SEEKING ANOTHER ALTERNATIVE TO MONOPOLITARY FILM DISTRIBUTION IN TÜRKİYE: KENDA (DISTRIBUTE YOURSELF)

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 1, 57 - 67, 30.06.2023

Mustafa Kemal Sancar

Öz

Distribution of films; It is one of the three main components of the cinema industry along with production and screening. The seizure of this field by American dominant companies since the 1990s has brought certain difficulties, especially in terms of domestic films. In order to overcome these difficulties and distribute their films in Turkey without intermediaries and commissions, a group of filmmakers and investors; They established a distribution company called KenDa (Distribute Yourself). The subject of this research article is the short adventure of the said distribution company. In order to be able to deal with all aspects of this issue, which is evaluated from an political economic perspective, first of all, the importance of film distribution in the cinema industry has been historically examined and the similarities and differences in Türkiye have been revealed. Then, the past and present of the sectoral effects of KenDa's short historical adventure are presented. As a result of the study, it was determined that certain structural factors related to the domestic cinema sector played a role in KenDa's having to terminate its activities in a short period of three years.

Anahtar Kelimeler

kenda, distribute yourself, distribution, cinema industry

TÜRKİYE’DE TEKELLEŞEN FİLM DAĞITIMINA BİR BAŞKA ALTERNATİF ARAYIŞI: KENDA (KENDİN DAĞIT)

Öz

Sinema filmlerinin dağıtımı; yapım ve gösterim ile birlikte sinema endüstrisinin üç ana bileşeninden biridir. 1990’lı yıllardan itibaren bu alanın Amerikalı egemen şirketler tarafından ele geçirilmesi, özellikle yerli filmler açısından belirli zorlukları beraberinde getirmiştir. Bu zorlukların aşılması ve kendi filmlerini Türkiye’de aracısız ve komisyonsuz dağıtabilmek amacıyla bir grup film yapımcısı ve sermayedar; KenDa (Kendin Dağıt) isimli bir dağıtım şirketi kurmuşlardır. Bu araştırma makalesinin konusu, adı geçen dağıtım şirketinin kısa süren serüvenidir. Ekonomi-politik perspektiften değerlendirilen bu konunun tüm yönleriyle ele alınabilmesi için öncelikle film dağıtımının sinema endüstrisi içindeki önemi tarihsel açıdan irdelenmiş ve Türkiye’deki benzerlikler ve farklılıklar ortaya konmuştur. Daha sonra ise KenDa’nın kısa tarihsel serüveninin sektörel etkilerinin dünü ve bugünü serimlenmiştir. Yapılan çalışma sonucunda KenDa’nın üç yıl gibi kısa bir sürede faaliyetlerini sonlandırmak zorunda kalmasında, yerli sinema sektörüne dair belirli yapısal faktörlerin rol oynadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

kenda, kendin dağıt, dağıtım, sinema endüstirisi

Kaynakça

• Abisel, N. (1994). Türk Sineması Üzerine Yazılar (1. Baskı). Ankara: İmge.
• Bir devrin sonu (17 Ocak 2023). Milliyet. https://www.milliyet.com.tr/kultur-sanat/bir-devrinsonu-6888961
• Box Office Dağıtımcılar (17 Mayıs 2023). Box Office Türkiye. https://boxofficeturkiye.com/dagitimcilar/2022
• Çetin Erus, Z. (2007). Film Endüstrisi ve Dağıtım: 1990 Sonrası Türk Sinemasında Dağıtım Sektörü. Selçuk İletişim Dergisi, 4 (4), 5-16.
• Pamukkale Üniversitesi İletişim Bilimleri Dergisi 2023 (1) 67 Çobankent, Y. (28 Haziran 2008). "O... Çocukları" filminin yapımcısı Selay Tozkoparan, "Yapımcıyım ve benim dediğim olur" dedi. Hürriyet.
• https://www.hurriyet.com.tr/kelebek/filminyapimcisiysam-benim-dedigim-olur-9291681 Demirel, F. (1996). Çocukluk Düşlerim. İçinde S. M. Dinçer (Hazırlayan), Türk Sineması Üzerine Düşünceler (ss. 149-154). Ankara: Doruk. Dorsay, A. (2005). Sinemamızda Çöküş ve Rönesans Yılları (2. Baskı). İstanbul: Remzi. Firma Rehberi Kenda Film Dağıtım Şirketi. (11 Mayıs 2023) https://www.firmarehberi.tv.tr/kendafilm-yapim-dagitim-ticaret/adresi-telefon-numarasi.aspx Gomery, D. (2011). Ekonomik ve Kurumsal Analiz: Tekelci Kapitalizm Olarak Hollywood. İçinde
• M. Wayne (Editör), Sinemayı Anlamak Marksist Perspektifler (ss. 157-169). Ankara: De Ki.
• , Kalemci, R. A. & Özen, Ş. (2011). Türk Sinemacılık Sektöründe Kurumsal Değişim (1950-2006): Küreselleşmenin ‘Sosyal Dışlama’ Etkisi. Amme İdaresi Dergisi, 44 (1), 51-88.
• KenDa Tüm Filmler. (11 Mayıs 2023) https://boxofficeturkiye.com/ dagitimci/kenda--404/tumfilmler Kırel, S. (2012). Kültürel Çalışmalar ve Sinema (2. Baskı). İstanbul: Kırmızı Kedi.
• Kırşavoğlu, G. (16 Mayıs 2022). TME Films, Sony Pictures Filmlerinin Yeni Türkiye Dağıtımcısı!. https://www.beyazperde.com/haberler/filmler/haberler-102068/
• Leslie, E. (2011). Adorno, Benjamin, Brecht ve Sinema. İçinde M. Wayne (Editör), Sinemayı Anlamak Marksist Perspektifler (ss. 37-58). Ankara: De Ki.
• Miller, T. (2011). Hollywood, Kültür Politikası Kalesi. İçinde M. Wayne (Editör), Sinemayı Anlamak Marksist Perspektifler (ss. 171-182). Ankara: De Ki.
• Özen Film Kurumsal (21 Mayıs 2023). https://www.ozenfilm.com.tr/kurumsal/ Özön, N. (1985). Sinema Uygulayımı Sanatı Tarihi (1. Baskı). İstanbul: Hil. Sarıkartal, Çetin (2008). Yapımcı Yönetmenler I. Bayrakdar, Deniz (Yayına Hazırlayan), Türk Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler 7 Sinema ve Para (177-206). İstanbul: Bağlam. Singleton, R. S. (2004). Amerikan Film Terimleri Sözlüğü (1. Baskı). İstanbul: Es. Tunç, E. (2012). Türk Sinemasının Ekonomik Yapısı (1. Baskı). Ankara: Doruk. UIP Hakkında (16 Mayıs 2023). https://www.uip.com.t