KENTSEL AÇIK YEŞİL ALANLARIN KURAKÇIL PEYZAJ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ ANKARA ALTINPARK ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 11, 30.06.2022

Ömer Lütfü Çorbacı , Erdi Ekren

https://doi.org/10.56629/paud.1137410

Cited By: 9

Öz

Günümüzün en büyük sorunlarından birisi olan ve beraberinde birçok çevre sorununu getiren kentleşme doğal kaynakların bilinçsiz bir şekilde hızla tükenmesine neden olmaktadır. Kentleşme ile birlikte açık ve yeşil alanlar azalmakta böylece küresel ısınmanın etkisi artmaktadır. Bunun sonucunda dünyanın karşılaştığı en yıkıcı küresel çevre sorunlarından biri olan kuraklık gözlenmeye başlamıştır. Alternatifi olmayan ve insanlar tarafından üretilemeyen doğal kaynaklardan biri olan su üzerindeki baskı kontrolsüz ve hızlı kentleşme ile birlikte yollar ve binalar gibi geçirimsiz yapıların inşa edilmesi ile artmaktadır. Bu sorunların önüne geçilebilmesi için ekolojik temelli planlama yaklaşımlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Yapılan çalışmalar sonucunda, peyzaj alanlarında suyun en akılcı kullanımını sağlayan planlama prensiplerini içeren Xeriscape (Kurakçıl peyzaj) kavramı ortaya çıkmıştır. Bu kavram kısaca, çevreyi koruyan ve su tüketimini minimuma indiren kaliteli peyzaj yaratma tekniği olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışma, iklim değişikliği etkileri kapsamında kullanma suyu kıtlığı yaşayacağı öngörülen Ankara’nın önemli kentsel açık yeşil alanlarından biri olan Altınpark’ın kurakçıl peyzaj açısından değerlendirilmesi amacıyla yapılmıştır. Bu kapsamda çalışma alanında kullanıldığı tespit edilen 180 bitki taksonu; familya, yaşam formu, yaprak durumu ve su isteği bakımından değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme sonucunda alanda en çok (29 bitki taksonu) Rosaceae familyası gözlemlenmiştir. 180 bitkiden; 70’inin doğal, 110’unun egzotik olduğu ve su isteği az, az-orta ve orta olan bitki sayısının ise 159 olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, bu bitkilerin kurakçıl peyzaj çalışmalarında kullanımları ile ilgili çeşitli öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kurakçıl peyzaj, Kentsel açık yeşil alanlar, ekolojik planlama, kentleşme, Ankara

Evaluation of Urban Open Green Areas in Terms of Xeriscape: The Case of Ankara Altınpark

Öz

Urbanization, which is one of the biggest problems of today and brings with it many environmental problems, causes the rapid depletion of natural resources. With urbanization, open and green areas are decreasing, so the effect of global warming is increasing. As a result, drought, one of the most devastating global environmental problems the world has faced, has begun to be observed. The pressure on water, which is one of the natural resources that have no alternative and cannot be produced by humans, increases with the construction of impermeable structures such as roads and buildings together with uncontrolled and rapid urbanization. Ecological-based planning approaches are needed in order to prevent these problems. As a result of the studies, the concept of Xeriscape has emerged, which includes the planning principles that ensure the most rational use of water in landscape areas. This concept is briefly defined as a quality landscape creation technique that protects the environment and minimizes water consumption. This study was conducted to evaluate Altınpark, which is one of the important urban open green areas of Ankara, which is predicted to experience utility water scarcity within the scope of climate change effects, in terms of xericscape. In this context, 180 plant taxa identified in the study area were evaluated in terms of family, life form, leaf status and water demand. As a result of this evaluation, Rosaceae family was observed most (29 plant taxa) in the area. It was determined that 70 out of 180 plants were natural, 110 were exotic, and the number of plants with low, low-medium, and medium water demand was 159. In addition, various suggestions have been developed regarding the use of these plants in xeriscape implementations.

Anahtar Kelimeler

Xeriscape, urban open green areas, ecological planning, urbanization, Ankara

Kaynakça

• Akkemik, Ü. (2018). Türkiye’nin Doğal-Egzotik Ağaç ve Çalıları I. Orman Genel Müdürlüğü Yayınları, 736s., Ankara.
• Anonymous, (2020). https://ucanr.edu/sites/WUCOLS/files/183488.pdf (Erişim Tarihi: 30.03.2022)
• Anonymous, (2022). https://www.kamloops.ca/sites/default/files/brochure-createxeriscape.pdf (Erişim Tarihi: 30.03.2022)
• Barış, M.E. (2007). Sarıya Bezenen Kentlerimizi Kimler ve Nasıl Yeniden Yeşertebilir http://www.peyzajmimoda.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=1173&tipi=2&sube=0 (Erişim Tarihi: 20.02.2022)
• Bayramoğlu, E. (2016). Sürdürülebilir peyzaj düzenleme yaklaşımı: KTÜ Kanuni Kampüsü’nün xeriscape açısından değerlendirilmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17(2), 119-127.
• Çetin, N. ve Mansuroğlu, S. (2018). Akdeniz koşullarında kurakçıl peyzaj düzenlemelerinde kullanılabilecek bitki türlerinin belirlenmesi: Antalya/Konyaaltı örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 55(1), 11-18.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2012 https://webdosya.csb.gov.tr/db/iklim/editordosya/uyum_stratejisi_eylem_plani_TR.pdf (Erişim Tarihi: 02.03.2022)
• Ekren, E. (2021). Planning Sustainable Cities: A Green Infrastructure-Based Approach. Şebnem Ertaş Beşir, M. Bihter Bingül Bulut and İrem Bekar (Eds.). Architectural Sciences and Sustainability. 2021, Volume:2, 1-28. ISBN: 978-625-8061-43-7. Iksad Publications.
• Mamıkoğlu, N.G. (2012). Türkiye’nin ağaçları ve çalıları, NTV Yayınları, 728s., İstanbul.
• Özüpekçe, S. (2020). Increased Drought in Turkey and Possıble Results: Lack of Water, Scarcıty and Economıc Problems. The Journal of International Social Research. 13(71), 278-285.
• Turan, E. S. (2018). Türkiye’nin iklim değişikliğine bağlı kuraklık durumu. Artvin Çoruh Üniversitesi Doğal Afetler Uygulama ve Araştırma Merkezi Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 4(1), 63-69. doi: 10.213247/dacd.357384.
• Wade, L., James, T., Coder K.D., Landry G. and Tyson, A. W. (2002). A guide to developing a water-wise landscape, University of Georgia Environmental Landscape Design Department, Georgia.
• Welsh, D.F. (2000). Xeriscape North Carolina. National Zeriscape Council, , 28p. USA.
• Wilson, C. and JR. Feucht. 2007. Xeriscaping: creative landscaping. Colorado State University Extension, 3p., Colorado