AFETLERDE SOSYAL MEDYA KULLANIMININ ÖLÜM KORKUSU ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 1, 23 - 30, 15.06.2024

Esra Bekircan Vesile Adıgüzel Kübra Tan

https://doi.org/10.54862/pashid.1375050

Öz

Bu araştırma afetlerde sosyal medya kullanımının ölüm korkusu üzerine etkisini incelemek amacı ile yapıldı. Tanımlayıcı nitelikte olan bu çalışmanın örneklemini üç farklı devlet üniversitesinin sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu ve sağlık bilimleri fakültesinde okuyan 427 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri Sosyo-Demografik Veri Formu, Sosyal Medya Kullanım Amaçları Ölçeği (SMKAÖ) ve Ölüm Kaygısı Ölçeği (ÖKÖ) kullanılarak toplandı. Verilerin analizinde frekans, yüzdelik, pearson korelasyon, bağımsız örneklemler t testi ve tek yönlü ANOVA, Tukey testi ve anlamlılık düzeyi olarak p<0,05 değeri kullanıldı. Bireylerin ÖKÖ ortalama puanı 58,91±21,23 ve SMKAÖ ortalama puanı 39,56±6,30 olarak saptandı. Sosyal Medya Kullanım Amaçları Ölçeği ile Ölüm Kaygısı Ölçeği arasında orta derecede pozitif bir korelasyon olduğu tespit edildi (r = 0,243, p = 0,001). Bireylerin afet döneminde sosyal medya kullanımları arttıkça ölüm kaygısı düzeylerinin de arttığı tespit edildi. Afet dönemlerinde sosyal medya paylaşımlarının bireylerin ölüm kaygısı yaşamalarına neden olabileceği için özellikle afet dönemlerinde sosyal medyanın daha bilinçli kullanılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Afet, sosyal medya, ölüm, korku

Etik Beyan

bu çalışma için etik kurul onayı alınmış olup çalışmaya dahil olan bireylerden aydınlatılmış onam alınmıştır.

Destekleyen Kurum

yok

Teşekkür

yok

THE FEAR OF DEATHE OF SOCİAL MEDİA USE İN DİSASTERS EFFECT ON

Öz

This research was conducted with the aim of examining the influence of social media usage during disasters on death anxiety. This descriptive study's sample consisted of 427 students attending health services vocational schools and faculty of health sciences at three different state universities. The research data were collected using a Socio-Demographic Data Form, Social Media Use Purposes Scale (SMUPS) and Death Anxiety Scale (DAS). The data were analyzed using frequency, percentage, Pearson correlation, t-test, ANOVA test, Tukey test, and a significance level of p < 0.05. The individuals' average score on the DAS was found to be 58.91 ± 21.23, and the average score on the SMUPS was 39.56 ± 6.30. A moderate positive correlation was found between the Social Media Use Purposes Scale and the Death Anxiety Scale (r = 0.243, p = 0.001). It was observed that individuals' levels of death anxiety increase as their social media usage during disaster periods increases. Since social media sharing during disaster periods can lead to individuals experiencing death anxiety, especially during such times, more conscious use of social media is recommended.

Anahtar Kelimeler

Disaster, social media, death, fear

Kaynakça

• Alexander, D. E. (2014). Social media in disaster risk reduction and crisis management. Science and Engineering Ethics, 20:717-733.
• Al-Saggaf, Y., Simmons, P. (2015). Social media in Saudi Arabia: Exploring its use during two natural disasters. Technological Forecasting and Social Change, 95(1), 3-15. https://doi.org/10.1016/j.techfore.2014.08.013.
• Argın, Y. (2023). Doğal afetlerde sosyal medya kullanımı: 2023 kahramanmaraş depremi özelinde twitter örneği. İnsanat Sanat Tasarım ve Mimarlık Araştırmaları Dergisi, 3(1), 140-165. Baz, F. Ç. (2018). Sosyal medya bağımlılığı: Üniversite öğrencileri üzerine çalışma. OPUS International Journal of Society Researches, 9(16), 276-295.
• Beigi, G., Hu, X., Maciejewski, R., & Liu, H. (2016). An overview of sentiment analysis in social media and its applications in disaster relief. Sentiment Analysis and Ontology Engineering: An Environment of Computational Intelligence, 313-340.
• Cariappa, M. P., Khanduri, P. (2003). Health emergencies in large populations: the orissa experience. Medical Journal Armed Forces India, 59(4), 286-9. https://doi.org/10.1016/S0377-1237(03)80136-3. Ceylan, İ., Yapıcı, A. (2020). Dehşet yönetimi kuramı ve dinî dünya görüşü bağlamında ölüm korkusuyla başa çıkma: Ankara terör saldırıları üzerine nitel bir araştırma. Turkish Studies, 15(4), 643-666.
• Çömlekçi, M.F., Başol, O. (2019). Gençlerin sosyal medya kullanım amaçları ile sosyal medya bağımlılığı ilişkisinin incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 173-188. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.525652
• Demiröz, K. (2020). Afet kriz yönetiminde sosyal medyanın işlevselliği ve zararları üzerine bir inceleme. Resilience, 4(2), 293-304. https://doi.org/10.32569/resilience.735807.
• Dunn, J. R., Schweitzer, M. E. (2005). Feeling and believing: the influence of emotion on trust. Journal of Personality and Social Psychology, 88(5), 736.
• Garfin, D.R., Silver, R.C., Holman, E.A. (2020). The novel coronavirus (COVID 2019) outbreak: Amplification of public health consequences by media exposure. Health Psychology, 39(5), 355–357. https://doi.org/10.1037/hea0000875
• Goh, T. T., Sun, P. C. (2015). Eaching social media analytics: An assessment based on natural disaster postings. Journal of Information Systems Education, 26(1), 27.
• Helton, W. S., Head, J., Kemp, S. (2011). Natural disaster induced cognitive disruption: Impacts on action slips. Consciousness and Cognition, 20(4), 1732-1737.
• Houston, J. B., Hawthorne, J., Perreault, M. F et al. (2015). Social media and disasters: a functional framework for social media use in disaster planning, response, and research. Disasters, 39(1), 1-22. https://doi.org/10.1111/disa.12092.
• İnal., S., Erdim, L. (2015). Doğal afet nedeniyle post travmatik stres bozukluğu yaşayan bir olguda hemşirelik bakımının planlanmasında fonksiyonel sağlık örüntüleri modeli’nin kullanılması. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 2(3), 345-354.
• Jin, Y. (2009). The effects of public's cognitive appraisal of emotions in crises on crisis coping and strategy assessment. Public Relations Review. 35(3), 310-313. https://doi.org/10.1016/j.pubrev.2009.02.003.
• Jones, N.M., Thompson, R.R., Schetter, D.C., Silver, R.C. (2017). Distress and rumor exposure on social media during a campus lockdown. Proceedings of the National Academy of Sciences, 114(44), 11663-11668. https://doi.org/10.1073/pnas.1708518114.
• Kadıoğlu, M., (2008). Modern bütünleşik afet yönetimin temel ilkeleri, Kadıoğlu, M. ve Özdamar, E., (editörler), “Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri”, JICA Türkiye Ofisi Yayınları No: 2, Ankara, 42ss
• Karancı, A. N. (2008). Afet Zararlarını Azaltmada Psikolojinin Önemi. Afet Zararlarını Azaltmanın Temel İlkeleri, JICA Türkiye Ofisi Yayınları No: 2, Ankara, 51ss.
• Kırman, F. (2023). Deprem sonrası travmatik stres tepkileri ve sosyal medyada yansımaları. Antakiyat, 6(1):15-30.
• Köse, B.G., Karaaslan, M.M., Akbal, Y., 2018). Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulunda okuyan öğrencilerin ölüm kaygısı düzeyleri. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 27(3), 149-154.
• Li, L., Wang, Z., Zhang, Q., Wen, H. (2020). Effect of anger, anxiety, and sadness on the propagation scale of social media posts after natural disasters. Information Processing & Management, 57(6), 1-19. https://doi.org/10.1016/j.ipm.2020.102313.
• Linley, P. A., Joseph, S. (2006). The positive and negative effects of disaster work: A preliminary investigation. Journal of Loss and Trauma, 11(3), 229-245.
• Mahat-Shamir, M., Pitcho-Prelorentzos, S., Kagan, M., Kestler-Peleg, M., Lavenda, O. (2021). Adjustment disorder in the face of COVID-19 outbreak: The impact of death anxiety, media exposure, fear of contagion and hypochondriasis symptoms. OMEGA-Journal of Death and Dying, 87(4), 1189-1206. https://doi.org/10.1177/00302228211034372
• Martínez-Rojas, M., del Carmen Pardo-Ferreira, M., Rubio-Romero, J. C. (2018). Twitter as a tool for the management and analysis of emergency situations: A systematic literature review. International Journal of Information Management, 43, 196-208.
• Murthy, D., Longwell, S. A. (2013). Twitter and disasters: The uses of Twitter during the 2010 Pakistan floods. Information, Communication & Society, 16(6), 837-855.
• Palen, L., Hughes, A. L. (2018). Social media in disaster communication. Handbook of disaster research, 497-518.
• Sarıkaya, Y. (2013). Ölüm kaygısı ölçeği geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması (Master's thesis, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Shahjahan, R. A., Grimm, A., Allen, R. M. (2021). The “Loomıng Dısaster” for higher education: how commercial rankers use social media to amplify and foster affect. Higher Education, 1-17.
• Solmaz, B., Tekin, G., Herzem, Z., Demir, M. (2013). İnternet ve sosyal medya kullanımı üzerine bir uygulama. Selçuk İletişim Dergisi, 7(4), 23-32.
• Tarakcı, H. N. (2023). Afet İletişimi ve Twitter: Kahramanmaraş Depremi Özelinde Bir İçerik ve Duygu Analizi Araştırması. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 11(2), 1816-1850
• Tausczik, Y., Faasse, K., Pennebaker, J. W., Petrie, K. J. (2012). Public anxiety and information seeking following the H1N1 outbreak: Blogs, newspaper articles, and Wikipedia visits. Health Communication, 27(2), 179–185. https://doi.org/10.1080/ 10410236.2011.571759.
• Thompson, R. R., Jones, N. M., Holman, E. A., Silver, R. C. (2019). Media exposure to mass violence events can fuel a cycle of distress. Science Advances, 5(4), 1-6.DOI: 10.1126/sciadv.aav3502
• Turhan, E. H. (2021). Ölüm sosyolojisi ekseninde ölüm kaygısı ve koronavirüs. Habitus Toplumbilim Dergisi, 2(2), 85-101.
• Usta, E. Yükseler, M. (2021). Afetlerde sosyal medya kullanımı ve etik ikilemler: İzmir Seferihisar depremi örneği. Afet ve Risk Dergisi, 4(2), 249-269.
• Yılmaz, S. (2019). Afet içerikli haberlerin afetlere karşı toplumsal kapasite geliştirmeye etkisi. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 5(2), 257-271, DOI: 10.21324/dacd.463237
• Zhao, N., Zhou, G. (2020). Social media use and mental health during the COVID‐19 pandemic: Moderator role of disaster stressor and mediator role of negative affect. Applied Psychology: Health and Well‐Being, 12(4), 1019-1038. https://doi.org/10.1111/aphw.12226
• Wang, Z., Ye, X. (2018). Social media analytics for natural disaster management. International Journal of Geographical Information Science, 32(1), 49-72. https://doi.org/10.1080/13658816.2017.1367003.