SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORLAMALARI ÇERÇEVESİNDE PERAKENDE TİCARET VE GIDA İMALATI YAPAN ŞİRKETLERİN ÇEVRESEL PERFORMANSLARI ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Yıl 2023, Cilt: 17 Sayı: 1, 113 - 123, 30.07.2023

Ebru Demirci , Ayse Korkmaz

https://doi.org/10.17261/Pressacademia.2023.1763

Öz

Amaç- Dünya toplumlarının sürdürülebilirlik kavramıyla tanışması Çevre ve Kalkınma Komisyonu’nun 1987’de yayımladığı Bruntland Raporu ile olmuştur. Ancak 2000’li yıllarla birlikte iklim değişikliği ve çevresel kirlenmenin olumsuz etkilerinin daha fazla hissedilmesi ile sürdürülebilirlik kavramının önemi artmıştır. Bu durumda, ürünlerin kullanılması ve ürünlerin yaşam döngülerinin sonunda nasıl kullanılması ve nasıl işlenmesi gerektiği gibi konular da şirketlere sürdürülebilirliği izlemekle ilgili sosyal sorumluluk yüklemektedir.
Yöntem- Çevresel kirliliğin oluşmasında perakende ticaret ve gıda imalatı sektörü ciddi pay sahibi bir sektördür. Etkili bir sürdürülebilirlik stratejisi ile işletmelerin çevreye verdiği zararların azaltılması mümkün olabilmektedir. Son yıllarda şirketler faaliyetlerinin finansal etkileri yanında, sosyal ve çevresel etkilerini de yayınlamış oldukları sürdürülebilirlik raporlarıyla kamuoyuna sunmaktadır.
Bulgular- Bu çalışmada, sektörün çevresel anlamdaki önemi, sektörün çevreyle olan ilişkisini düzenleyen yasal düzenlemelerin yoğunluğu, sektörün sürdürülebilirlik raporlarına olan profesyonel bakış açısı ve sektörde çalışanların giderek artan farkındalığı göz önüne alınarak perakende ticaret ve gıda imalatı şirketleri incelenmiştir. Yayınlanan sürdürülebilirlik raporlarının yoğun bilgi içermesi ve çalışmaya dair zaman kısıtının olması sebebi ile 2021 Fortune 500 listesinde net satış açısından ilk 5’te yer alan perakende ticaret ve gıda imalatı şirketleri değerlendirme kapsamına alınmıştır. Ele alınan şirketlerin 2020 ve 2021 yılı için yayınladıkları sürdürülebilirlik raporları kapsamında çevresel performans açısından sıralanması amaçlanmaktadır.
Sonuç- Şirketlerin çevresel performansları çok ölçütlü karar verme tekniklerinden AHP ve TOPSİS yöntemleriyle değerlendirilmiştir. Hesaplama sonuçlarına göre çevresel performansı en yüksek olan şirket ÜLKER Bisküvi San. Tic. A.Ş, en düşük olan şirket ise Anadolu EFES Biracılık ve Malt San. A.Ş olarak belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Lojistik, sürdürülebilirlik raporlaması, çevresel performans, AHP, TOPSIS

AN APPLICATION ON ENVIROMENTAL PERFORMANCE OF RETAIL TRADING AND FOOD MANUFACTURING COMPANIES WITHIN THE FRAMEWORK OF SUSTAINABILITY REPORTING

Öz

Purpose-The purpose of the research is to examine the sustainability reports of retail trade and food manufacturing companies and to evaluate the environmental performances of the companies in the sustainability reports within the framework of the criteria published by the Global Reporting Initiative (GRI). In this study, retail trade and food manufacturing companies were examined considering the environmental importance of the sector, the intensity of legal regulations regulating the sector's relationship with the environment, the professional perspective of the sector on sustainability reports, and the increasing awareness of the employees in the sector.. Retail trade and food manufacturing companies, which are in the top 5 in terms of net sales in the 2021 Fortune 500 list for Turkiye, were included in the evaluation due to the fact that the published sustainability reports contain intensive information and there is a time limit for the study. It is aimed to rank the companies under consideration in terms of environmental performance within the scope of their sustainability reports for 2020 and 2021.
Methodology- The environmental performance of companies was evaluated through multi-dimensional decision-making techniques such as AHP and TOPSIS.
Findings This paper has revealed changes in the rankings of companies in environmental and economic performance evaluation. The best environmental performance based on the results of the calculation is the ULKER Bisküvi San.Tic.A.Ş. the lowest company Anadolu Efes Biracılık ve Malt San. A.Ş.
Conclusion- Sustainability performance gains importance as an important indicator for companies.It is thought that the results obtained in this study will be beneficial to other companies operating in the retail trade and food manufacturing sector but have not published a sustainability report, and to companies planning to prepare a sustainability report. Transparent and detailed preparation of sustainability reports is one of the issues to be considered for performance measurement.

Anahtar Kelimeler

Logistics management, sustainability reporting, environmental performance, AHP, TOPSIS

Kaynakça

• Senir G. ve Büyükkeklik A. (2017). Sürdürülebilirlik raporlaması ve lojistik şirketler üzerine bir uygulama. International New Issues in Social Sciences, 5, 119-138.
• Toprak F., (2015). Şirketlerin Sürdürülebilir Çevre Politikaları Ve Rekabet Avantajları, yüksek lisans tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Adanacıoğlu H., Saner G. , Ağır B. (2018). Sürdürülebilir gıda değer zinciri yaklaşımı. Tarım ve Doğa Dergisi, 21, 221-226.
• Taş D. Ve Oluk E., (2020). Yiyecek-içecek sektöründe sürdürülebilirlik ve yenilikçi yaklaşımlar.Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4, 3082-3098
• Karadeniz E. ve Uzpak B., (2020). Borsa İstanbul sürdürülebilirlik endeksinde sürekli olarak yer alan şirketlerin sürdürülebilirlik faaliyetlerinin analizi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 492-511.
• Duran B., (2018). Sürdürülebilirlik Kavramının Önemi, Karşılaşılan Sorunlar Ve Şirketlerin Sürdürülebilirlik Raporlarının İncelenmesi, yüksek lisans tezi, Başkent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• P.W. Gerbens-Leenes , H.C. Moll, A.J.M ve Schoot Uiterkamp (2020). Design and development of a measuring method for environmental sustainability in food production systems. Ecological Economics, 46, 231-248.
• Michelon, G., Pilonato, S., & Ricceri, F. (2015). CSR Reporting practices and the quality ofdisclosure: An empirical analysis. Critical Perspectives on Accounting, 33, 59-78.
• Özevin O., (2022). Kurumsal sürdürülebilirlik performansının entropi ve TOPSİS yöntemleriyle ölçülmesi: BIST şirketleri üzerine bir uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 95, 75-98