Rasim Özdenören’in Gül Yetiştiren Adam’ında Kültür ve Kimlik Krizi

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 3 - Gençlik ve İnanç Eğilimleri Özel Sayısı, 853 - 869, 31.12.2022

Mehmet Şahin , Şeref Göküş

https://doi.org/10.17859/pauifd.1202585

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada, Rasim Özdenören’in Gül Yetiştiren Adam adlı yapıtından hareketle kültür ve kimlik krizi ilişkisi ele alınmaktadır. 1940 yılında doğan Rasim Özdenören, kendisini Doğu-Batı çatışmasının hakim olduğu, bu nedenle de bireylerin varoluşsal problemler yaşadığı bir toplumda bulur. Doğu-Batı yaşam tarzları, toplumun dönüştüğü yeni kimlik, sessiz protesto, kültürel çözülme, özüne yabancılaşma, aile temaları, ölüm ve ahiret düşüncesi gibi temalara yoğunlaşan yazar, iç dünyasını ve fikirlerini; öykülerinde, denemelerinde ve tek romanı olan Gül Yetiştiren Adam’da dışa vurmaktadır. Öykülerinde Anadolu insanını, mevcut gerçekliğinden kopmadan ve ideolojik mesaj kaygısı gütmeden ayrıntılı olarak betimler. Yazar, sahip olduğu İslamî duygu ve düşüncelerini tüm eserlerinde doğrudan vermek yerine, örtülü bir biçimde ifade etmektedir. Onun hikayelerinde ve romanında kahramanlar, tüm açmazlarıyla ve kendi çelişkileriyle resmedilen sıradan insanlardır. Betimlemedeki ustalığı ile Türk edebiyatının tematik bakımdan zenginleşmesini sağlayan Özdenören, Gül Yetiştiren Adam’da tüm bunları sembolize etmektedir. Özdenören, romanında kendi hayatından kesitler sunmuş, ister Batı kültürü isterse Doğu kültürü içinde yaşasın, insanı kahramanlaştırmadan tüm sadeliği ile ele almayı başarmıştır.

Anahtar Kelimeler

Rasim Özdenören, Gül Yetiştiren Adam, Kültürel çözülme, Roman, Edebiyat

Kaynakça

• “Yedi Güzel Adamdan Biri: Rasim Özdenören”. Hece Dergisi (Özel Sayı) 169 (2011), 12-140.
• Akçay, Ahmet Sait. “Gül Yetiştiren Adam”. Yedi İklim 107-108 (1999), 79-80.
• Albayrak, Ali. “Küreselleşmeyle İlgili Bir Bibliyografya Denemesi”. Dinî Araştırmalar 6/17 (2003), 383-402.
• Alperen, Abdullah. “Türkiye’de Kimlik Arayışları ve İslam”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 8/2 (2008), 59-80.
• Atay, Rıfat - Bedirhan Güven. “Daimi Varoluşsal Kaygı: İsmet Özel Şiiri Örneği”. Turkish Academic Research Review 6/5 (2021), 1517-1544.
• Atay, Rıfat - Çiftçi, Esra. “Din Dili Çerçevesinde Süleyman Çelebi’nin Mevlid’inde Tanrı Kavramının Serüveni”. M. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 44 (2013/1), 291-322.
• Atay, Rıfat. “Mehmet Akif”. XIX. Yüzyıldan Günümüze Çağdaş İslam Düşünürleri, ed., Kemal Sözen vd. 129-162. İstanbul: Divan Kitap, 2017.
• Atay, Rıfat. “Türkçe Ezan Uygulamasının Toplumsal Hafızada Yol Açtığı Travmalar Üzerine”. Ortak Dilimiz Ezan, ed., Mahmut Öztürk. 107-148. İstanbul: Nida Akademi, 2018.
• Atay, Rıfat. “Türkçe Ezan Uygulamasının Toplumsal Hafızada Yol Açtığı Travmalar Üzerine”. Mukaddime 9/2 (2018), 49-65.
• Bulut, Ayhan. Rasim Özdenören Hakkında Bir Monografi Çalışması. Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2013.
• Coşkun, Ali. “Din ve Kimlik”. M. Ü. İlâhiyat Fakültesi Dergisi 24 (2003/1), 5-23.
• Doğan, Recai. “Osmanlı Eğitim Kurumları ve Eğitimde İlk Yenileşme Hareketlerinin Batılılaşma Açısından Tahlili”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi XXXVII (1997), 407-442.
• Ergin, Muharrem. Üniversiteler İçin Türk Dili. İstanbul: Bayrak Basım Yayım Tanıtım, 1992.
• Erinç, Sıtkı M. Kültür Sanat Sanat Kültür. İstanbul: Çınar Yayınları, 1995.
• Eryarsoy, Mehmet Nezir. Gül Yetiştiren Adam: Rasim Özdenören. İstanbul: İlke Yayıncılık, 2009.
• Göküş, Şeref. “DKAB ve İHL Meslek Dersleri Öğretmen Adaylarının Çokkültürlülük Algılarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 44 (2020), 96-126. Günay, Ünver. “Türkiye’de Toplumsal Değişme ve Din”. Türk Yurdu 17/116-117 (1997), 80-89.
• Günay, Ünver. Din Sosyolojisi. İstanbul: İnsan Yayınları, 8. Basım, 1998.
• Gürsu, Orhan. “Değişen Dünyada Aile ve Psikolojik Problemler”. Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17/1 (2015), 99-130.
• Gürsu, Orhan. "Hasan Basri Çantay: Bir Psikobiyografi Denemesi". Ekev Akademi Dergisi 62/62 (2015), 251-268.
• Gürsu, Orhan. "Sanat ve Psikoloji Etkileşimi: Geleneksel Türk-İslam Sanatları Merkezli Bir Okuma Denemesi". Journal of International Social Research 8/38 (2015), 1028-1039.
• Haksal, Ali Haydar. “Rasim Özdenören’le Öyküsü ve Sanatı Üzerine Bir Konuşma”. Yedi İklim 107-108 (1999): 57-68. Haksal, Ali Haydar. Ruh Denizinden Öyküler. İstanbul: İnsan Yayınları, 2008.
• Karslı, Bahset. “Cumhuriyet Dönemi Din-Siyaset Tartışmaları: Ahmet Hamdi Akseki Örneği”. Turkish Studies 9/5 (2014), 1279-1298.
• Karslı, Bahset. Dindar Orta Sınıfta Nesil Farklılaşması. Ankara: İlahiyat Yayınları, 2016.
• Karslı, Bahset. “Nesil Tartışmalarının Kronik Problematiği: Dindar Orta Sınıf X ve Y Nesli Örnekleminde Nesil Algısı”. Hitit İlahiyat Dergisi 21/1 (2022), 533-566.
• Okay, M. Orhan. Batılılaşma Devri Türk Edebiyatı. İstanbul: Dergah Yayınları, 2005.
• Osmanoğlu, Emir - Özdemir, Ekrem. “Rasim Özdenören’le Söyleşi: Huzurun Öyküsü Olmaz”. Mağara 10 (2001), 35-54.
• Özdenören, Rasim. “Mavera Aylık Edebiyat Dergisi”. Yedi İklim 107-108 (1999), 24.
• Özdenören, Rasim. Gül Yetiştiren Adam. İstanbul: İz Yayıncılık, 2019.
• Özdenören, Rasim. Ruhun Malzemeleri. İstanbul: İz Yayıncılık, 1997.
• Tanpınar, Ahmet Hamdi. 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan Kitabevi, 1997.
• Teber, Ömer Faruk. “Bektâşî Evrensel Bir Ahlak Anlayışının Kodları”. I. Uluslararası Din ve İnsan Sempozyumu “Din, Dil ve İletişim” 10-20 Ekim 2019. 687-694. Eskişehir: 2019.
• Turhan, Mümtaz. Kültür Değişimleri-Sosyal Psikoloji Bakımından Bir Tetkik. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2010.
• Ünal, Eyüp. Rasim Özdenören’in Gül Yetiştiren Adam Romanında ve Hikâyelerinde Modernizm. Ordu: Ordu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Yazgıç, Suavi Kemal. “Gül Yetiştiren Adam’ı Okuma Notları”. Yedi İklim 107-108 (1999): 81.
• Yorulmaz, Hüseyin. “Bir Yazarın Şehri”. Yedi İklim 107-108 (1999), 43-49.
• Yumuşak, Firdevs Canbaz. “Rasim Özdenören ve Öykücülüğü”. Turkish Studies 7/2 (2012), 1281-1299.
• Zarifoğlu, Cahit. “Rasim Özdenören “Gül Yetiştiren Adam”ı Anlatıyor”. Mavera 34 (1979), 34-38.