İNANÇ VE İBADETLERE ETKİSİ BAĞLAMINDA YAHUDİ SÜRGÜNÜ

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 1046 - 1061, 30.12.2021

İsmet Eşmeli

https://doi.org/10.17859/pauifd.1020468

Cited By: 1

Öz

Yahudilik, tarihsel olarak İslam ve Hıristiyanlıktan daha uzun bir geçmişe sahip bir dindir. Tarihi süreç içerisinde bu dine inananlar, sosyal, siyasi, dini ve ekonomik olmak üzere farklı süreçler tecrübe etmişlerdir. Bu süreçteki yaşanmışlıklar, Yahudiliğin inanç ve ibadetinde de yansıma bulmuştur. Bu açıdan Yahudi inanç ve ibadetleri, Yahudiliğin tarihi ile yakından bağlantılıdır. Mısır esaretinden kurtuluş, yerleşik düzene geçiş, daha sonrasında krallık dönemleri ve Asur, Babil ve Roma sürgünleri gibi süreçler Yahudiliğin diğer alanlarda olduğu gibi dini açıdan da şekillenmesinde etkili olmuştur. Asur sürgünü Yahudilikte ilk mezhepleşmenin oluşmasına zemin hazırlamış olması, Babil sürgünü ise bazı ibadetlerin geçici olarak askıya alınması ve sonrasında Yahudi kimliğinin oluşması açısından dikkate değerdir. Roma sürgünü ise, Yahudilerin uzun yıllar vatansız ve dolayısıyla mabedsiz kalmasına sebep olmuştur. Yahudilerin yaşadığı bu süreçler Tanrı, kurtarıcı/Mesih ve Ahiret gibi inançlarında yansıma bulmasının yanında kurban, hac ve dua gibi ibadetlerinde de yansıma bulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yahudilik, Sürgün, İnanç, İbadet, Tanrı, Kurban.

Jewish Exile In The Context Of Its Effect On Faith And Worship

Öz

Abstract
Judaism is a religion that historically has a longer history than Islam and Christianity. In the historical process, those who believe in this religion have experienced different processes such as social, political, religious and economic. The experiences in this process were also reflected in the belief and worship of Judaism. In this respect, Jewish beliefs and practices are closely related to the history of Judaism. Processes such as liberation from Egyptian bondage, transition to settled order, later kingdom periods and exiles from Assyria, Babylon and Rome were influential in the religious formation of Judaism as in other areas. The Assyrian exile is remarkable in that it paved the way for the formation of the first sectarianism in Judaism, and the Babylonian exile in terms of the temporary suspension of some worship and the formation of Jewish identity afterwards. The Roman exile, on the other hand, caused the Jews to remain stateless and therefore without a temple for many years. These processes experienced by the Jews were reflected in their beliefs such as God, the savior/Messiah and the Hereafter, as well as in their worship such as sacrifice, pilgrimage and prayer.
Keywords: Judaism, Exile, Faith, Worship, God, Sacrifice.

Anahtar Kelimeler

Judaism, Exile, Faith, Worship, God, Sacrifice

Kaynakça

• Adam, Baki. Hazreti Musa. İstanbul: İlgi Kültür Sanat Yayınları, 2019.
• Aydın, Asiye. Yahudilik’te Kurban Fenomeni. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2005.
• Erbaş, Ali. “İslam Dışı Dinlerde Hac”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4/5 (Haziran 2002), 97-120.
• Güç, Ahmet. “Yahudilik (Mabed-İbadet)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 43/207-212. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
• Güç, Ahmet. Çeşitli Dinlerde ve İslam’da Kurban. Bursa: Düşünce Kitabevi Yayınları, 2018. Güç, Ahmet. Dinlerde Mabed ve İbadet. İstanbul: Düşünce Kitabevi Yayınları, 2011.
• Gürkan, Salime Leyla. “Yahudilik (Giriş-Tarih)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 43/187-197. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
• Gürkan, Salime Leyla. Yahudilik. Ankara: İsam Yayınları, 2018.
• Harman, Ömer Faruk. “Hac”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 14/ 382-386. İstanbul: TDV Yayınları, 1996. Harman, Ömer Faruk. “Yahudilik (İnanç Esasları)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 43/201-207. İstanbul: TDV Yayınları, 2013.
• Kurt, Ali Osman. “İkinci Mabed Dönemi Yahudiliğine Genel Bir Bakış”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10/2 (Aralık 2006), 437-454.
• Kurt, Ali Osman. “Yahudilik’te Sürgün Metaforu: “Boş Ülke” Miti ve “İncir” Benzetmesi Çerçevesinde Bir Değerlendirme”. Milel ve Nihal 5/3 (Eylül-Aralık 2008), 257-267.
• Kurt, Ali Osman. “Yahudilik'te Sürgün Teolojisi: Tanrısal Bir Ceza Olarak Sürgün”. Dini Araştırmalar 9/25 (Mayıs-Ağustos 2006), 61-78.
• Kurt, Ali Osman. Babil Sürgünü Sonrası Ezra Önderliğinde Yahudiliğin Yeniden Yapılandırılması. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2006.
• Meral, Yasin. Sâmiri’nin Buzağısı. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2018.
• Seyfeli, Canan-Akdemir, Hüseyin. “Hasidik Yahudilikte Vaat Edilmiş Topraklar Fikri: İsrail Karşıtlığı”. Türkiye İlahiyat Araştırmaları Dergisi 4/2 (Aralık 2020), 240-262.
• Taşpınar, İsmail. Yahudilik’te Ahiret Anlayışı. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, Ekim 2015.
• Waardenburg, Jacques. “Mesih”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 29/306-309. Ankara: TDV Yayınları, 2004.