Görsel Sanatlar Eğitiminde Bellek Eğitimi Yönteminin Öğrencilerin Stereotip Bitki Çizimlerine Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 44 Sayı: 44, 28 - 46, 01.07.2018

Taylan Güvenilir , Meliha Yılmaz

Öz

Bu
araştırmanın temel amacı, ortaokul 7. sınıf görsel sanat çalışmalarına bellek
eğitimi yönteminin etkisi olup olmadığı varsa hangi açılardan etki ettiğini
ortaya koymaktır. Çalışma örneklemi İzmir ilinde bulunan iki farklı devlet
okulunda, ortaokul 7. sınıf görsel sanatlar dersi alan 33 öğrenciden
oluşmaktadır. Uygulama konusu, endemik olan altı farklı bitki ile
sınırlandırılmıştır. Araştırmada, yayınlanmış bir ölçekten geliştirilen Resim
Değerlendirme Rubriği kullanılmıştır. Geliştirilen ölçeğin faktör analizlerine
uygunluğunu sınamak için “Kaiser-Mayer-Olkin (KMO)” ve “Barlett testi”
yapılmıştır. Yapı geçerliğini kontrol etmek için “Açımlayıcı Faktör Analizi
(AFA)” ve “Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA)” uygulanmıştır. Araştırma tek
gruplu öntest-sontest modeldedir. Uygulama, haftada iki saat olmak üzere
öntest-sontest uygulamalarıyla birlikte toplam 8 saat sürmüştür. Verilerin
analizinde “Wilcoxon İşaretli Sıralar Testi” kullanılmıştır. Araştırma
sonucunda, öğrencilerin resimlerindeki stereotip yani şablon/klişe biçim
ifadesinde ve bitki çeşitliliğinde anlamlı bir fark ortaya çıkmış olup, bellek
eğitimi yönteminin bu iki kriter açısından etkili olduğu gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bellek eğitimi, stereotip çizim, şablon/klişe resim, görsel sanatlar eğitimi, disiplinlerarası eğitim

The Effect of Memory Training Method on Students’ Stereotype Plant Drawings in Visual Arts Education

Öz

The main aim of this research is to show whether the memory training method has an effect on the secondary school 7th grade visual art works or not, and to reveal in which aspects it affects if it has any effect. The study sample consists of 33 students from two different state schools in Izmir who take the secondary school 7th grade visual art works course. The research is limited to six different endemic plants. In the study, the Artwork Assessment Rubric was used, which was developed from a published scale. "Kaiser-Mayer-Olkin (KMO)" and "Barlett test" were conducted to test the suitability of the developed scale for factor analyses. In order to control the construct validity, "Exploratory Factor Analysis (EFA)” and "Confirmatory Factor Analysis (CFA)” were applied. The study is a single-group pretest-posttest model. The study lasted for 8 hours in total -two hours per week- including pretest-posttest application. The "Wilcoxon Signed Ranks Test" was used for the analysis of the data. As a result of the research, the use of the memory training method was effective in terms of breaking stereotypes, i.e. template/schema form expressions, and enriching the plant diversity used in students’ paintings, which revealed a statistically significant difference regarding these criteria.

Anahtar Kelimeler

Memory training, stereotype drawing, stereotype painting, visual arts education, interdisciplinary education

Kaynakça

• Baddeley, A., Eyenseck, M. W. & Anderson, M. C. (2015). Memory. New York: Psychology Press.
• Balding, M., & Williams, K. (2016). Plant blindness and the implications for plant conservation. Conservation Biology, 30(6), 1192-1199.
• Baştürk, R. (2011). Deneme modelleri. A. Tanrıöğen. (Ed.). Bilimsel araştırma yöntemleri (ss. 29-54). Ankara: Anı.
• Boşgelmez, A., Boşgelmez, İ. İ., Savcı, A. E., Aldemir, A., Mutlu, B., Ege, M. ve Topaloğlu, S. (2005). Biyolojik çeşitlilik. A. Boşgelmez. (Ed.), Centaurea tchiha tcheffii Ankara-Gölbaşı sevgi çiçeği (ss. 1-130). Ankara: Bizim Büro Basımevi.
• Büyüköztürk, Ş. (2008). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Akademi.
• Cangöz, B. (2005). Geçmişten günümüze belleği açıklamaya yönelik yaklaşımlara kısa bir bakış. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 22(1), 51-62.
• Çelik, H. E. ve Yılmaz, V. (2013). LISREL 9.1 ile yapısal eşitlik modellemesi: Temel kavramlar uygulamalar programlama. Ankara: Anı.
• Goldstein, E. B., (2013). Bilişsel psikoloji. (O. Gündüz, Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Hurwitz, A., & Day, M. (2007). Children and Their Art: Methods for the Elementary School. USA: Thomson Wadsworth.
• Kalaycı, Ş. (2009). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Pegem.
• Karaca, G. (2011). 5-8 Yaş aralığındaki çocuklarda stereotip (klişe resim) kullanımı. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(4), 88-93.
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. London: The Guilford.
• Levy, B. R. & Banaji, M. R. (2002). Implicit ageism. T. D. Nelson (Eds.), Ageism: Stereotyping and prejudice against older persons (pp. 49–75). Cambridge: MIT Press.
• Moskal, B. M., & Leydens, J. A. (2000). Scoring rubric development: Validity and reliability. Practical Assessment, Reseach & Evaluation, 7(10), 71-81.
• Özyürek, A. (2013). Altı yaşında bellek eğitimi verilen çocukların iki yıl sonraki bellek gelişimlerinin izlenmesi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(1), 17-26.
• Solso, R. L., Maclin, M. K. & Maclin O. H. (2011). Bilişsel psikoloji. (A. Ayçiçeği-Dinn, Çev.). İstanbul: Kitabevi.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçmelerde güvenirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (1989). Using multivariale statistics. Cambridge: Harper & Row.
• Tavşancıl, E. (2006). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel.
• Yıldırım, A. (1996). Disiplinlerarası öğretim kavramı ve programlar açısından doğurduğu sonuçlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 89-94.
• Yılmaz, M. (2010). Sanat eğitiminde motivasyon, Sanat eğitiminde kopya ve taklit, Görsel sanatlarda teknik ve yöntemler. K. Artut (Ed.), Güzel sanatlar eğitiminde özel öğretim yöntemleri (ss. 193-297) Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yılmaz, M. (2015). Toplumsal sanat kültürünün biçimlenmesinde taklit, kopya ve şablon çalışmalarla yetişen nesillerin etkisi. Akdeniz Sanat Dergisi, 8(15), 104-112.
• Yılmaz, M. ve İnceağaç, M. (2017). Görsel sanatlar eğitimi uygulamalarında edebiyat ürünlerinin etkisini belirlemeye yönelik dereceli puanlama anahtarının (rubrik) geliştirilmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 1-16.