The Relationship Between School Administrators' Management Styles and Their Competence to Manage Change

Yıl 2026, Sayı: Erken Görünüm [Online First], 187 - 211

Ruçhan Polat , Hasan Demirtaş

https://doi.org/10.9779/pauefd.1325874

Öz

The purpose of this study is to investigate the relationship between the management styles of school principals and their competencies in the management of change. The relationship between principals' management styles, which can also be expressed as school leadership styles, and their change management competencies is considered an important issue that needs to be investigated. In the study, the relational screening model and causal-comparative design were used together. The participants consisted of 374 teachers selected by simple random sampling method from primary, middle and high school teachers in Elazığ city center. The data were obtained by using "Perceived Principal Management Style Scale" by Üstüner (2016) and "Change Management Behavior Scale" by Taş (2009). When the findings obtained from the research were analyzed, it was found that school principals mostly used collaborative management style and teachers' perceptions of change management were at medium level. As a result of the research, it was concluded that change management has a negative and high level relationship with authoritarian management style, indifferent management style and confrontational management style; however, a positive and high level relationship with collaborative management style. In the regression analysis conducted to identify the effect of manager management styles on change management, it was found that these variables explained 76% of the variance related to change management. In addition, it was found that collaborative management style had the most effect on change management.

Anahtar Kelimeler

school administrators, management style, change, change management

Okul Yöneticilerinin Yönetim Tarzlarıyla Değişimi Yönetme Yeterlikleri Arasındaki İlişki

Öz

Bu araştırmada, okul müdürlerinin yönetim tarzlarıyla değişimi yönetme yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Okul yöneticilerinin, okulları yönetme yolu olarak da ifade edilen yönetim tarzları ile değişimi yönetme yeterlikleri arasındaki ilişki araştırılması gerekilen önemli bir konu olarak değerlendirilmiştir. Araştırmada ilişkisel tarama modeliyle nedensel karşılaştırmalı desen birlikte kullanılmıştır. Elazığ merkezde ilkokul, ortaokul ve lisede görev yapan öğretmenlerden basit seçkisiz örnekleme yöntemiyle seçilen 374 öğretmen örneklemi oluşturmuştur. Bu çalışmada veriler Üstüner (2016)’in “Algılanan Müdür Yönetim Tarzı Ölçeği” ile Taş (2009)’ın “Değişim Yönetimi Davranış Ölçeği” kullanılarak elde edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular incelendiğinde, okul müdürlerinin en fazla işbirlikli yönetim tarzını kullandıkları ve öğretmenlerin değişim yönetimi algılarının orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Yine araştırma sonucunda değişim yönetiminin; otoriter yönetim tarzı, ilgisiz yönetim tarzı ve karşı koyucu yönetim tarzı ile negatif yönlü ve yüksek düzeyde; işbirlikli yönetim tarzıyla pozitif yönlü ve yüksek düzeyde ilişki gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır. Müdür yönetim tarzlarının değişim yönetimi üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik olarak yapılan regresyon analizinde ise, bu değişkenlerin değişim yönetimine ilişkin varyansın %76‘sını açıkladığı tespit edilmiştir. Ayrıca değişim yönetimi üzerinde en fazla etkiye işbirlikli yönetim tarzının sahip olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

okul yöneticileri, yönetim tarzı, değişim, değişim yönetimi

Kaynakça

• Abdurrezzak, S. ve Üstüner, M. (2020). Algılanan müdür yönetim tarzı ve içsel motivasyonun öğretmenlerin örgütsel bağlılığına etkisi. Trakya Eğitim Dergisi, 10(1), 151-168.
• Ak, M. (2006). İlköğretim okulu yöneticilerinin değişimi yönetme yeterlikleri (Uşak ili örneği) [Yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Akçay, P. (2020). Okul yöneticilerinin algılanan yönetim tarzlarının değerler çerçevesinde incelenmesi. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 19-32.
• Aksoy, İ. (2005). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin, okulda değişim yönetiminin gerçekleştirilmesinde, örgütsel iletişimin rolüne ilişkin algıları (Ankara İli Örneği) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Alanoğlu, M. (2019). Algılanan okul müdürü yönetim tarzları ile öğretmenlerin karara katılma, örgütsel adalet, iş doyumu ve tükenmişlik algıları arasındaki ilişkinin analizi [Doktora tezi, Fırat Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Alanoğlu, M. ve Demirtaş, Z. (2020). Bürokratik okul yapısı ile müdür yönetim tarzları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 199-213.
• Argon, T. ve Dilekçi, Ü. (2014). Öğretmenlerin okul müdürlerinin yönetim tarzları ve kurumsal itibara yönelik algıları arasındaki ilişki. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2), 161-181.
• Argon, T. ve Özçelik, N. (2008). İlköğretim okullarının yöneticilerinin yönetme yeterlikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (16), 70-89.
• Arslan, M. M. ve Eraslan, L. (2003). Yeni eğitim paradigması ve Türk Eğitim Sistemi’nde dönüşümün gerekliliği. Milli Eğitim Dergisi, 160.
• Aydın, M. (2018). Eğitim yönetimi. Gazi Kitabevi.
• Bakan, İ. ve Bulut, Y. (2005). Yönetici ve yöneticilik üzerine Kahramanmaraş kentinde bir araştırma. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 5(9), 62-89.
• Balcı, A. (2020). Açıklamalı eğitim yönetimi terimleri sözlüğü. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Barkman, C. (2015). The Characteristics of an Effective School Leader. BU Journal of Graduate Studies in Education, 7(1), 14-18.
• Baş, S. (2018). Lise müdürlerinin liderlik stilleri ile değişimi yönetme yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Kastamonu Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Başaran, İ. E. (1986). Öğretmenlerin yönetime katılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 19(1), 117-121.
• Bekez Esin, G. ve Erdem, A. R. (2022). Sınıf öğretmenlerine göre okul müdürünün yönetim tarzları. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(32), 73-106.
• Beycioğlu, K. (2009). İlköğretim okullarında öğretmenlerin sergiledikleri liderlik rollerine ilişkin bir değerlendirme [Doktora tezi, İnönü Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Beycioğlu, K. ve Aslan, M. (2010). Okul gelişiminde temel dinamik olarak değişim ve yenileşme: Okul yöneticileri ve öğretmenlerin rolleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 153-173.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum. Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Canlı, S., Demirtaş, H. ve Özer, N. (2015). Okul yöneticilerinin değişime yönelik eğilimleri. İlköğretim Online, 14(2), 634-646.
• Cenker, B. ve Akgül, E. M. (2011). İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin, okulda değişim yönetiminin gerçekleştirilmesine bakış açılarının incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 1(1), 6-14.
• Çakır, B. S. (2009). İlköğretim okullarındaki yönetici ve öğretmenlerin örgütsel değişime ve örgütsel değişime direnme olgularını algılamaları üzerine bir araştırma [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Çalık, T. (2003). Eğitimde değişimin yönetimi: Kavramsal bir çözümleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 36, 536-557.
• Çelik, O. (2021). Fiziksel aktivite düzeyi ile covid-19 korkusu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kafkas Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 17-25.
• Daft, R. L. (2007). Organization theory and design (Vol. 9). Thomson South-Western.
• Ergin, U. (2008). Yetkeci yönetim tarzının öğretmen performansına etkisi ilişki [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Gedik, A. ve Üstüner, M. (2019). Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerine algıladıkları müdür yönetim tarzının etkisi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (37), 53-68.
• George, M. P., White, G. P., & Schlaffer, J. J. (2007). Implementing school-wide behavior change: Lessons from the field. Psychology in the Schools, 44(1), 41-51.
• Güçlü, N. ve Şehitoğlu, E. T. (2006). Örgütsel değişim yönetimi. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 240-254.
• Güneş, A. (2008). Okul müdürlerinin çatışma yönetimi ile yönetim stilleri arasındaki farklar [Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Güzelgörür, F., Demirtaş, H., ve Balı, O. (2021). Okul müdürlerinin yönetim tarzının okul iklimi ile ilişkisi. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12(4). 129-150.
• Helvacı, M. A. ve Urhanoğlu, İ. (2021). Okul Yöneticilerinin Değişimi Yönetme Yeterlikleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 47-63.
• Hoy, K. W. ve Miskel, G. C. (2010). Eğitim yönetimi: Teori, araştırma ve uygulama (Çev. Ed. S. Turan). Nobel Yayın Dağıtım.
• Inos, R. H. and Quigley, M. A. (1995). Synthesis of the research on educational change, part 4: The teacher's role. Honolulu, HI: Pacific Region Educational Lab.
• İnandı, Y., Uzun, A. ve Yeşil, H. (2016). The relationship between principals’ leadership styles and their efficacy in change management [Okul müdürlerinin göstermiş oldukları liderlik stilleri ile değişimi yönetme yeterlikleri arasındaki ilişki]. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi - Journal of Educational Sciences Research, 6(1), 191-209.
• Kahraman, Ü. (2019). Okul yöneticilerinin yönetim tarzı, örgüt DNA’sı ve örgütsel değişim ile korku kültürü arasındaki ilişki [Doktora tezi, Pamukkale Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Akademi.
• Keyifli, Ş.(2019). İmam-Hatip Okulu müdürlerinin değişimi yönetme yeterliği. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, (7), 167-187.
• Kılıç, D. (2006). Eğitim bilimlerine giriş. Aydan Matbaacılık.
• Kozak, M. A. ve Güçlü, H. (2003). Turizm işletmelerinde değişim yönetimi üzerine kavramsal bir inceleme. Endüstri ilişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 5(1).
• Kurşunoğlu, A. (2006). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel değişmeye ilişkin tutumları [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Lines, R. (2005). The structure and function of attitudes toward organizational change. Human Resource Development Review, 4 (1), 8-32.
• Mercan, E. ve Gündüz, Y. (2022). Ortaöğretim kurumlarındaki öğretmenlerin okul müdürlerinin benimsedikleri yönetim tarzlarına ilişkin görüşleri. Akdeniz University (Dü.), Uluslararası Eğitim Kongresi Tam Metin Kitabı içinde (s. 181-192). Antalya: EDU Yayıncılılık.
• Nadeem, M. (2012). Participative management style: a tool to enhance quality education. Journal of Humanities and Social Science, 4(2), 08-14.
• Ogunola, A.A., Kalejaiye, P.O. and Abrifor, C.A. (2013). Management style as a correlate of job performance of employees of selected Nigerian brewing industries. African Journal of Business Management, 7 (36), 3714-3722.
• Özgür, B. (2011). Yönetim tarzları ve etkileri. Maliye Dergisi, 161, 215-230.
• Pektaş, H. M. ve Kış, A. (2016). Okul yöneticilerinin değişimi uygulama yeterliklerine ilişkin öğretmen görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(6), 23-33.
• Polatcan, M. ve Akyürek, M. İ. (2016). Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM) yöneticilerinin değişimi yönetme yeterliklerine ilişkin görüşleri. International Journal of Social Science, 47, 429-441.
• Sağlam, A. Ç. (2019). Okul örgütü ve yönetimi. H.B. Memduhoğlu ve K. Yılmaz (Ed.), Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi (s. 198-229). Pegem Akademi.
• Saylı, H. ve Tüfekçi, A. (2008). Başarılı bir örgütsel değişimin gerçekleştirilmesinde dönüştürücü liderliğin rolü. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (30), 193-210.
• Sayracı, N. ve Gündüz, H. B. (2018). Okul yöneticilerinin değişimi yönetme yeterlikleri ve teknolojik liderliği. Yıldız Journal of Educational Research, 3(1), 27-61.
• Sezgin Nartgün, Ş. ve Ertürk, R. (2018). Okul müdürlerinin okul yönetim tarzları ile örgüt iklimi arasındaki ilişki. A. İşcan (Editör). Eğitim bilimlerinde örnek araştırmalar (ss. 221-243). Nobel Yayınları.
• Shen, Y. (2008). The effect of changes and innovation on educational improvement. International Education Studies, 1(3), 73-77.
• Taş, A. (2009). Ortaöğretim okulu müdürlerinin değişimi yönetme davranışlarına ilişkin öğretmen algılarının değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 1-18.
• Terzi, A. R. ve Kurt, T. (2005). İlköğretim okulu müdürlerinin yöneticilik davranışlarının öğretmenlerin örgütsel bağlılığına etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 33(166), 98-111.
• Töremen, F. (2002). Eğitim örgütlerinde değişimin engel ve nedenleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 185-202.
• Uche, N. and Timinipere, C.O. (2012). Management styles and organizational effectiveness: an appraisal of private enterprises in eastern Nigeria. American International Journal of Contemporary Research, 2(9), 198-204.
• Üstüner, M. (2016). Algılanan müdür yönetim tarzı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(3), 429-457.
• Yağ, T. (2019). Okul yöneticilerinin yönetim tarzları ile hesap verebilirlik yönelimleri arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Yeşil, A. (2018). Örgütlerde değişimin önemi ve değişim yönetimi üzerine kavramsal bir değerlendirme. Uluslararası Akademik Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(5), 307-323.
• Yıldız, K. (2012). Yöneticilerin değişimi yönetme yeterlikleri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 177-198.