Privacy in the Context of Community Typology Purged for Positiveness: Being Veiling

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 841 - 858, 30.06.2020

Mehmet Emin Sarıkaya

Öz

The main purpose of our research is to try to understand the social typologies of self-disclosure, disclosure, information, positiveness, exhibitionism, which is taken by Byung Chul Han within the framework of the concept of privacy and veiling as a negative category. In this context, the sub-purpose of the research is to examine the perception of privacy in Isla-mic theology with personal, spatial and information dimensions. Also, to try to read the veiling as a sub-category of privacy and the concept of the society of negativity. It can be said that privacy in the Muslim community and social outcomes related to it can be analyzed in Han's category of negativity society. It should be said that in the part of the research perception of veiling, the themes of negativity society such as 'border', 'distance', 'order', come to the fore. However, the change of the concept of veiling was explained within the framework of the positive society typology themes (self-disclosure, lighting) of Han, the postmodern period feature. Finally, it can be said that Han's themes explaining the postmodern period did not substantially change the perception of privacy and veiling fed by a traditional and institutional religion. However, it can be deduced from the expressions of the field research participants mentioned in the last part of the research that the concepts of boundary, distance, and other perception have changed.

Anahtar Kelimeler

Byung Chul Han, Positive Society, Negative Society, Privacy, Veiling

Olumluluktan Arındırılmış Toplum Tipolojisi Bağlamında Mahremiyet: Tesettürlü Olmak

Öz

Araştırmamızın temel amacı Byung Chul Han’ın, olumsuzluktan arındırılmış toplum kavramı çerçevesinde ele aldığı apaçıklık, ifşa, enformasyon, olumluluk, teşhircilik toplum tipolojilerini bir olumsuzluk kategorisi olarak Müslüman toplumda mahremiyet kavramı ve tesettür algısı çerçevesinde anlamaya çalışmaktır. Bu kapsamda araştırmanın alt amacı İslam teolojisindeki mahremiyet algısını kişisel, mekansal ve bilgi boyutları ile incelemektir. Ayrıca mahremiyetin alt kategorisi olarak tesettürü, olumsuzluk toplumu kavramı üzerinden okunmayı denemektir. Müslüman toplumda mahremiyet ve buna dair toplumsal çıktıların Han'ın olumsuzluk toplumu kategorisinde incelenebileceği söylenebilir. Araştırmanın tesettür algılarına dair kısmında tesettüre dair ‘sınır’, ‘mesafe’, ‘emir’, gibi olumsuzluk toplumu temalarının ön plana çıktığı söylenmelidir. Bununla birlikte tesettür kavramının değişimi, postmodern dönem özelliği olan Han’ın olumluluk toplumu tipolojisi temaları (kendini gösterme, ışıklandırma) çerçevesinde açıklanmıştır. Son olarak Han’ın postmodern dönemi açıklayan temaları, geleneksel ve kurumsal bir din tarafından beslenen mahremiyet ve tesettür algısını, özsel olarak değiştirmediği söylenebilir. Ancak araştırmanın son bölümünde zikredilen alan araştırması katılımcılarının ifadelerinden sınır, mesafe, öteki algısı kavramlarının değişime uğradığı çıkarılabilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Byung Chul Han, Olumluluk Toplumu, Olumsuzluk Toplumu, Mahremiyet, Tesettür

Kaynakça

• Aydemir, Mehmet Ali. Toplumsal Tipler. 1. Baskı. İstanbul: Açılım Kitap, 2016.
• Aydın, Nevzat. “Hadislerde Mesken Mahremiyetini Tehdit Eden Unsurlara Karşı Alınan Önlemler”. EKEV Akademi Dergisi. 63 (2015): 287-313.
• Back, Les - Jenks, Chris, ed. Temel sosyolojik dikotomiler. Trc. İhsan Çapcıoğlu. 1. bsk. Anka-ra: Birleşik Yayınevi, 2012.
• Bakti, Ahmet Selman. “Azimet Ruhsat Bağlamında Tesettür”. Usul İslam Araştırmaları 24/24 (01 Temmuz 2015): 191-212.
• Çağırıcı, Mustafa. “Tecessüs”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 40: 246-247. Ankara: TDV Yayınları, 2011.
• Çatak, Adem. “Mahremiyet Kavramının Farklı Anlam Alanları veya ’ ‘Fıkh-ı Bâtın’’da Mahremiyet Algısı”. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4/8 (01 Aralık 2015): 93-111.
• Çekiç, Fazilet. “Ahkam tefsirleri Çerçevesinde Kur’an’da Tesettür”. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Aksaray: Aksaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
• Çeli̇k, Ercüment. “Güney Sosyolojisi’nin Yükselişi ve Türkiye’de Sosyoloji İçin İfade Ede-bileceği Anlamlar”. Mülkiye Dergisi 40/4 (15 Aralık 2016): 113-148.
• Çetin, Hilal. “Moda ve Değişen Tesettür Algısı Üzerine Bir Araştırma”. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018.
• Demir, Hilmi. “İslam’da Özel Hayat ve Özel Hayatın Gizliliği”. TASAV- Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Merkezi. 2013.
• DİB. “Türkiye’de Dini Hayat Araştırması”. Kamuoyu Araştırma Raporu. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2014.
• Dindi, Emrah. Kur’an’da İslam öncesi kültür. 1. bs. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2017.
• Freyer, Hans. Sosyoloji Kuramları Tarihi. Trc. Tahir Çağatay - M. Rami Ayas. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2012.
• Göğüş, Seda Dilek. “Muhafazakar Kadınların Sosyal Medyada Üretilen ‘ ’ Tesettür Modası’’ İçeriğini Okuma Biçimleri: Gaziantep Örneği”. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Gazi-antep: Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
• Güllük, İsmail. “Avret Mahremiyeti, Prensipleri açısından görüntü, Gerçeklik ve Sanal Alem ve Cinsellik Üzerine Fıkhi Bir Analiz”. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi. 23 (2014): 105-128.
• Güngör, Özcan. “Sosyolojik Bir Teori Olarak Sembolik Etkileşimciliğin Ontolojik Temeli ve Din Olgusu”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 13/1 (2013): 57-91.
• Han, Byung-Chul. Şeffaflık Toplumu. Trc. Haluk Barışcan. 4. Bs. Metis Yayınları, 2017.
• Han, Byung-Chul. Şiddetin topolojisi. Trc. Dilek Zaptçıoğlu - Semih Sökmen. 3. Bsm. İstanbul: Metis Yayınları, 2018.
• Han, Byung-Chul. Yorgunluk toplumu. Trc. Samet Yalçın. 5. bsk. İstanbul: Açılım Kitap, 2019.
• Kahraman, Abdullah. “Mahremiyetin Tanımı ve Sınırı”. Din Gelenek ve Ahlak Bağlamında Mahremiyet Algıları Sempozyumu I (2016): 29-52.
• Karadaş, Cağfer. “Görme Merakı”. Diyanet Aylık Dergi. Mart 2019.
• Karslı, İbrahim Halil. “Tesettür Emri ve Kadın”. Diyanet Aylık Dergi. Ağustos 2013.
• Kırmızısakal, Koray. “Byung-Chul Han’ın Keskin-Kör Bıçakları”. 16 Mart 2020. https://www.sosyalbilimler.org/byung-chul-hanin-keskin-kor-bicaklari/.
• Kollektif. Hadislerle İslam (7 Cilt Takım) (Orta Boy). Diyanet İşleri Başkanlığı, 2014.
• Konda. “Başını Örtme ve Türban Araştırması”. Kamoyu Araştırması. KONDA, 2010.
• Martı, Huriye. “Hz. Peygamber’in Hadislerinde Bir Değer Simgesi Olarak Beden ve Mahremi-yeti”. Marife: Bilimsel Birikim (Marife: Dini Araştırmalar Dergisi) IX/2 (2009): 9-23.
• Öğüt, Salim. “Mahrem Maddesi”. 2020. https://islamansiklopedisi.org.tr/mahrem.
• Özkaya, H. Gökçen Akgün. 18. yüzyılda İstanbul evleri. 1. bsk. İstanbul: Suna ve İnan Kıraç Vakfı İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, 2015.
• Özyurt, Kemal. “Mahremiyet Anlayışımızın Mimariye Yansıması”. Din Gelenek ve Ahlak Bağlamında Mahremiyet Algıları Sempozyumu 1 (2016): 333-348.
• Sevi̇nç, Kenan. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinde Kadının Örtünmesine İlişkin Algılar”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 18/2 (29 Aralık 2017): 165-182. https://doi.org/10.17494/ogusbd.371464.
• Şahin, Nurten Zeliha. “Mahrem Olarak İnsan Bedeni”. Din Gelenek ve Ahlak Bağlamında Mahremiyet Algıları Sempozyumu. 2016. 157-173.
• Temizkan, Ömer. “Öteki tartışmaları çerçevesinde Zygmunt Bauman’ın öteki yaklaşımı”. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler En-stitüsü, 2011. https://www.ulusaltezmerkezi.net/oteki-tartismalari-cercevesinde-zygmunt-baumanin-oteki-yaklasimi/.
• Tom Bottomore, Robert Nisbet. Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi. 3. Bs, 1 Cilt. İstanbul: Kırmızı Yayınları, 2014.
• Ulukütük, Mehmet. “Aklın Mahremi: İslam Düşüncesi’nde Mahremiyetin Metafizik Temelleri”. Din Gelenek ve Ahlak Bağlamında Mahremiyet Algıları Sempozyumu 1 (2016): 395-408.
• Ünlü, Derya Gül. “Şeffaflık Toplumu: Şeffaf Toplumun Eleştirisi Üzerine Bir Okuma”. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi. 28 (28 Haziran 2018): 279-290. https://doi.org/10.16878/gsuilet.436058.
• Yurttaş, Tahsin. “İslam Düşüncesinde Dilin ‘Ahlakiliği’ ve ‘Mahremiyeti’”. Din Gelenek ve Ahlak Bağlamında Mahremiyet Algıları Sempozyumu 1 (2016): 427-450.