VAHİY BAĞLAMINDA EDİMSÖZ EDİMLERİ VE DİL-DÜNYA ARASINDAKİ UYUMUN YÖNÜ

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 1141 - 1157, 30.12.2021

Okan Bağcı

https://doi.org/10.17859/pauifd.1007812

Öz

Bu çalışmada vahiy bağlamında edimsöz edimlerinin kullanılmasının ele alınması hedeflenmiştir. Bu amaçla, ‘önerme merkezli’ vahiy anlayışı merkeze alınarak vahyin içeriğindeki ifadelerin özellikle Searle tarafından oluşturulmuş olan edimsöz edimi sınıflandırmasında nasıl konumlandırılabileceği irdelenmiş ve edimsöz edimleri arasındaki farklılıklardan biri olan ‘kelimeler ile dünyanın uyumunun yönü’ndeki farklılıklar değerlendirilmiştir. Söz konusu fark, ‘Dil ile dünya arasında bir uyumsuzluk olduğunda bu uyumsuzluğu gidermek için ne yapılmalıdır?’ sorusuna verilebilecek cevap açısından belirleyicidir. Bu farkı önemli kılan şey, vahyin içeriğindeki herhangi bir cümlenin ‘iddialar, savlayıcılar’ veya ‘yönlendiriciler’ sınıfında değerlendirilmesi sonucunda uyum yönünün değişmesi, dolayısıyla vahyin muhatabının dili dünyaya ya da dünyayı dile uydurmak gibi iki farklı tutumdan birini takınmak durumuyla karşı karşıya kalması olmuştur. Sonuç olarak, vahiy bağlamında edimsöz edimlerinin kullanımıyla beraber geliştirilebilecek bir yaklaşımın özellikle dil-dünya uyumunun yönü konusunda belirleyici olacağı ve olgular dünyasından hareketle dili yorumlamanın yanı sıra dilden yola çıkarak dünyaya müdahale etme seçeneğinin de zemininin oluşacağı ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Din Felsefesi, Gündelik Dil Felsefesi, Vahiy, Söz Edimleri, Edimsöz Edimleri

Illocutionary Acts and the Direction of Fit Between Language and World in The Context of Revelation

Öz

In this study, it is aimed to deal with the use of illocutionary acts in the context of revelation. For this purpose, by putting the 'propositional revelation’ into the centre, how the expressions in the content of the revelation can be positioned especially in the illocutionary act classification created by Searle, and one of the differences between illocutionary acts, the 'differences in the direction of the harmony between words and the world' are evaluated. The mentioned difference is decisive in terms of the answer to the question "What should be done to eliminate any incompatibility between language and the world?" What makes this difference important is that as a result of the evaluation of any sentence in the content of the revelation in the category of ‘assertives’ or ‘directives’, the direction of fit changes, so the addressee of the revelation is faced with the situation of adopting one of two different attitudes, such as adapting the language to the world or the world to language. As a result, it has been revealed that an approach that can be developed together with the use of illocutionary acts in the context of revelation will be decisive especially in the direction of the fit between language and world, and that the basis for the option of intervening in the world based on language will be formed as well as interpreting language based on the world of facts.

Anahtar Kelimeler

Philosophy of Religion, Philosophy of Ordinary Language, Revelation, Speech Acts, Illocutionary Acts

Kaynakça

• Altınörs, Atakan. Anlam, Doğrulama ve Edimsellik: Austin Üzerine Bir İnceleme. Bursa: Alfa Yayınları, 2001.
• Anscombe, G. E. M.. Intention. Oxford: Basil Blackwell, 1976.
• Aristoteles. Organon II: Önerme. çev. Hamdi Ragıp Atademir. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, 1996.
• Austin, J. L.. “Performative Utterances”. The Philosophy of Language. ed. Aloysius Patrick Martinich. 120-129. New York: Oxford University Press, 1996.
• Austin, J. L.. Söylemek ve Yapmak. çev. R. Levent Aysever. İstanbul: Metis Yayınları, 2017.
• Aydın, Mehmet S.. Din Felsefesi. İzmir: İzmir İlâhiyat Vakfı Yayınları, 2012.
• Davidson, Donald. “A Nice Derangement of Epitaphs”. The Philosophy of Language. ed. Aloysius Patrick Martinich. 465-475. New York: Oxford University Press, 1996.
• Demir, Şehmus. Mitoloji Kur’an Kıssaları ve Tarihi Gerçeklik. İstanbul: Beyan Yayınları, 2019.
• Denkel, Arda. Anlaşma: Anlatma ve Anlama. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, 1981.
• Farrer, Austin. “Revelation”. Faith and Logic. ed. Basil Mitchell. 84-107. London: George Allen & Unwin Ltd., 1958.
• Frege, Gottlob. “On Sense and Nominatum”. The Philosophy of Language. ed. Aloysius Patrick Martinich. 186-198. New York: Oxford University Press, 1996.
• Grice, Herbert Paul. “Logic and Conversation”. The Philosophy of Language. ed. Aloysius Patrick Martinich. 156-167. New York: Oxford University Press, 1996.
• Grice, Herbert Paul. “Meaning”. The Philosophy of Language. ed. Aloysius Patrick Martinich. 446-455. New York: Oxford University Press, 1996.
• Harris, James F.. “Speech Acts and God Talk”. International Journal for Philosophy of Religion 11/3 (1980), 167-183.
• Hick, John H.. Philosophy of Religion. New Jersey: Prentice-Hall Inc., 1973.
• Kant, Immanuel. Critique of Pure Reason. çev. ve ed. Paul Guyer, Allen W. Wood. New York: Cambridge University Press, 2000.
• Karagöz, İsmail. Dinî Kavramlar Sözlüğü. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2017.
• Kılıç, Recep. Modern Batı Düşüncesinde Vahiy. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2004.
• Kur’an-ı Kerim Meâli. çev. Halil Altuntaş – Muzaffer Şahin. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2010.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. el-Câmiʿu’ṣ-ṣaḥîḥ. nşr. Muhammed Fuâd Abdülbâkī. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1412/1991.
• Özcan, Zeki. Dil Felsefesi IV (Austin’de Eylemsel Paradigma). Bursa: Sentez Yayıncılık, 2020.
• Searle, John R.. Söz Edimleri. çev. R. Levent Aysever. Ankara: Ayraç Yayınevi, 2000.
• Searle, John Rogers. “A Taxonomy of Illocutionary Acts”. The Philosophy of Language. ed. Aloysius Patrick Martinich. 141-155. New York: Oxford University Press, 1996.
• Searle, John Rogers. “Indirect Speech Acts”. The Philosophy of Language. ed. Aloysius Patrick Martinich. 168-181. New York: Oxford University Press, 1996.
• Searle, John Rogers. “What Is a Speech Act?”. The Philosophy of Language. ed. Aloysius Patrick Martinich. 130-140. New York: Oxford University Press, 1996.
• Searle, John Rogers. “How To Derive ‘Ought’ from ‘Is’”. The Philosophical Review 73 (January 1964), 43-58.
• Strawson, Peter Frederick. “Meaning and Truth”. The Philosophy of Language. ed. Aloysius Patrick Martinich. 104-114. New York: Oxford University Press, 1996.
• Swinburne, Richard. Revelation: From Metaphor to Analogy. New York: Oxford University Press, 2007.
• Taliaferro, Charles – Marty, Elsa J.. A Dictionary of Philosophy of Religion. New York: The Continuum International Publishing Group, 2010.
• Watt, W. Montgomery. Modern Dünyada İslâm Vahyi. çev. Mehmet S. Aydın. Ankara: Hülbe Yayınları, 1982.
• Wittgenstein, L.. Felsefi Soruşturmalar. çev. D. Kanıt. İstanbul: Totem Yayıncılık, 2006.