THE FUNDAMENTAL SUPPORTS OF HUNTING İN TURKISH CULTURE

Yıl 1999, Cilt: 5 Sayı: 5, 32 - 49, 01.01.1999

Özbay Güven Gülten Hergüner

Öz

Since ancient times of human beings, hunting has been effective eneough to determine the general economic characteristics of communities.But, agricultural life andfollowing it, the hunting has progressed as an education far military and in today's meaning to be apparisea' of empty times. Allthough hunting is an activity which has been spread through the common people, present people in the government and military organization include Asian Turkish Society, Princess of Seljuk and Ottoman Empire has interested in hunting activity with important degree. Historical origin and cultural function of this concern has brought legal and military, environmental and ecologycial preparation which has been supported importence of hunting together. Hunting rules, fırmans Identification of special unit interested in hunting at Ottoman Empire" Palace and Jonissary Society, presentation of special hunting area, raisation of special kind of dogs (like Zağar, Sakson) and birds (like Sparrow, Falcon, Hawk) far hunting are examples of it. Before islam, Turkish belive had necessary customs and rules to have succes and productive hunting. This shows, how hunting has religious dimension in Turkish Culture. The aim of this study was to mention about hunting activity in Turkish Culture and, also to esamine, indicator of hunting activity customs, soldiership, religion, education, rules, fırmans, society, hunting areas and environmental preparations in the culture.

Anahtar Kelimeler

Hunting, Custom, Soldiership, Education, Environmental Preparation

TÜRK KÜLTÜRÜNDE AVCILIĞIN TEMEL DAYANAKLARI

Öz

İnsanlığın ilk günlerinden beri avcılık toplumların genel ekonomik karakterlerini belirleyecek kadar etkili olmuştur. Ancak tarımsal hayat ve onun devamında avcılık, askeri amaçlı eğitim ve bu günkü anlamıyla boş zamanların değerlendirilmesi olarak bir seyir izlemiştir. Avcılık halk tabanına yayılan bir etkinlik olmakla beraber, Asya Türk Devletleri, Selçuklu ve Osmanlı Sultanları da dahil olmak üzere devlet teşkilatında ve askeri organizasyonda mevcut insanların ileri derecede ilgisini çekmiştir. Bu ilginin tarihi kökenleri ve kültürel işlevi avcılığın önemli ölçüde desteklenmesini sağlayan yasal ve askeri, çevresel ve ekolojik düzenlemeleri de getirmişti. Avcılık nizamnameleri, fermanlar, Osmanlı Sarayı ve Yeniçeri Ocağı 'nda avcılıkla ilgili özel birimlerin tespiti, özel avlanma alanlarının tahsisi, avcılık için özel kuşların (Atmaca, Şahin, Doğan gibi) ve özel cins köpeklerin (Zağar, Sakson gibi) yetiştirilmeleri bunun en somut örneklerindendir. İslamiyet öncesi, Türk inancında avın verimli ve başarılı geçmesi için gereken örf ve kaidelerin olması, onun Türk kültüründe dini bir boyutu olduğunu da ortaya koymaktadır. Bu çalışmada; Türk kültüründe avcılık geleneğine temel oluşturan önemli unsurlardan bahsederek, avcılığın kültür içerisindeki gelenek, askerlik, din, eğitim, yasalar, fermanlar, kurumlar, av alanları ve çevre düzenlemeleri bakımından göstergeleri ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Avcılık, Gelenek, Askerlik, Eğitim, Çevre Düzenlemeleri