Yahudiliğin Erkek Egemen Anlayışı

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 72 - 87, 30.06.2020

İsmet Eşmeli Muhammed İsmail Hiçyılmaz

Öz

Dinlerde insanın anlam ve değeri kutsal metinlere göre belirlenir. Dolayısıyla insanlar da inandıkları dinin öğretilerine göre çevresini, kendisini, karşısındakini anlamlandırır ve onlara değer verir. Yahudi geleneğinde erkek ve kadının konumlarının belirlenmesinde, öncelikle Yahudiliğin insan anlayışı belirleyici olmuştur. Ayrıca bu dine göre hem erkeğin hem kadının yaratılış mahiyeti ve yaratılış gayesi bulunmaktadır. Tanah’ta yer alan ve her iki cinsin görev ve sorumluklarını belirten ifadeler, Yahudi toplumunda erkek ve kadının kumunu oluşturmuştur. Yaratılış sonrasında kadının yapmış olduğu kabul edilen hata, Yahudilikte erkeğin egemen olup kadın üzerinde hâkimiyet kurmasına sebep olmuştur. Bu durum, sosyal hayatın her alanında olduğu gibi dini sorumluluk ve cezalarda da görülmektedir. Mabette ibadete katılma, evlenme, neslin devamını sağlama, şahitlik, miras gibi birçok alanda erkek hâkimiyeti vardır. Dini metinler üzerine eğitim ve mabetlerde görev almak erkelerin tekelindedir. Modern dünya erkek egemenliğiyle alakalı bazı değişiklikler de yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yahudilik, Erkek, Koca, Egemenlik, Kadın, Tanah, Talmud

Kaynakça

• Babylonian Talmud. https://www.sefaria.org/texts/Talmud. Besalel, Yusuf. “Yahudilikte Kadın-2”. Şalom Gazetesi (07 Şubat 2018). http://www.salom.com.tr/arsiv/haber-105808-haber.html. Erişim: 08 Mayıs 2020. ---------------------. “Yahudilikte Temel Kavramlar/ Miras -1”. Şalom Gazetesi (3 Şubat 2010). http://www.salom.com.tr/arsiv/haber-74132-haber.html. Erişim: 08 Mayıs 2020. Cihat Şeker, Yahudilikte Evlilik ve Cinsellik Anlayışı/Ahlakı”, İlahiyat Tetkikleri Dergisi 2/44 (Aralık 2016): 247-271. Çinpolat, Salih. “Yahudilikte Çocuk Sahibi Olma ve Çoğalmanın Yeri Ve Önemi” Dini Araştırmalar 20/51 (Haziran 2017) :137-152. Erdem, Mustafa. “Dinler ve Aile”. Türk Aile Ansiklopedisi. 1: 341-351. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları, 1991. ---------------------. Hz. Âdem. Ankara: TDV Yayınları, 1993. Gündüz, Ahmet. “Eski ve Yeni Ahid’in Kadın Anlayışına Mukabil Kur’ân’ın Medeniyeti”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 32 (01 Aralık 2014): 78-103 Gürkan, Salime Leyla. “Yahudi Geleneğinde Kadın Algısı”, Bütün Yönleriyle Yahudilik, Dinler Tarihi Araştırmaları–VIII. 631-648. Ankara: Türkiye Dinler Tarihi Araştırmaları, 2012. ---------------------------. Yahudilik. Ankara: TDV Yayınları, 2018. Harman, Ömer Faruk. “Kadın: İslam Öncesi Dinlerde ve Toplumlarda Kadın”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 24: 82-86. İstanbul: TDV Yayınları, 2001. ----------------------------. “Semavi Dinlerde Aile”. Aile Sempozyumu Tebliğler. 39-51. Ankara: Medeniyet Vakfı Yayınları, 2015. Kurt, Ali Osman. “Yahudilikte Levirat Evlilik: Geleneğin Tutsak Ettiği Kadınlar”, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 11/17, (2016): 245-266. Kutsal Kitap. İstanbul: Kitabı Mukaddes Şirketi, 2001. Özcan, Şevket. “İnsana Verilen Değer Ekseninde Çeşitli Dinlerde İnsan: Dinler Tarihi Açısından Karşılaştırmalı Bir İnceleme”. Dini Araştırmalar 19/48 (Haziran 2016): 203-224. Şeker, Cihat. “Yahudilikte Evlilik ve Cinsellik Anlayışı/Ahlakı”, İlahiyat Tetkikleri Dergisi 2/44 (Aralık 2016): 247-271. Tora ve Aftara. Gözlem Gazetecilik. Ünal, Asife. “Yahudi Geleneğinde Kadının Yaratılışı ve Lilit Efsanesi”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 17/2 (29 Aralık 2017): 103-115. Yasdıman, Hakkı Şah. “Yahudi Kutsal Metinlerinde Kadın Karşıtı Söylemler”, D.E.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 5 (2002): 97-121. Yiğitoğlu, Mustafa. “Yahudilikte Kadınların Regl Dönemi /Niddah (תסֶ וֶ ) İle İlgili İle İlgili Hususlar”, Ekev Akademi Dergisi 23 (2019): 225-232. Yitik, Ali İhsan. Doğu Dinleri. İstanbul: TDV Yayınları, 2017.