlişkin Sorunlar: Türkiye Açısından Çözüm Önerileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Ticaret Üniversitesi. Muhasebe ve Denetim Doktora Programı.
• Aslan, Ö. (2009). Yeni Ekonomi: Özellikleri ve Endüstrileri. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/9106
• Ber, H. (2018). Dijital Ekonominin Vergilendirilmesi Sorunsalına Genel Bir Bakış. https://vergialgi.net/dijital-ekonominin-vergilendirilmesi-sorunsalina-genel-bir-bakis
• Birinci, N. (2019). Dijitalleşmenin Vergi Matrahına Etkisi ve Tek Taraflı Önlemler. Maliye Dergisi. 176: 5050.527.
• Boccia, F. (2016). Introduction: The Digital Economy and Fiscal Policy in the Age of E-Commerce. The Challenge of the Digital Economy: Pagrave Macmillan.
• Budak, T. (2017). The Transformation of International Tax Regime: Digital Economy. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 8(2): 297-330.
• Dijital Hizmet Vergisi Uygulama Genel Tebliği. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/03/20200320-4.htmEuropean Parliament (2016). Tax Challenges in the Digital Economy. Brussel.
• Kara, M. C., Öz, E. (2016). Dijital Vergilendirmeye Küresel Bir Bakış. Vergi Dünyası Dergisi. 424: 30-37.
• Kayıhan, Ş., Yıldız, H. (2004). Elektronik Ticaretin Hukuki ve Vergi Boyutu. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Mastar Özcan, P. (2016). Dijital Ekonominin Vergilendirilmesinde Karşılaşılan Sorunlar: BEPS 1 No’lu Eylem Planı Kapsamında Bir Değerlendirme. Electronic Journal of Vocational Colleges. 6/2: 73-82.
• OECD. (2015). Addressing the Tax Challenges of the Digital Economy, Action 1-2015 Final Report. https://read.oecd-ilibrary.org/taxation/addressing-the-tax-challenges-of-the-digital-economy-action-1-2015-final-report_9789264241046-en#page1
• Oktay, C. (2020). Dijital Ekonominin Boyutu, Vergilendirilmesine Yönelik OECD Çalışmaları, Öneriler, Örnek Ülke Uygulamaları ve Türkiye’de Yapılan Düzenlemeler ve Dijital Hizmet Vergisi. Vergi Sorunları Dergisi. 376: 95-116.
• Rençber, A. (2020). Dijital Hizmet Vergisi İlk İzlenimler, Sorun ve Sorunsallar. Vergi Sorunları Dergisi. 376: 27-35.
• Saraçoğlu, F., Kahraman, B. (2020). Dijital Hizmet Vergisi Üzerine Değerlendirmeler. Vergi Sorunları Dergisi. 376: 9-17.
• Tax Journal. (2018). Taxation of the Digital Economy: Unilateral Measures. Insight and Analysis for the Business Tax Community, 1389: 7-13.
• Ülkü, Y. E. (2020). Türkiye’deki “Dijital Hizmet Vergisi Önerisinin İncelenmesi. Vergi Sorunları Dergisi. 377: 106-125.
• Yavaşlar, B. F. (2020). Dijital Hizmet Vergisi. Vergi Sorunları Dergisi. 377: 9-20.
• Yüce, M., Akbulut, N. (2018). BEPS Eylemi Kapsamında Dijital Ekonominin Vergilendirilmesine İlişkin Alınan Önlemler. Akademik Bakış Dergisi. 68: 105-123.
• Yıldız, B., Günay, H. (2018). Türk Vergi Hukuku Ekseninde Dijital Ekonomiye Genel Bir Bakış. III. Uluslararası Mesleki ve Teknik Bilimler Kongresi, Kongre Tam Metin Kitabı. Cilt 6: 4004-4012.
• Yılmaz, G.H., Değer, A.A. (2018). The Permanent Establishment Paradox in Digital Economic Activities and Underlying Turkish Tax Implications. https://www.verginet.net/dtt/18/DijitalIktisadiFaaliyetlerdeIsyeriParadoksuveVergiselBoyutu.aspx?lng=1