Koronavirüse Yakalanmış Kişilerde Tedavi Döneminde Dini Başa Çıkmanın Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 511 - 535, 30.06.2020

Feim Gashi

Öz

Koronavirüs dünya genelinde son dönemlerde yaşanmış en ciddi sağlık sorunlardan bir olarak görülmektedir. Bu virüs ülkelerin birçoğunu sadece sağlık alanında değil ayrıca ekonomik ve siyasi alanında da etkilemiştir. Bunların yansıra belki de en önemli etkisi insanların ruhsal sağlığı üzerinde olmuştur. Zira Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından pandemi olarak kabul edilen virüs, insanları sağlık ve ölüm ile tehdit ederek onlara korku, kaygı, strese vb. psikolojik sorunları yaşamalarına neden olmaktadır. Bu virüse yakalanmış ve tedaviyi başarılı bir şekilde tamamlamış kişilerin, tedavi sürecinde yaşamış oldukları ruhsal sorunlar nelerdi? Bu sorunlar ile nasıl mücadele ettiler? Ve dini başa çıkma bu süreçte nasıl bir etkiye sahipti? Bu çalışmada dua, ibadet, sabır ve diğer dini alanlar bu süreci yaşayan kişileri nasıl etkilediği görmek açısından önemlidir. Ki bu çalışmada elde ettiğimiz sonuçlar, dini başa çıkma bu süreçte olumlu katıklar sağlamış olduğu ifade edilebilir. Yani dini inanç ve ritüeller, benzer felaket ve krizler karşısında olduğu gibi koronavirüs ile mücadelede de kişilere pozitif katkılar sağladığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Koronavirüs, Tedavi, Din, Dini Başa Çıkma

Kaynakça

• Arıcı, Asude. “Ergenlerde Dinî Başa Çıkma Yöntemi Olarak Dua, Gençlik”. Din ve Değerler Psikolojisi. ed. Hayati Hökelekli. İstanbul: Ankara Okulu Uayınları, 2006.
• Aslan, Adnan. “Engellilerde Dini Başa Çıkmada: Felsefi Arka Plan”, Din, Felsefe ve Bilim Işığında Engelli Olmak ve Sorunları Sempozyumu. İstanbul: 2012.
• Aydın, Ali Rıza. “İnanma İhtiyacı ve Dini Ritüellerin Psikolojik Değeri”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 9/3 (2009), 88-89.
• Aydın, Özlem. Yaşamı Sürdürmede Dinî İnancın Rolü. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2011. Aydın, Şevki. “Bireyin Anlam Arayışı ve Din Eğitimi”. Diyanet Aylık Dergi 221. Mayıs 2009.
• Ayten, Ali. Din ve Sağlık. İstanbul: Marmara Akademi Yayınları, 2018, 15.
• Ayten, Ali. Tanrı’ya Sığınmak: Dinî Başa Çıkma Üzerine Psiko-Sosyal bir Araştırma. İstanbul: İz Yayıncılık, 2012, 38.
• Batman, Elif. Yaşamın Zorluklarıyla Başa Çıkmada Kader İnancının Rolü. Adana: Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Crystal, Park L. - Lawrence, Cohen H. “Religious And Nonreligious Coping With The Death Of A Friend”. Cognitive Therapy and Research 17 (1993), 561-577.
• Çağrıcı, Mustafa. “Sabır”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 35/337. İstanbul: TDV Yayınları, 2005.
• Dezutter, Jessie vd. “The Role of Religion in Death Attitudes: Distinguishing between Religious Belief and Style of Processing Religious Contents”. Death Studies 33 (2009), 73-92.
• Doğanay, Süleyman. “Zorluklarla Başa Çıkma Bağlamında Bir Model Önerisi: Sabra Yolculuğun Beş Hali”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/1 (2019), 286-306.
• DP, Düzen Polikliniği. “İspanyol Gribinden 100 Yıl Sonra “Bir Sonraki Salgın İçin Hazır Mıyız?”. Erişim 23 Nisan 2020. http://www.duzenpoliklinigi.com/saglik-bilgileri.aspx?id=13528
• Ekşi, Halil. Başaçıkma, Dinî Başaçıkma ve Ruh Sağlığı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma: Eğitim, İlâhiyat ve Mühendislik Fakültesi Öğrencilerinin Karşılaştırılması. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2001.
• Erdoğan, Halide Nur. “Engellilere Yönelik Din Eğitimi ve Öğretimi”, Yaygın Din Eğitimi Sempozyumu-II. Ankara: Diyanet İçleri Başkanlığı Yayınları, 2013.
• Esen, Nesibe A. - Kayıklık, Hasan. “Şehit Ailelerinde, Gazilerde ve Gazi Ailelerinde Sabır ve Dinî Başa Çıkma İlişkisi”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 19/1 (2019), 225-235.
• Gashi, Feim. “Türk ve Kosovalı Öğrencilerin Ölüm Kaygısı Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma”. Balkan Araştırmaları Dergisi 2/1. 2011, 45-55. Hani, Choudhry vd. “Middle East Respiratory Syndrome: Pathogenesis and Therapeutic Developments”. Future Virology 14/4 (2019), 237-246.
• Harold, Koenig G. “Religious Coping And Depression Among Elderly, Hospitalised Medically İll Men”. American Journal Of Psychiatry 149 (1992), 1693-1700.
• Hayta, Akif. “İbadetler ve Ruh Sağlığı”. Gençlik, Din ve Değerler Psikolojisi. ed. Hayati Hökelekli. Ankara: Dem Yayınları, 2006.
• Jeffry, Bjorck P. – John. Thurman. “Negative Life Events, Patterns of Positive and Negative Religious Coping, and Psychological Functioning”. Journal for The Scientific Study of Religion 46 (2007),159-167.
• Karagöz, İsmail. “Kur’ân’ın Engellilere Yaklaşımı”, Ülkemizde Engelliler Gerçeği ve İslam Sempozyumu, Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2003.
• Kaya, Remzi. “Kur’anda İsiaze /Sığınma”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10/1 (2001), 95-112.
• Kaya, Serpil Yılman. “Depresyon ve Dini Başa Çıkma”, Tavsiye Ediyorum. Erişim 03 Mart 2015. https://www.tavsiyeediyorumcom/makale_15945.htm
• Korkmaz, Sezai. “Dindarlık, Ruh Sağlığı ve Modernite, Yazarlar: Zafer Cirhinlioğlu, Üzeyir Ok, Fatma Gül Cirhinlioğlu (Nobel Yayınları, Ankara 2013)”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi 15/30, 2017.
• Kur’anı-ı Kerim. Erişim 05 Mayıs 2020. https://kuran.diyanet.gov.tr/mushaf
• Küçükcan, Talip – Köse, Ali. Doğal Afetler ve Din. İstanbul; Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2000, 17.
• Lazarus, S. Richard. Psychological Stress and the Coping Process. New York: Mcgraw-Hill, 1966.
• Lazarus, S. Richard – Folkman, Susan. Stress, Appraisal, and Coping. New York: Springer, 1984.
• Meydan, Hasan. “Bireyin Manevi Potansiyel ve İhtiyaçlarını Dikkate Alan Bir Din Eğitimi Anlayışı Üzerine Değerlendirmeler”. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik I. ed. Ali Ayten - Mustafa Koç - Nuri Tınaz. İstanbul: Dem yayınları, 2016.
• Muz, Seda. Bilişsel Terapi ve Dinî Başa Çıkma. Konya: Selçuk Üniversitesi, sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2009.
• Özlem Güler, “Dini İnanç ve Psikolojik Sağlık İlişkisine Dair Bir Değerlendirme”, Toplum Bilimleri Dergisi 4/8 (2010), 95-105.
• Pargament, I. Kenneth – Hisham, Raiya A. “A Decade Of Research On The Psychology Of Religion And Coping: Things We assumed And Lessons We Learned”. Psyke & Logos 28 (2007), 742-766.
• Pargament, I. Kenneth. The Psuchology of Religion and Coping. New York; The Guilford Press, 1997.
• Pargament, I. Kenneth. The Psychology of Religion and Coping: Theory, Research, Practice. New York: The Guilford Press, 1997.
• Pargament, I. Kinneth. “The Religious Dimension of Coping: Advances in Theory, Research, and Practice”. Handbook of the Psychology of Religion and Spirituality. eds. R. Paloutzian - C.L. Park. New York: The Guilford. Press, 2005.
• Pargament, I. Kenneth vd. “Patterns Of Positive And Negative Religious Coping With Major Life Stressors”. Journal For The Scientific Study Of Religion 37 (1998), 710-724.
• Pargament, I. Kenneth vd. “Religion and the Problem-Solving Process: Three Styles of Coping”, Journal for the Scientific Study of Religion 27/1 (1988), 90-104.
• Pargament, I. Kenneth vd. “The Psychosocial Climate of Religious Congregations”, American Journal of Community Psychology 11 (1983), 351-381.
• Peker, Hüseyin. Ruh Sağlığı ve Dini İnanç. İstanbul: Ensar Yayınları, 2017, 96.
• Priya, Sampathkumar vd. “SARS: Epidemiology, Clinical Presentation, Management, and Infection Control Measures”. Mayo Clin Proc 78/7 (2003), 882-890.
• Sağır, Zeynep. Kültürel Uyum Ruh Sağlığı ve Din. İstanbul: DEM Yayınları, 2018, 127.
• Şentürk, Habil. İslami Hayatın Psikolojik Temelleri. Isparta: Tuğra Ofset, 2005, 37.
• Tokur, Behlül. İmtihan Psikolojisi. Ankara: Fecr Yayınları, 2018, 19.