Ebû Tâlib’in Şiirlerinde Hz. Muhammed (S.A.V.)

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 518 - 538, 31.12.2024

Kenan Yeniceli , Ahmet Gür

https://doi.org/10.17859/pauifd.1530158

Öz

Hz. Muhammed’in (s.a.v.) amcası Ebû Tâlib, Arap dili ve edebiyatı sahasında meşhur olan âlimler tarafından Câhiliye döneminde öne çıkan şairlerden birisi olarak kabul edilmiştir. Nitekim Arap dili ve edebiyatı alanında temel eserler olarak kabul edilen kitaplarda onun birtakım şiirleriyle istişhâdda bulunulmuştur. Ebû Tâlib’in şiirleri gerek edebi gerekse de tarihi yönden önemli bir kıymete ve konuma sahiptir. Zira bu şiirler, Câhiliye dönemi Arap toplumunun dilini, kültürünü ve değerlerini anlamak için mühim bir kaynak oluşturmaktadır. Ebû Tâlib’in şiir dîvânı incelendiğinde; onun fahr, mersiye, methiye ve hikmet türünde şiirler söylediği görülmektedir. Onun dîvânında bu şiir türleri arasında Hz. Muhammed (s.a.v.) hakkında söylenmiş şiirlerin daha yoğunlukta olduğu müşahede edilmektedir. Ebû Tâlib’in şiirleri, Hz. Muhammed’in (s.a.v.) peygamberlik döneminin ilk yıllarında yaşadığı zorlukları ve Ebû Tâlib’in ona olan desteğini anlamak için önemli bir kaynak oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Arap Şiiri, Câhiliye, Ebû Tâlib, Hz. Muhammed (s.a.v.), Methiye

Etik Beyan

Yok

Kaynakça

• Avcı, Casim. “Kinâne (Benî Kinâne)”. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. 26/31-32. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
• Bilge, Mustafa L. “Lahsâ”. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. 27/59-60. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
• el-Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn b. Alî. Delâ’ilü’n-nübüvve. thk. ‘Abdülmu‘tî Kal‘acî. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1988.
• el-Buhârî, Ebû ‘Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm el-Cu‘fî. Sahîhu’l-Buhârî. thk. Mustafa Dîb el-Buğâ. Dımeşk: Dâru İbn Kesîr, 1993.
• Bulut, Halil İbrahim. “Hz. Peygamber’in En Büyük Destekçisi Ebû Tâlib’in Tarihi Kişiliği ve Mezheplerin Teşekkül Sürecinde İstismarı”. Hicrî Birinci Asırda İslâmî İlimler –II- Hadis, İslam Hukuku, Kelam, Mezhepler Tarihi, Arap Dili ve Siyer. ed. Hidayet Aydar vd. 431-452. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2020.
• el-Câhiz, Ebû Osmân ‘Amr b. Bahr b. Mahbûb. el-Beyân ve’t-tebyîn. thk. ‘Abdusselâm Muhammed Hârûn. Kahire: Mektebetü’l-Hâncî, 1998.
• el-Cumahî, İbn Sellâm. Tabakâtu fuhûli’ş-şuʿarâʾ. thk. Taha Ahmed İbrahim. Kahire: Dāru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2001.
• Çiçekler, Mustafa. “Na‘t”. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. 32/437. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Ebû Tâlib. Dîvânu Ebî Tâlib ‘Ammi’n-Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem). thk. Muhammed Altuncî. Beyrut: Dâru’l Kitâbi’l Arabî, 1994.
• el-Esed, Nâsıruddîn. Masâdıru’ş-şi‘ri’l-câhilî. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1988.
• Fayda, Mustafa. “Busrâ”. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. 6/470-472. Ankara: TDV Yayınları, 1992.
• Fığlalı, Ethem Ruhi. “Ebû Tâlib”. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. 10/237-238. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
• el-Hamevî, Yâkût. Mu’cemü’l-büldân. Beyrut: ty, 1957.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed el-Endelüsî. Cemheretü’l-ensâbi’l- ’Arab. Beyrut: Dâru’l Kütübi’l İlmiyye, 1983.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Cemâlüddîn ‘Abdülmelik b. Eyyûb el-Himyerî. es-Sîretü’n-nebeviyye. thk. Ömer ‘Abdusselâm Tedmürî. Beyrut: Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, 1990.
• el-Kummî, ‘Abbâs. el-Kunâ ve’l-elkâb. Beyrut: Müessetü’n-Neşri’l-İslâmî, 1329.
• Muhammed Muhammed, Ali Kâsım. Ebû Tâlib ve Hassân b. Sâbit’in Divanlarında Hz. Peygamber’in Methi. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Sarıçam, İbrahim. “Hâşim b. Abdümenâf”. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. 16/405-406. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
• Sezgin, Fuat. Târîhu’t-türâsi’l-‘Arabî. çev. Mahmûd Fehmî Hicâzî. Riyâd: Câmiatü’l-İmâm Muhammed b. Suûd el-İslâmiyye, 1991.
• Sîbeveyhi, Ebû Bişr ‘Amr b. Osmân b. Kanber el-Hârisî. el-Kitâb. thk. ‘Abdusselâm Muhammed Hârûn. Kahire: Mektebetü’l-Hâncî, 1988.
• ‘Uleyvî Keşkûl, Hanâ ‘Abbâs. Şi‘ru Ebî Tâlib: Dirâse Edebiyye. Necef: Mektebetü’r-Ravda el-Hayderiyye, 2011. Ünal, Ömer. “Ebû Tâlib: Hayatı ve Edebi Kişiliği”. Ekev Akademi Dergisi 17 (Güz 2003), 113-132.
• Tüccar, Zülfikar. “İbn Sellâm el-Cumahî”. Türkiye Diyanet Vakfı Ansiklopedisi. 20/312-313. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
• Yavuz, Lütfullah. “Ebu Tâlib b. Abdilmuttalib’in ‘Kaside-i Şi’biyye’si Üzerine”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 9/4 (2009), 305-326.