İslâm Hukukunda Karantina Ahkamı

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 88 - 111, 30.06.2020

Murat Polat

Öz

Dünya yaratıldığından itibaren ilâhî nizam gereği birtakım hastalıkların canlıların peşini bırakmadığı herkesin mâlumudur. Geçmiş yüzyıllarda insanın aciz kaldığı endemik, epidemik ve pandemik salgın hastalıkların ve deprem, sel, kasırga, heyelan vb. olağanüstü afetler sebebiyle kısmî helaklerin yaşanması bu yargının en somut delilidir. COVİD-19 Yeni Koronavirüs salgın hastalığı ise çağımızda yaşanan en son canlı şahit mesabesindedir. Böylesine ciddi ve herkesi tehdit eden ölümcül salgın hastalıklara karşı İslâm dini sessiz kalmamış, her alanda olduğu gibi bu alanda da asırlar öncesinden aldığı tedbirler ve uyguladığı korunma yöntemleriyle insanlığa örnek olmuştur. Bu tedbirlerden birisi de hiç şüphesiz karantina uygulaması ve esnasında başvurulan birtakım koruyucu metotlardır. Hz. Peygamber ve sonraki dönemlerde salgın hastalıklara karşı takınılması gereken ilk tavrın koruyucu hekimlik, sonraki tavrın ise karantina uygulamak olduğu müşahede edildiğine göre İslâm'da karantina ahkâmının mevcut olduğu açıkça söylenebilir. O halde bu araştırma İslâm hukukundaki karantina uygulamasının hukukî boyutunu ve bu uygulama esnasında başvurulan bazı metotları ele almayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

İslâm Hukuku, Karantina, Salgın Hastalıklar, Koronavirüs, Ahkâm

Kaynakça

• Abdülcebbâr, Süheyb. el-Câmiu's-sahih li's-sünen ve'l-mesânîd. 38 Cilt. b.y.: y.y., 2014.
• Abdürrahîm, F. Mu’cemü’d-dahîl. Dımaşk: Dâru’l-kalem, 1432/2011.
• Abderî, Muhammed b. Yusuf el-Gırnatî. et-Tâc ve'l-iklîl. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1416/1994.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Hanbel eş-Şeybânî. el-Müsned. thk. Şuayb Arnavûd. 45 Cilt. b.y.: Müessesetü'r-risâle, 1421/2001.
• Bedrüddîn Aynî, Ebû Muhammed b. Ahmed. Binâye şerhü'l-hidâye. 13 cit. Beyrut: Dâru'l-kütübi'l-ilmiyye, 1420/2000.
• Beyhakî, Ahmed b. Huseyn Ebû Bekir. Şuabü’l-imân. thk. Abdülhamîd Hâmid. 14 Cilt. Riyad: Mektebetü’r-rüşd, 1423/2003.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail. el-Câmiu’s-Sahîh. 9 Cilt. b.y.: y.y., 1422.
• Buhûtî, Mansur b. Yunus b. İdris. Keşşâfü’l-kınâ. 6 Cilt. b.y.: Dâru’l-kütübi’l-ilmiyye, ts.
• Büceyrimî, Süleyman b. Muhammed b. Ömer. Tuhfetü’l-habîb alâ şerhi’l-hatîb. 4 Cilt. b.y.: Dâru’l-fikr, 1415/1995.
• Dozy, Reinhart. Tekmiletü'l-meâcimü'l-arabiyye. 11 Cilt. Irak: Vizâratü’s-sekâfe, 1979-2000.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eş’as es-Sicistanî el-Ezdî. Sünen-i Ebî Dâvûd. thk. Muhammed Muhyiddin Abdülhamid. 4 Cilt. Beyrut: y.y., ts.
• Ebû Hubeyb, Sa‘dî. el-Kāmûsu’l-fıkhî. Dımaşk: Dâru’l-fikr, 1408/1988.
• Gazzâlî, Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed. İhyâu ulûmiddîn. 4 Cilt. Beyrut: Dâru'l-ma'rife, ts.
• Haddâdî, Zeynüddin Muhammed b. Zeynel Abidîn. et-Teysîr bi şerhi'l-câmii's-sağîr. Riyad: Mektebetü'l-İmâmi'ş-Şâfiî, 1408/1998.
• Havlî, Mâhir Hâmid. et-Tıbbü'l-vikâî fi'l-islâm. Kudüs: y.y., 1428/2007.
• Havvâ, Saîd. el-Esâs fi't-tefsîr. 11 Cilt. Kahire: Dâru's-selâm, 1424.
• Hiraşî, Muhammed b. Abdillah. Şerhü Muhtasari Halîl. 8 Cilt. Beyrut: Dâru'l-fikr, ts.
• İbn Hacer Heytemi, Ebu'l-Abbâs Şehâbeddin Ahmed. el-Fetâvâ’l-fıkhiyyetü’l-kübrâ. 4 Cilt. b.y.: el-Mektebetü’l-islâmi, ts.
• İbn Abdi'l-Ber, Ebû Ömer Yusuf b. Abdillah. el-İstizkâr. thk. Sâlim Muhammed Atâ. 9 Cilt. Beyrut: Dâru'l-kütübi'l-ilmiyye, 1421/2000.
• İbn Abdi'l-Ber, Ebû Ömer Yusuf b. Abdillah. et-Temhîd. thk. Mustafa b. Ahmed el-Alevî. 24 Cilt. Mağrib: Vizâra umûmi’l-evkâf, 1387.
• İbn Âbidîn, Muhammed Emîn. Reddü’l-muhtâr alâ Dürri’l-Muhtâr. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1412/1992.
• İbn Abdilkerim el-Hamîd, Ebû Muhammed. et-Tefekkür ve’l-i’tibâr. b.y.: Mektebetü’l-Melik Fahd, 1426/2005.
• İbn Cüzey, Ebü’l-Kâsım Muhammed b. Ahmed. el-Kavânînü’l-fıkhiyye. b.y.: y.y., ts.
• İbn Ebû Şeybe, Ebû Bekr Abdullāh b. Muhammed. Musannef. 7 cilt. Riyad: Mektebetü'r-rüşd, 1409.
• İbn Kayyim el-Cevziyye, Muhammed b. Ebî Bekr Şemsuddin. Zâdü'l-meâd. 5 Cilt. Beyrut: Müessesetü'r-risâle, 1415/1994.
• İbn Kesîr, İsmâil b. Ömer b. el-Kureşî. el-Bidâye ve’n-nihâye. thk. Ali Şîrî. 14 Cilt. b.y.: Dâru ihyâi’t-turâs, 1408/1998.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mükrim. "Brs", Lisânü'l-arab. 7/5. Beyrut: Dâru sâdır, 1414/1994.
• İbn Münzir, Ebû Bekir Muhammed b. İbrahim en-Neysâburî. el-Evsad. thk. Mecmûa mine’l-muhakkikîn. 15 Cilt. b.y: Dâru’l-felâh, 1430/2009.
• İbn Nüceym, Zeynüddin b. İbrahim. el-Bahru’r-râik. 8 Cilt. b.y.: Dâru kitâbi’l-islâmî, ts.
• İbn Rüşd, Ebü'l-Velîd Muhammed b. Ahmed. el-Beyân ve't-tahsîl. thk. Muhammed Hacî. 20 Cilt. Beyrut: Dâru'l-garbi'l-islâmî, 1408/1988.
• İbn Rüşd, Ebü'l-Velîd Muhammed b. Ahmed. Bidâyetü'l-müctehid. 4 Cilt. Kahire, Dâru'l-hadis, 1425/2004.
• İbn Rüşd, Ebü'l-Velîd Muhammed b. Ahmed. Mesâili Ebi'l-Velîd b. Rüşd. thk. Muhammed el-Hubeyb. 2 Cilt. Beyrut: Dâru'l-ceyl, 1414/1993.
• İbnü's-Salâh, Osman b. Abdirrahmân eş-Şehrezûrî. Mukaddime. thk. Nûreddin Atar. Beyrut: Dâru'l-fikr, 1406/1986.
• İmam Mâlik, Ebû Abdillâh Mâlik b. Enes el-Asbahî. el-Muvaṭṭaʾ. thk. Muhammed Mustafa el-A'zamî. 8 Cilt. Abu Dabi: Müessese Zâid b. Sultan, 1425/2004.
• Kur’ân-ı Kerîm Meâli. çev. Halil Altuntaş - Muzaffer Şahin. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2009.
• Laşin, Musa Şahin. Fethu'l-mun'im şerhu sahîhi'l-Müslim. 10 Cilt. b.y.: Dâru'ş-şurûk, 1423/2002.
• Muhyiddin Abdülhamid, Muhammed. Ahvâlü'ş-şahsiyye. b.y.: Dâru'l-Kitâbi'l-Arabî, ts.
• Murâd, Fazl b. Abdillâh. Mukaddime fî fıkhi’l-asr. 2 Cilt. San’a: el-Ceylü’l-cedîd, 1437/2016.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkī. 5 Cilt. Beyrut: Dâru ihyâi’t-türâsi’l-arabî, ts.
• Palalı, M. Zeki. "Cüzzam". Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 8/150-152. Ankara: TDV Yayınları, 1993.
• Polat, Murat. Tâbiî İmam Ebû Kılâbe el-Cermî’nin Fıkhî Re’yleri. Ankara: Astana Yayınları, 2020.
• Remlî, Şihâbüddin Ahmed b. Hamza. Fetâvâ er-Remlî. 4 Cilt. b.y.: Mektebetü’l-islâmiyye, ts.
• Remlî, Şihâbüddin Ahmed b. Hamza. Nihâyetü’l-muhtâc. 8 Cilt. Beyrut: Dâru’l-fikr, 1404/1984.
• Rûkî, Ebû Muhammed Abdullah. Nefhü’l-abîr. 4 Cilt. Riyad: Medâru’l-vatan, 1415.
• Sahnûn, Ebû Saîd Abdüsselâm. el-Müdevvene. 4 Cilt. Beyrut: Dâru'l-kütübi'l-ilmiyye, 1414/1994.
• Saîdân, Velid b. Râşid. el-Kavâidü’ş-şeriyye fi’l-mesâili’t-tıbbiyye. b.y.: y.y., ts.
• Sarıkaya, Gülden. "Karantina". Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 24/ 463-465. Ankara: TDV Yayınları, 2001.
• Sayyâd, Ali Muhammed Ali. el-Ahkâmü’l-fıkhiyyetü'l-müteallika bi’t-tıbb’il-vikâî. 33 Cilt. Abha: Câmiatü’l-Melik Hâlid, ts.
• Serahsî, Muhammed b. Ahmed Şemsü’l-Eimme. el-Mebsûd. 30 Cilt. Beyrut: Dâru’l-marife, 1414/1993.
• Şâtıbî, İbrahim b. Musa b. Muhammed. el-Muvâfakât. thk. Ebû Ubeyde Meşhûr. 7 Cilt. b.y.: Dâru İbn Affân, 1417/1997.
• Taberî, Muhammed b. Cerîr et-. Târîhu’t-Taberî. 11 Cilt. Beyrut: Dâru’t-turâs, 1387/1967.
• Tayâlisî, Ebû Dâvûd Süleyman b. Dâvûd. Müsnedü Ebî Dâvûd. thk. Muhammed b. Abdülmuhsin. 4 Cilt. Mısır: Dâru hicr, 1419/1999.
• Tayyâr, Abdullah b. Muhammed. el-Fıkhu’l-müyesser. 13 Cilt. Riyad: Medâru’l-vatan, 1433/2013.
• Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa. Sünenü’t-Tirmizî. thk. Ahmed Muhammed Şâkir. 5 Cilt. Mısır: y.y., 1395/1975.
• Uremî, Muhammed Emîn b. Abdillah el-Alevî. el-Kevkebü'l-vehhâc. 26 Cilt. Mekke: Dâru'l-minhâc, 1430/2009.
• Useymîn, Muhammed b. Sâlih. Şerhü'l-mümti ala zâdi'l-müstakni. 15 Cilt. b.y.: Dâru İbni’l-Cevzî, 1422-1428.
• Zebîdî, Muhammed b. Muhammed Ebü’l-Feyz. "Tan", Tâcu’l-arûs. thk. Mecmûa mine’l-muhakkıkîn. 35/354. b.y.: Dâru’l-hidâye, ts.
• Zekeriyyâ el-Ensârî, Zeynüddin Ebû Yahya. Esne'l-metâlib. 4 Cilt. b.y.: Dâru'l-kitâbi'l-islâmî, ts.