ÇABA-ÖDÜL DENGESİZLİĞİ İLE ÖRGÜTSEL ADALET ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2021, Cilt: 17 Sayı: 2, 101 - 116, 22.11.2021

Nazlı Can Gökbayrak Öcal

Öz

Çaba-ödül dengesizliği, çalışanların gösterdiği çabalara karşılık yeterli ödül elde edemediği durumlarda yaşanmaktadır. Çaba-ödül dengesizliği yaşayan bireylerin stres seviyeleri yükselir ve bu durum hem bireysel hem de örgütsel açıdan olumsuz sonuçlara neden olur.

Araştırma kapsamında incelenen bir diğer kavram olan örgütsel adaletin de çalışma yaşamında önemi çok büyüktür. Örgütsel adaletin düşük olduğu örgütlerde olumlu bir örgüt ikliminden söz etmek mümkün olmamaktadır. Örgütsel adalet algısı düşük olan çalışanlar örgüte karşı olumsuz duygular hisseder ve bu durum hem çalışanın hem de örgütün performansını etkiler.

Araştırmada, çalışanların çaba-ödül dengesizliği düzeyleri ve örgütsel adalet algılarının birbiriyle ilişkisi incelenmiştir. Araştırma, Bursa ilinde otomotiv sektöründe faaliyet gösteren bir firmada çalışan 186 katılımcının yer aldığı araştırmanın sonuçlarına dayanmaktadır. Araştırmada anket yöntemi kullanılmıştır. Verilerin SPSS 20.0 programı ile analizi sonucunda çalışanların çaba-ödül dengesizliği düzeyleri ile örgütsel adalet algıları arasında anlamlı bir ilişki bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çaba-Ödül, Çaba-Ödül Dengesizliği, Örgütsel Adalet

Kaynakça

• Referans1-ALGE, B., GREENBERG, J. (2006). An Identity-Based Model of Organizational Monitoring: Integrating Information Privacy and Organizational Justice. Research in Personnel and Human Resources Management, 25, 71-135.
• Referans2-BABAMIRI, M., SIEGRIST, J. (2018). The Factorial Structure and Psychometric Properties of the Persian Effort-Reward Imbalance Questionnaire. Journal of Safety and Health at Work, 9, 334-338.
• Referans3-BEKTAŞ, Ç. (2016). Liderlik Yaklaşımları ve Modern Liderden Beklentiler. Selçuk Üniversitesi Akşehir Meslek Yüksekokulu Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (7), 43-53.
• Referans4-CROPANZANO, R., MONILA, A. (2015). Organizational Justice. International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, 17, 379-384.
• Referans5-DEMİRAL, Y. (2004). Çalışma Yaşamında Psikososyal Etmenler. Türk Tabipler Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, 5(20), 22-26.
• Referans6-ERMAN, U, E. (2007). SPSS 15.0 Veri Analiz Yöntemleri, 1.b., İstatistik Merkezi.
• Referans7-GREENBERG, J. (1986). Determinants of Perceived Fairness of Performance Evaluations. Journal of Applied Psychology, 71(2), 340-342.
• Referans8-GREENBERG, J. (1987). A Taxonomy of Organizational Justice Theories. Academy of Management Rewiev, 12(1), 9-22.
• Referans9-GREENBERG, J. (1987). Why Procedural Justice in Organizations?. Social Justice Research, 1(2), 127-142.
• Referans10-GREENBERG J. (1990). Organizational Justice: Yesterday, Today and Tomorrow. Journal of Management, 16(2), 399-432.
• Referans11-GREENBERG, J., BROCKNER, J., ACKERMAN, G., GENFAND, M. J., FRANCESCO, A.M., CHEN, Z.X., LEUNG, K., BIERBRAUER, G., GOMEZ, C., KIRKMAN, B.L. (2001). Culture and Procedural Justice: The Influence of Power Distance on Reactions to Voice. Journal of Experimental Social Psychology, 37, 300-315.
• Referans12-GREENBERG, J. (2004). Managing Workplace Stress by Promoting Organizational Justice. Organizational Dynamics, 33(4), 352-365.
• Rererans13-GREENBERG, J. (2009). Everybody Talks About Organizational Justice, But Nobody Does Anything About It. Industrial and Organizational Psychology, 2, 181-195.
• Referans14-GREENBERG, J., ELOVAINIO, M., KIVIMAKI, M., LINNA, A., BROCKNER, J., BOS, K.V.D., PENTTI, J., VIRTANEN, M., VAHTERA, J. (2010). Does Organisational Justice Protect From Sickness Absence Following A Major Life Event? A Finnish Public Sector Study. Epidemiol Community Health, 64, 470-472.
• Referans15-İYİGÜN, N.Ö. (2012). Örgütsel Adalet: Kuramsal Bir Yaklaşım. İstanbul Ticaret Üniversitesi sosyal Bilimler Dergisi, 11(21), 49-64.
• Referans16-JAHAN, N. (2021). Impacts of Psycosocial Stress on Physfiology and Psychology Substantially Based on Effort-Reward Imbalance Model: A Compherensive Review, Bachelor Thesis). Dakka: Brac University Department of Pharmacy.
• Referans17-KARA, Z. (2015). Çalışanların Örgütsel Bağlılık Düzeylerinin Çalışma Motivasyonuna Olan Etkisi ve Bir Araştırma, (Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Referans18-KESER, A., LI, J., SIEGRIST, J. (2019). Examining Effort–Reward Imbalance and Depressive Symptoms Among Turkish University Workers. Workplace Health & Safety, 131-136.
• Referans19-KILIÇASLAN, S. (2010). Örgütsel Adalet Algısı ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkilere Kuramsal Bir Yaklaşım, (Yüksek Lisans Tezi), İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Referans20-LEINEWEBER, C., OETTEL, C.B., EIB, C., PERISTERA, P., LI, J. (2021). The Mediating Effect of Exhaustion in the Relationship between Effort-Reward Imbalance and Turnover Intentions: A 4- year Longitudinal Study from Sweden. Journal of Occupational Health, 7.
• Referans21-LI, J. (2016). Working Conditions and Health in China: Evidence on the ERI Model. SIEGRIST, J., WAHRENDORF, M. (Der.), Work Stress and Health in a Globalized Economy (219-234). Switzerland, Springer Publishing.
• Referans22-LI, J. LOERBROKS, A., SIEGRIST J. (2017). Effort-Reward Imbalance at Work, Parental Support, and Suicidal Ideation in Adolescents: A Cross Sectional Study from Chinese Dual-earner Families. Journal of Safety and Health at Work, 8, 77-83.
• Referans23-MONTANO, D., PETER, R. (2021). The Causal Structure of the Effort-Reward Imbalance Model and Absenteeism in a Cohort Study of German Employees. Journal of Occupational Health Science, 5, 13-14.
• Referans24-POLAT, S. CELEP, C. (2008). Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet, Örgütsel Güven, Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına İlişkin Algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 54, 307-331.
• Referans25-ROSEMBERG, M-A., LI, Y. (2018), Effort-Reward Imbalance and Work Productivity Among Hotel Housekeeping Employees. Journal of Workplace & Safety, 66(11), 516-521.
• Referans26-SIEGRIST, J. (1996). Adverse Health Effects of High-Effort/Low-Reward Conditions. Journal of Occupational Health Psychology, 1, 27-41.
• Referans27-SIEGRIST, J., STARKE, D., TARANI, C., GODIN, I., MARMOT, M., NIEDHAMMER, I., PETER, R. (2004). The Measurement of Effort–Reward Imbalance at Work: European Comparisons. Journal of Social Science and Medicine, 58(8), 1483-1499.
• Referans28-SIEGRIST, J. (2008). Effort–Reward Imbalance and Health in a Globalized Economy. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health, 6, 163-168.
• Referans29-SIEGRIST, J. (2010). Effort-Reward Imbalance at Work and Cardiovascular Diseases. International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health, 279-285.
• Referans30-SIEGRIST, J. (2016). Work Stress and Health in a Globalized Economy: The Model of Effort-Reward Imbalance. Switzerland: Springer International Publishing.
• Referans31-SIEGRIST, J., LI, J., MONTANO, D. (2017). Psychometric Properties of the Effort-Reward Imbalance Questionnaire. Journal of Occupational Medicine, 67(4), 314-315.
• Referans32-VEGCHEL, N. V., JONGE, J.D., BOSMA, H., SCHAUFELI, W. (2005). Reviewing the Effort–Reward Imbalance Model: Drawing up the Balance of 45 Empirical Studies. Journal of Social Science and Medicine, 60, 1117-1131.
• Referans33-YÜRÜR, S. (2009). Ödüllendirme Sistemi Yapı ve Süreçleriyle İle Örgütsel Adalet Arasındaki İlişkilerin Analizine Yönelik Bir Araştırma. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(11), 235-260.
• Referans34-YÜRÜR, S., GÜMÜŞ, M., HAMARAT, B. (2011). Çalışan-Müşteri İlişkilerinde Algılanan Adalet/Adaletsizliğin Duygusal Emek Davranışlarına Etkisi. Journal of Yasar University, 23(6), 3826-3839.
• Referans35-YÜRÜR, S. (2014). Örgütsel Adalet ve Ekstra Rol Davranışları İlişkisi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 24.
• Referans36-YÜRÜR, S. (2018). Örgütsel Adalet. KESER, A. & YILMAZ, G. & YÜRÜR, S. (Der.), Çalışma Yaşamında Davranış Güncel Yaklaşımlar (243-274). 4. Baskı, Kocaeli: Umuttepe Yayınları.