Anadolu Lisesi Öğrencilerinin Mesleki Kararsızlıklarının Akademik Erteleme ve Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2021, Sayı: 51, 499 - 529, 14.01.2021

Abdullah Güneş , Fidan Korkut Owen

https://doi.org/10.9779/pauefd.705018

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmada Anadolu lisesi son sınıf öğrencilerinin cinsiyetlerine, öğrenim gördükleri alanlara, alanları seçme nedenlerine ve akademik erteleme düzeylerine göre mesleki kararsızlıklarının değişip değişmediği araştırılmıştır. Araştırmanın verileri üç Anadolu lisesinde eğitim gören 372 öğrenciden toplanmıştır. Verilerin toplanmasında Mesleki Karar Envanteri (MKE), Akademik Erteleme Ölçeği ile Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Veriler normal dağılmadığı için analizler Kruskall- Wallis H ve Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı aracılığıyla yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, öğrencilerin cinsiyetlerine ve öğrenim gördükleri alanlara göre MKE’den aldıkları toplam ve ölçeğin beş alt boyutundan aldıkları puanlar arasında anlamlı farklılık bulunmamıştır. Öğrencilerin alan seçme nedenlerine göre MKE’den aldıkları toplam puanlar arasında, akademik erteleme düzeylerine göre ise MKE’nin içsel ve dışsal çatışma alt boyutları dışındaki boyutlardan aldıkları puanlar ve toplam puan arasında anlamlı farklılık saptanmıştır. Araştırmada öğrencilerin MKE’nin dışsal çatışma alt boyutu haricindeki alt boyut puanları ve toplam puan ile akademik erteleme arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Elde edilen bulgular, mesleki rehberlik çerçevesinde tartışılmış ve bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

mesleki kararsızlık, , akademik erteleme, lise öğrencileri

Examining Career Indecision of Anatolian High School Students by Academic Procrastination and Various Other Variables

Öz

This study investigated whether Anatolian high school senior students' career indecision differed by their genders, academic tracks, reasons for choosing the tracks, and levels of academic procrastination. Research data were collected from 372 students attending three Anatolian high schools. Career Decision Inventory (CDI), Academic Procrastination Scale, and Personal Information Form were used to collect data. Since the data were not normally distributed, they were subjected to analysis with the Kruskal-Wallis H test and Pearson Product-Moment Correlation Coefficient. According to the analysis results, there was no significant difference between students’ CDI scores and its five subscales by their gender and academic tracks. Significant differences were observed between their CDI scores by choosing the tracks and between their CDI subscale scores other than internal and external conflicts and total scores by their academic procrastination levels. A significant positive relationship was found between students’ scores of CDI and its subscales other than external conflicts and academic procrastination. Findings were discussed within the context of career counseling, and several recommendations were offered.

Anahtar Kelimeler

Career indecision, academic procrastination, high school students

Kaynakça

• Ackerman, D.S. (2005). My instructor made me do it: Task characteristics of procrastination. Journal of Marketing Education. 27(1), .5-13.
• Akkoç, F. (2012a). Lise öğrencilerinin mesleki kararsızlıklarının sosyo–demografik faktörlere göre incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, 23(12), 215–233.
• Akkoç, F. (2012b). Lise öğrencilerinin mesleki kararsızlıkları ile kariyer inançları arasındaki ilişki. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 49-70.
• Akıntuğ, Y. & Birol,C. (2011). The comparative analysis of high school students towards vocational maturity levels and decision making. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(41), 1-12.
• Amir, T., Gati, I. & Kleiman, T.(2008). Understanding and interpreting career decision-making difficulties. Journal of Career Assessment 16 , 281
• Aydemir, L.(2017). Lise öğrencilerinin meslek seçimindeki kararsızlıklarına etki eden faktörler. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 651-664
• Aydoğan, D. (2008). Akademik erteleme davranışının benlik saygısı, durumluk kaygı ve özyeterliliği ile açıklanabilirliği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Bacanlı, F. (2012). Kariyer karar verme güçlükleri ve meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançların ilişkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi,4(37), 86-95.
• Bacanlı, F., Eşici, H. & Özünlü M.B.(2013). Kariyer karar verme güçlüklerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (40), 198-211
• Balkıs, M., Duru, E., & Buluş, M. (2013). Analysis of the relation between academic procrastination, academic rational/irrational beliefs, time preferences to study for exams, and academic achievement: a structural model. European Journal of Psychology of Education, 28(3), 825-839.
• Bańka, A.,& Hauziński, A.(2015). Decisional procrastination of school-to-work transition: Personality correlates of career indecision. Polish Psychological Bulletin, 46, (1), 34–44,
• Berdan, İ.E. (2008). Ortaöğretim kurumlarındaki öğretmen ve öğrencilerin yeteneklerinin alan ve meslek seçimine etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Beyhan, A. (2010). Ortaöğretim öğrencilerinin alan tercihlerinin incelenmesi. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı.
• Brown, S. & Lent, R. A (1996). Social cognitive framework for career choice counseling. Career Development Quarterly, 44, 354–366.
• Brownlow, S., & Reasinger, R, D. (2000). Putting Off Until Tomorrow What is Better Done Today: Academic Procrastination As A Function Of Motivation Toward College Work. Journal Of Social Behavior & Personality, 15(5), 15–35.
• Chissom, B. & Iran Nejad, A. (1992). Development of an instrument to assess learning strategies. Psychological Reports, 71, 1001-1002.
• Crana, C., & Turda, S. (2015). The connection between the level of career indecision and the perceived self-efficacy on the career decision-making among teenagers. Procedia - Social and Behavioral Sciences 209, 154 – 160
• Çakıcı, D. Ç. (2003). Lise ve üniversite öğrencilerinde genel erteleme ve akademik erteleme davranışının incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çakır, M. A. (2003). Mesleki grup rehberliği programının lise öğrencilerinin mesleki kararsızlık düzeylerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çakır, M. A. (2004). Mesleki karar envanterinin geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 1-14.
• Çınar, Ç. (2011). Lise son sınıf öğrencilerinin meslek seçimi kararlarında benlik algısının önemi. Yayınlamamış yüksek lisans tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul
• Deveci, F. (2011). Ergenlerde karar verme stilleri ile algılanan sosyal destek düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Di Fabio, A., Palazzeschi, L., Asulin-Peretz, L., & Gati, I. (2013). Career indecision versus indecisiveness associations with personality traits and emotional intelligence. Journal of Career Assessment, 21(1), 42-56.
• Düşmez, İ. (2013). Akılcı duygusal davranışçı yaklaşıma dayalı akademik erteleme davranışını önleme eğitim programının üniversite öğrencilerinin akademik erteleme davranışları üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• Eerde, V.W. (2003). A meta-analytically derived nomological network of procrastination. Personality and Individual Differences, (35), 1401–1418.
• Ellis, A., & Knaus, W. J. (1977). Overcoming procrastination. New York: Signet Books.
• Franziska, D., Manfred, H., & Stefan, F. (2007). Individual values, learning routines and academic procrastination. British Journal of Educational Psychology, 77(4), 893-906.
• Fritzsche, B. A., Young, B. R., & Hickson, K. C. (2003). Individual differences in academic procrastination tendency and writing success. Personality and Individual Differences, 35(7), 1549-1557.
• Gati, I., Krausz, M. & Osipow, S. H. (1996). A taxonomy of difficulties in career decision making. Journal of Counseling Psychology, 43(4), 510-526.   Gati, I., & Saka, N. (2001). High school students career related decisionmaking difficulties. Journal of Counseling and Development, 79 (3), 331-341.
• Gay, L.R., Mills, G.E., & Airasian, P. (2010). Educational research: Competencies for analysis and applications (10th ed.). Upper Saddle River, NJ: Merrill – Pearson.
• Germeijs, V., &Verschueren, K. (2006). High school students’ career decision-making process: Development and validation of the study choice task inventory. Journal of Career Assessment, 14 (4), 449- 471.
• Gordon, V. N. (2007). The undecided college students: An academic and career advising challenge (Third Edition). Springfield, IL: Charles C Thomas.
• Hamamcı, Z. & Hamurlu, M. K. (2005). Anne babaların meslek gelişimine yardımcı olmaya yönelik tutumları ve bilgi düzeylerinin çocuklarının mesleki kararsızlıkları ile ilişkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 55-69.
• Hamamcı, Z. & Esen Çoban, A. (2007). Mesleki olgunluk ve mesleki kararsızlığın akılcı olmayan inançlarla ilişkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3 (27), 31-42.
• Haycock, L. A. (1993). The cognitive mediation of procrastination. An ınvestigation of the relationship between procrastination and self- efficiency beliefs. Yayımlanmamış Doktora Tezi. University of Minnesota at Twin Cities.
• Harman, E. (2017). Lise öğrencilerinin denetim odaklarına göre mesleki olgunluklarının kariyer karar verme güçlüklerini yordama gücü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü. Adana
• Hartman, B. W., Jenkins, S.J., Fuqua, D.R., & Sutherland, V. E. (1987). An analysis of gender differences in the factors structure of the career decision scale. Educational and Psychological Measurement, 47 1093- 1106.
• Horstman, J. (2017). Comparıng career decısıon self-effıcacy among hıgh school students. (Electronic Thesis or Dissertation). Retrieved from https://etd.ohiolink.edu/
• Kandemir, M. (2010). Akademik erteleme davranışı açıklayıcı bir model. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kandemir, M. (2012). Öğrencilerinin akademik erteleme davranışlarının, kaygı, başarısızlık korkusu, benlik saygısı ve başarı amaçları ile açıklanması. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(4), 81-88.
• Karaca, O. (2013). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü öğrencilerinin mesleki karar verme zorluklarının farklı değişkenlerce incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Kleiman, T., Gati, I., Peterson, G., Sampson, J., Reardon, R. & Lenz, J. (2004). Dysfunctional thinking and difficulties in career decision making. Journal of Career Assessment, 12, 213-331.
• Kutlu, M. (2012). Anadolu ve genel lise öğrencilerinin çeşitli değişkenlere göre mesleki olgunluk düzeylerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 23-41.
• Kuzgun, Y. (2000). Meslek danışmanlığı kuramlar uygulamalar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Lauderdale, S.,A.(2017). Evaluating the distinction between aversive ındecisiveness and procrastination: relationships with anxiety, anxiety vulnerability, and personality Traits. Texas A&M University-Commerce, Commerce, TX.
• Lauderdale, S.,A., Martin, K.,J., & Moore, K.,J.(2018). Aversive ındecisiveness predicts risks for and symptoms of anxiety and depression over avoidant ındecisiveness. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy. August 2018
• Lee, E. (2005). The relationship of motivation and flow experience to aca-demic procrastination in university students. Journal of Genetic Psychology, 166, 5-14.
• Lent, R. W, Brown, S. D., & Hackett, G. (1994). Toward a unifying social cognitive theory of career and academic interest, choice and performance. Journal of Vocational Behavior, 45, 79-122. doi: 10.1006/jvbe. 1994.1027
• McCown, W., Petzel, T. ve Rupert, P. (1987). An experimental study of some hypothesized behaviors and personality variables of college student procrastinators. Personality and Individual Differences, 8(6), 781-786.
• Milgram, N. A. (1991). Procrastination encylopedia of human biology. New York, Academic Pres.
• Milgram, N, Mey-Tal, G. & Levison, Y. (1998). Procrastination, generalized or specific, in college students and their parents. Personality and Individual Differences, 25, 297-316.
• Orhan, A. A., (2011). Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeyi ile karar verme stratejileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin.
• Orhan, A. A.& Ültanır, E. (2011). Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeyleri ile karar verme stratejileri. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(5), 43-55.
• Öksüz, H. (2001). Kariyer grup rehberliğinin lise öğrencilerinin ilgi ve yeteneklerine uygun alan seçmelerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Öztemel, K. (2012). Kariyer kararsızlığı ile mesleki karar verme öz yetkinlik ve kontrol odağı arasındaki ilişkiler. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 459-477.
• Öztemel, K., 2013. Lise öğrencilerinin kariyer karar verme güçlüklerinin yordayıcıları olarak algılanan sosyal destek ve cinsiyet. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(3), 241-257.
• Özyürek, R. (2011). Sosyal bilişsel yaklaşımlar. B. Yeşilyaprak (Ed.), Mesleki Rehberlik ve Kariyer Danışmanlığı: Kuramdan Uygulamaya. (s. 220-268). Ankara: Pegem A.
• Paloş, R., & Drobot L.(2010). The impact of family influence on the career choice of adolescents. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 2, (2) 3407-3411
• Peterson, W. G., Sampson, J.P. Saunders, D. E & Reardon, R. C. (2000). Relation of depression and dysfunctional career thinking to career indecision. Journal of Vocational Behaviour, 56(2) 288-298
• Perry, J. C., Liu, X. &Griffin, G. C. (2011). The career locus of control scale for adolescents: Further evidence of validity in the United States. Journal of Career Development, 38(2), 167-185.
• Rothblum, E. D., Solomon, L. J., & Murakami, J. (1986). Affective, cognitive, and behavioral differences between high and low procrastinators. Journal of Counseling Psychology, 33(4), 387-394.
• Sahranç, Ü. (2000). Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin denetim odaklarına göre bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Senecal, C., Koestner, R., and Vallerand, R. J. (1995). Self-regulation and academic procrastination. The Journal of Social Psychology, 135, 607-619.
• Seymenler, S. & Siyez, D. M. (2016). Lise öğrencilerinde kariyer denetim odağını yordayıcı değişkenler olarak toplumsal cinsiyet ve ebeveyne bağlanma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi 5(4), 286-300.
• Steel, P. (2007). The nature of procrastination: A meta- analytic and theoretical review of quintessential self-regularty failure. Psychological Bulletin, 133(1), 65-94.
• Solomon, L. J. & Rothblum, E. D. (1984). Academic procrastination: Frequency and cognitive-behavioral correlates. Journal of Counseling Psychology, 31, 503-509.
• Sürücü, M. (2005). Lise öğrencilerinin mesleki olgunlukları ve algıladıkları sosyal destekleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Sweitzer, N.G. (1999). “Fiddle-Dee-Dee, I’ll Think About It Tomorrow”: Overcoming Academic Procrastination in Higher Education. M.A.Thesis, Biola University: The Faculty of the Department of Education.
• Şeker, G. (2013). Lise öğrencilerinde meslek karar verme yetkinliği ve kariyer denetim odağının incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Şengün, G. (2013). Lise öğrencilerinin alan seçimini etkileyen faktörlerin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Şenyiğit, K.,(2015). Meslek lisesi öğrencilerinin benlik algısı ve mesleki karar verme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Hakkâri – Yüksekova örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Toprakyaran, S.(2016). Lise son sınıf öğrencilerinin anne baba tutumları ile akademik erteleme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Ulaş, Ö., & Yıldırım, İ. (2015). Lise öğrencilerinde mesleki olgunluğun yordayıcıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 151-165.
• Uzun Özer, B. (2009). Bir grup lise öğrencisinde akademik erteleme davranışı: Sıklığı, olası nedenleri ve umudun rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (32), 12-19.
• Ürün, E. (2010). Lise öğrencilerinin kendine saygı düzeyleri ile mesleki olgunlukları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Balıkesir.
• Wang, Z. & Englander, F. (2010). A cross-disciplinary perspective on ex-plaining student performance in introductory statistics. What is the relative impact of procrastination? College Student Journal, 44, 458-471.
• Watson, M. B. & Stead, G. B.(1994). Longitual study of career decidedness among white South African high school students. Journal of Vocational Behaviour, 45. 261-269.
• Watson, M. &Patton, W.(2003). Career decisional states of Australian and South African high school students. Retrieved https://www.researchgate.net/publication /29457802_ Career_ Decisional_States_of_Australian_and_South_African_High_School_Students
• Wilson, L. M. (2000). The relationship between parental attachment, career decision-making self-efficacy, gender, race and career indecision. Yayımlanmamış Doktora Tezi, The Florida State University
• Yaakub, N. F. (2000). Procrastination among students in ınstitutes of higher learning: Challenges for k-economy. The School of Languages and Scientific Thinking, University of Utara, Malaysia (04 Şubat 2020) http://mahdzan.com/papers/procrastinate/.
• Yaman, Y. D. ( 2014). A study on career indecision of 11th and 12th grade students: testing gender, career beliefs, academic self-efficacy and problem solving skills through path analysis. Yayımlanmamış Doktora Tezi, ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yatgın, S.(2014). Lise öğrencilerinde akademik ertelemenin algılanan anne baba tutumlarına göre incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Konya
• Yıldırım, A.(2015.) Lise öğrencilerindeki mesleki kararsızlığın algılanan sosyal destek ve tercih edilen alana göre incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mevlana Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü. Konya
• Yılmaz, N.(2019). Lise öğrencilerinin mesleki kararsızlıklarını açıklamada kariyer denetim odağı ile meslek seçimine ilişkin akılcı olmayan inançların rolü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü. İstanbul