İlk ve Acil Yardım Programı Yeni Mezun Öğrencilerinin Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) Kullanımına Yönelik Algı ve Saha Gözlemleri

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 94 - 102, 15.12.2021

Ayfer Yüksel

https://doi.org/10.54862/pashid.933979

Öz

Amaç: İlk ve Acil Yardım Teknikerliği programı yeni mezun öğrencilerin kişisel koruyucu donanım (KKD) kullanımına yönelik algı ve saha gözlemlerinin incelenmesidir.
Yöntem: Nicel araştırma olan çalışmada tarama modeli kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen anket kullanılmıştır. Anket için Üniversite Etik Kurulu’ndan onay alınmıştır. Anket sorularının hazırlanmasında öğrencilerle yapılan birebir görüşmeler ve bu alanda yapılmış benzer çalışmalardan yararlanılmıştır. Anket geliştirme sürecine uygun olarak geliştirilmiştir, kapsam geçerliği için uzman kanısına başvurulmuştur. Ankette 4 sorudan oluşan kişisel bilgi formu ve algı/bilgi ve gözlemleri belirlemeye yönelik 20 olmak üzere toplam 24 soru bulunmaktadır. Çalışma grubu, bir Vakıf üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu (SHMYO)’ndaki İlk ve Acil Yardım Programında 2019-20 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde eğitim gören toplam 39 yeni mezun (N=39) olan öğrenciden oluşmaktadır. Katılımcıların %59 ’u (n=23) kadın, %41’i (n=16) erkektir. Anket online uygulanmıştır. Araştırmada evrenin tümü araştırma grubuna alınmıştır.
Bulgular: Araştırmada; katılımcıların yaklaşık yüzde doksanının “KKD’ lerin kullanımına ilişkin doğru bilgiye sahip oldukları; benzer şekilde her iki katılımcıdan birisinin kişisel koruyucu donanım kullanımında giyme sırasını doğru açıkladığı, her on katılımcıdan dokuzunun cerrahi maske ve kullanım süresi ile ilgili doğru bilgiye sahip olduğu bulunmuştur. Her on katılımcıdan altısının da “gözlük ve yüz koruyucular” ile ilgili doğru bilgiye sahip oldukları görülmüştür. Yaklaşık her iki katılımcıdan birisi KKD kullanımında giyme sırasını doğru açıklamakta olup yaklaşık yüzde 65’i ‘cerrahi maske kullanım sırası hakkında; yaklaşık yüzde 75’i ise eldiven kullanımı hakkında doğru bilgiye sahiptirler. Her üç katılımcıdan biri ‘Covid-19 gibi yüksek bulaş riski olan enfeksiyon hastalıklarında önlük kullanımı ile ilgili sıralamayı doğru yapmaktadır. Katılımcıların uygulama yaptıkları birimlerdeki saha gözlemlerine göre diğer sağlık çalışanlarının yüzde 10’u “her vakada”, yaklaşık yüzde 50’si ise “sıklıkla” KKD kullanmaktadırlar. Katılımcıların yarısı KKD kullanımında uygulamadaki gözlemlerinin/rol modellerin kendi KKD kullanımına ilişkin düşüncelerine “çok etkili” olduğunu söylemişlerdir. Saha uygulamalarına giden öğrencilerin, uygulama sürecinde kendi güvenlikleri konusunda “hiç tedirgin” (%75) olmadığı ve “biraz tedirgin” (%60) olduğu bulunmuştur.
Sonuç: Katılımcıların sağlık alanında kullanılan KKD ile ilgili bilgi kaynakları teorik dersler ve saha uygulamalarıdır. KKD’lerden cerrahi maske ve eldiven ile ilgili teorik ve pratik doğru bilgiye sahip olanların oranı yüksek; siperlik, yüz koruyucu, gözlük, önlük gibi diğer KKD’ler ve de bunların bir arada kullanım talimatları ile ilgili bilgiye sahip olanların oranı düşüktür. Uygulama yapılan birimdeki diğer sağlık çalışanlarının KKD kullanım sıklıkları değişmektedir. KKD kullanımında gözlemleyerek öğrenmenin “çok etkili” olduğu, ayrıca katılımcıların saha uygulamalarında çalıştıkları ortamlarda kendilerini güvende hissettikleri saptanmıştır.
Bu çalışma bulguları literaratüre katkısının yanında SHMYO programlarındaki teorik ve uygulamalı derslerin KKD kullanımı ve önemine ağırlık verilecek şekilde düzenlenmesi ile iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarında kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler

Kişisel Koruyucu Donanım, İlk ve Acil Yardım Teknikerliği Bölümü, Yeni Mezun öğrenci

Perception and Field Observations of New Graduates of First and Emergency Aid Program regarding the Use of Personal Protective Equipment (PPE)

Öz

Objective: To examine the PPE perception and field observations of new graduates from the First and Emergency Aid Technician program.
Materials and Methods: The study, a quantitative research, uses the scanning model. A researcher-developed survey was used for collecting data. Approval was obtained from the University Ethics Committee. One-to-one student interviews and similar studies were used to prepare the survey questions. Expert opinion was obtained for content validity. The 24-question survey includes a four-question personal information form and 20 questions for determining perception and observations. The study group consists of 39 new graduates (N = 39) from the First and Emergency Aid Program (2019-2020) at Vocational School of Health Care Services (SHMYO). 59% of the participants (n = 23) were female and 41% (n = 16) were male. The survey was conducted online. The entire population was included in the research group.
Results: The PPE knowledge of approximately 90% of the participants was accurate. One out of every two participants properly explained the order of wearing PPE. The knowledge of nine out of ten participants on surgical masks and duration of use was accurate. Six of every ten participants had proper knowledge on “goggles and face shields.” Approximately one out of every two participants properly explained the order of wearing PPE, and approximately 65% had accurate knowledge on the order of wearing surgical masks and 75% on the use of protective gloves. One out of every three participants gave the proper order of using aprons in infectious diseases such as Covid-19. 10% of other health care workers use PPE “for every case” and approximately 50% use “frequently.” Half of the participants stated that their practical observations were “highly effective” on their opinions on PPE. Students who attended the field applications were not "anxious" (75%) and were "slightly anxious" (60%) about their own safety.
Conclusion: Theoretical and practical lessons provide participants information about PPE use in the healthcare field. The number of students with accurate theoretical and practical knowledge is high. The percentage of students with knowledge on other PPE (visors, face shields, goggles and aprons) and the instructions for use is low. Observational learning is “effective” in the use of PPE and the participants feel safe in their practice environment.
The findings can be used in OHS practices to highlight the importance of PPE.

Anahtar Kelimeler

Personel Protective Equipment, Department of First and Emergency Aid Technician,, New graduate

Kaynakça

• 1-Yıldırım A.S. ve Gerdan S. (2017). Hastane Öncesi Acil Sağlık Çalışanlarının İş Sağlığı ve Güvenliği Kapsamındaki Mesleki Riskleri Hastane Öncesi Dergisi,2(1) ss:37–49
• 2-Beşer A. ve Topçu S (2013). Sağlık Alanında Kişisel Koruyucu Ekipman Kullanımı. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi 2013,6 (1), ss:241-247 http://www.deuhyoedergi.org/index.php/DEUHYOED/article/view/24 Erişim:06.07.2020
• 3-Türk Tabipler Birliği Sağlık Çalışanlarının Sağlığı Çalışma Grubu (2014). Sağlık çalışanları için işçi sağlığı ve güvenliği:44-46. http://www.saglikcalisanisagligi.org/tezler2/scskitabi.pdf Erişim tarihi:6.07.2020
• 4-T.C. Resmî Gazete (2013). 28695, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/07/20130702-2.htm Erişim tarihi:16.07.2020
• 5-T.C. Resmî Gazete (2019). 30761 https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/05/20190501-5.htm Erişim tarihi:09.07.2020
• 6-T.C. Resmî Gazete (2012) 6331 https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/06/20120630-1.htm Erişim tarihi:09.07.2020
• 7-Kahya E, Ulutaş B. ve Özkan N.F.(2019). Metal Endüstrisinde Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımının Analizi Selçuk Üniversitesi Mühendislik Bilim ve Teknoloji Dergisi 7 (2), ss:420-433
• 8-Demirbilek T ve Çakır Ö. (2008). Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımını Etkileyen Bireysel ve Örgütsel Değişkenler Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 23 (2): ss:173-191
• 9-Metan, G. (2020). Sağlık Çalışanları İçin Korunma Yöntemleri. İnfeksiyon Dünyası Coivd-19 Eğitim Seti https://www.infeksiyondunyasi.org/covid19videoegitimseti/VideoView.aspx?id=12 Erişim tarihi:09.07.2020
• 10-Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar ilkeler teknikler 33. Baskı. Nobel Akademik Yayıncılık
• 11-Deveci, S. (2012). Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımının İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamalarındaki Yeri. http://www.hisam.hacettepe.edu.tr/sempozyum_sunum/SerolDeveci.pdf Erişim tarihi:11.08.2020