Reliefs from Apollo Altar in Laodikeia

Yıl 2020, Cilt: 13 Sayı: 3, 843 - 854, 18.09.2020

Celal Şimşek

https://doi.org/10.31362/patd.793692

Öz

Laodikeia Apollon Altarı Kabartmaları

Öz

Mermerden yapılmış olan dikdörtgen şeklindeki iki adet kabartmalı altar blokları 2006-2007 yılı kazı çalışmalarında Doğu Bizans Kapısı girişi önünde ortaya çıkartılmıştır.
İki friz bloğunun yer aldığı kabartmalı panellerin geneli düşünüldüğünde; iki yanında dikine iç içe dikdörtgen çerçevenin içinde akanthus ve ranke süslemeli bordürün sınırlandırdığı, ortada üstünde omphalosun bulunduğu ve omphalos kenarına zehrini akıtan iri yılanın dolandığı üçayaklı sehpa, sehpanın iki yanında ise dallarında Apollon’un kehanet ile ilgili birer adet kuzgun olan iki defne ağacının yer aldığı Apollon altarı podyum kabartmaları olduğu anlaşılmaktadır.
İmparator Augustus Dönemi’ne (MÖ 27-MS 14) tarihlenen friz blokları yer alan kabartmalar, tanrı Apollon’un bilicilik, kehanet ve sağlık ile olan bağlantılarını vurgular niteliktedir. Defne güzellik ve aşkı, kuzgun akıl, bilgelik, kader ve gelecekle ilgili yorumu, üçayak başarı ve zaferi, omphalos dünya ve merkezini, yılan ise sağlık, sıhhat, tedavi edilerek dertlerden kurtulma ve ölümsüzlük gibi anlamları taşıdığından, günümüzde de tıp ve eczacılığın ana sembolüdür.

Anahtar Kelimeler

Laodikeia, Apollon, Asklepios, Altar, Yılan, Üçayak, Omphalos

Kaynakça

• Agizza 2001 : R. Agizza, Antik Yunan’da Mitoloji, Masallar ve Söylenceler (Çev. Z.Z. İlkgelen), İstanbul, 2001.
• Alzinger 1974 : W. Alzinger, Augusteische Architektur in Ephesos, 1.1, Wien 1974.
• Bingöl 1980 : O. Bingöl, Das Ionische Normalkapitell in Hellenistischer und Römischer Zeit in Kleinasien, Istanbuler Mitteilungen 20, Tübingen, 1980.
• Boardman 1995 : J. Boardman, Greek Sculpture The Late Classical Period, London, 1995.
• Boucher 1998 : B. Boucher, Italian Baroque Sculpture, London, 1998.
• Can 2005 : B. Can, Roma Çağı Anadolu Mimarisinde Kıvrıkdal (Ranke) Bezemeleri (Yayımlanmamış Doktora Tezi) (Atatürk Üniversitesi 2005)
• Can 2006 : B. Can, Erken Roma Dönemi Kıvrıkdal (Ranke) Bezemelerinde Hellenistik Etkiler, içinde: T. Takaoğlu (ed.), Anadolu Arkeolojisine Katkılar. 65. Yaşında Abdullah Yaylalı’ya Sunulan Yazılar, 2006, 313-328.
• Carpenter 2002 : T.H. Carpenter, Antik Yunan’da Sanat ve Mitoloji (Çev. B.B.M. Ünlüoğlu), İstanbul, 2002.
• Erhat 1978 : A. Erhat, Mitoloji Sözlüğü, 2. Baskı, İstanbul, 1978.
• Ganzert 1983 : J. Ganzert, Zur Entwicklung Lesbischer Kymationformen, Jahrb. Dtsch. Archaologischen Inst. 98, 1983, 123-202.
• Gasparri-Paris 2013 : C. Gasparri-R. Paris, Pallazzo Massimo alle Terme le Collezioni, Roma, 2013.
• Gılgamış : Gılgamış Destanı (Çev. S. Kutlu-T. Duralı), İstanbul, 1973.
• Grimal 1997 : P. Grimal, Mitoloji Sözlüğü, Yunan ve Roma (Çev. S. Tamgüç), İstanbul, 1997.
• Havelock 1981 : C.M. Havelock, Hellenistic Art, London, 1981.
• Hamilton 1996 : E. Hamilton, Mitologya (Çev. Ü. Tamer), 8. Baskı, İstanbul, 1996.
• Holtzmann 1984 : B. Holtzmann, Asklepios, Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae (LIMC) II-1/2, Zürich und München, 1984, 863-897, Abb. 631-667/1-389.
• Homeros Ilyada : Homeros, Ilyada (Çev. A. Erhat-A. Kadir), 4. Baskı, İstanbul, 1981.
• Kleiner 1992 : D.E.E. Kleiner, Roman Sculpture, Yale University, 1992.
• Lambrinudakis et.all. 1984 : W. Lambrinudakis et.all., Apollon, Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae (LIMC) II-1/2, Zürich und München, 1984, 183-327, Abb. 182-279/3-1092.
• Landskron 2016 : A. Landskron, Architectural Ornament Under the Flavian Dynastry in Asia Minor: The Case of the Temple of Domitian in Ephesus, Thiasos Monografie X, 2016, 251-262.
• Ovidius : Ovidius, Dönüşümler (Çev. İ.Z. Eyupoğlu), İstanbul, 1994.
• Pedley 1999 : J. G. Pedley, Griechische Kunst und Archäologie, Köln, 1999.
• Pülz 1989 : S. Pülz, Untersuchungen zur kaiserzeitlichen Bauornamentik von Didyma, Istanbuler Mitteilungen 35, Tübingen, 1989.
• Rossini 2006 : O. Rossini, Ara Pacis (Trans. S. Fox), Milan, 2006.
• Rumscheid 1994 : F. Rumscheid, Untersuchungen zur kleinasiatischen Bauornamentik des Hellenismus, Mainz, 1994.
• Schede 1909 : M. Schede, Antikes Traufleisten-Ornament, Strassburg, 1909.
• Schörner 1995 : G. Schörner, Römische Rankenfriese, Mainz, 1995.
• Simon-Bauchhenss 1984 : E. Simon-G. Bauchhenss, Apollo, Iconographicum Mythologiae Classicae (LIMC) II-1/2, Zürich und München, 1984, 363-464, Abb. 298-353/24-621
• Smith 1995 : R.R.R. Smith, Hellenistic Sculpture, London, 1995.
• Strocka 1981 : V. M. Strocka, Das Markttor von Milet, Berlin 1981
• Şimşek 2013 : C. Şimşek, Laodikeia (Laodicea ad Lycum), Laodikeia Çalışmaları 2, İstanbul, 2013.
• Şimşek 2019 : C. Şimşek, Laodikeia’da Kazı ve Restorasyon Çalışmalarının 15 Yılı, Laodikeia Çalışmaları 5 (Ed. C. Şimşek), İstanbul, 2019, 1-88.
• Tırpan 1998 : A. Tırpan, Stratonikeia. Augustus-İmparatorlar Tapınağı, Konya, 1998.
• Vandeput 1997 : L. Vandeput, The architectural decoration in Roman Asia Minor: Sagalassos: a case study, Turnhout, 1997.
• Weigand 1914 : E. Weigand, Baalbek und Rom, die Römische Reichskunst in ihrer Entwickelung und Differenzierung, Berlin 1914.
• Wilberg 1923 : W. Wilberg, Forschungen in Ephesos, Band 3, 1923, 1-90.
• Wiplinger-Wlach 1996 : G. Wiplinger-G. Wlach, Ephesus 100 Years of Austrian Research (English by C. Luxon), Vienna, 1996.