Öz
The hostility between Çağataylı and İlhanlı dynasties originated from Cengiz Khan family begins after Mönkke 's election, who is Tııli 's son, to the Great Mongul Khanate folloM'ing the foundation of İlhanlı State hy Great Khan 's brother, Hülagu in P er si a in 1258. The discordances and Stnıggles on Horasan mostly behveeen two States continue at interuals half a century. Most of the Struggles in that period resul t infavottr of İlhanlı State Supported by the Great Khanate. İlhanlı State fights against Çağataylı State sıtccessfully and at the same time. İt has become successful in the expansion policy in the diredi on ofwest including Anatolia and Syria and in the creation of effective policies. The developments in the Middle Asia in the 14 century change the eauilibrium behveen Çağataylı and İlhanlı relationships in favour of Çağataylı State. At that time Çağataylı State ruling över the whole Türkistan eliminating Ögedey State, attains great power and prestige as the greatest heir of Cengiz Han togethenvith the regression of the Great Khanate to China. That development gives w ay to the menacing of Horasanın the time of Olcaytu Khan by İlhanlı State. The greatest province of the state is oppressed by Çağataylı State and most parts of İlhanlı State move to the east. Together with that now development, the Mongul oppression över Anatolia and Syria decreases. Especially, the Türkmens in Anatolia have enough time to deve lop and fix fırmly the newly consructed political organizations. Olcaytu Khan and even his predecessor Ebu Saidfıght against Çağataylı State successfully but they are ımable the preve.nl the developments which will crow up in two districts in the future. As a resıılt, the developments on the line of east and west, both ends of İlhanlı State, will emergr as political occurances of Ottoman and Timu at the top point at the beginning of the 15th century. The foundations ofthese occurances in the Near East are set up in the time of Olcaytu Khan.
Anahtar Kelimeler
Öz
Cengiz Han soyundan gelen İlhanlı ve Çağatayh hanedanları arasındaki düşmanlık, Tııli 'nin oğlu Mönkke 'nin Büyük Moğol Kağanlığına seçilmesinin ardından 1258 yılında İran'da Büyük Kağan'in kardeşi Hülagu tarafından İlhanlı devletinin kurulmasından sonra başlamıştır. İki taraf arasında daha çok Horasan üzerinde yaşanan anlaşmazlık ve mücadeleler yarım asır fasılalarla sürmüştür. Bu dönemdeki kavgaların çoğu Büyük Kağanlığın desteğini alan İlhanlılar lehine tecelli etmiştir. İlhanlılar, Çağataylara haşarı ile karşı koyabildikleri gibi Anadolu ve Suriyenin de dahil olduğu batı istikametinde genişleme ve etkili politikalar oluşturma başarısını göstermiştir. XIV. yy'.a girildiğinde ise Orta Asya'da meydana de kendinden önce yaşnlı-Çağataylı ilişkilerindeki dengeyi Çağataylılar lehine değiştirdi. Bu dönemde Ögedeyli/eri saf dışı bırakarak tüm Türkistan 'a hakim olan Çağataylılar, Büyük Kağanlığın da Çin 'e çekilmesiyle Cengiz Han 'm en büyük mirasçısı olarak büyük güç ve saygınlık kazandılar. Bu gelişme İlhanlılara Olcay tu Han zamanında Horasan '/ tehdit etme şeklinde yansıdı. Devletin en büyük eyaletinin Çağataylı baskısı altında kalması ile İlhanlı güçlerinin büyük bölümü doğuya kaydı. İlhanlı politik önceliğinin değişmesi ile Anadolu ve Suriye üzerindeki Moğol baskısı hafifledi. Bilhassa Anadolu 'daki Türkmenler yeni oluşturdukları siyasi teşekküllerinin gelişip kökleşmesi için uygun zamanı buldular. Olcaytu Han ve hatta selefi Ebu Said Çağataylılar ve zaman zaman da Anadolu 'daki 'Türkmenlere başarı ile karşı koydularsa da ileride iki bölgede olgunlaşacak gelişmelere engel olamadılar. Sonuçta İlhanlıların iki ucu doğu ve batı ekseninde yaşanan gelişmeler Osmanlı ve Timur lu si vasi oluşumları olarak XI'. Aşırın başında zirveye ulaşmış bir şekilde karşımıza çıkacaktır. Yakın Doğu 'da bu oluşumların temellerinin atılması OI cav tu Han devrine rastlar.
Anahtar Kelimeler
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ocak 1997 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Ağustos 2014 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 1997 Cilt: 3 Sayı: 3 |