ÇOCUKLUĞUNA YAS TUTAN BİR ŞAİR: CAHİT ZARİFOĞLU’NUN ŞİİRLERİNDE ANNE İMGESİ

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 3 - Gelenek ve Aile, 235 - 259, 03.12.2025

Sezaver Çapcı Sipahi

https://doi.org/10.17859/pauifd.1745152

Öz

Cahit Zarifoğlu poetik evrenini ilham, bilinç ve özgürlük kavramları üzerine inşa eden; farklı türlerdeki eserlerinin yanı sıra Türk edebiyatı tarihinde özgün imge buluşlarıyla öne çıkan müstesna şairlerden biridir. Bu çalışmada, anne imgesi ekseninde Zarifoğlu’nun şiirlerinde ailenin görünümüne mercek tutulmaktadır. Şiirlerde anne imgesi şefkatli ve sezgisel yönleriyle çocukla birlikte konumlandırılırken, baba imgesi genellikle diğerlerine mesafeli ve edilgen bir görünüm arz etmektedir. Çocukluk ise yasla kuşatılmış şiirsel bir mekân olarak şairin duygu hafızasını teşkil etmektedir. Çalışmada, anne-çocuk ilişkisi Freud ve Jung’un psikanalitik yaklaşımları ışığında ve Zarifoğlu’nun beyanları doğrultusunda şairin bireysel deneyimlerine ve içsel kırılmalarına işaret eden bir bağlamda ele alınmaktadır. Öte yandan Zarifoğlu’nun şiirlerinde anne imgesinin daha kuşatıcı bir anlam taşıdığını; hayatı ve umudu temsil eden poetik bir özne olarak yansıtıldığını ileri sürmek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Cahit Zarifoğlu , aile , anne imgesi , çocukluk ve yas.

A Poet Mournıng Hıs Chıldhood: The Image Of The Mother In The Poems Of Cahit Zarifoğlu

Öz

Cahit Zarifoğlu, whose poetic universe is built upon the concepts of inspiration, consciousness, and freedom, is one of the exceptional poets who stands out in Turkish literary history for his original imagery, in addition to his works in various genres. In this study, the appearance of the family in Zarifoğlu's poems is examined through the lens of the mother image. In the poems, the image of the mother is positioned alongside the child with her compassionate and intuitive aspects, while the image of the father often presents a distant and passive appearance towards others. Childhood, as a poetic space surrounded by grief, constitutes the poet's emotional memory. In this study, the mother-child relationship is examined within a context that points to the poet's individual experiences and internal conflicts, in light of Freud and Jung's psychoanalytic approaches and in line with Zarifoğlu's statements. On the other hand, it is possible to argue that the image of the mother in Zarifoğlu's poems carries a more encompassing meaning and is reflected as a poetic subject representing life and hope.

Anahtar Kelimeler

Cahit Zarifoğlu , family , the image of the mother , childhood and grief.

Kaynakça

• Akhtar, Selman vd. İçimizdeki Anne-Nesne Sürekliliğinin Kavramsal ve Teknik Yönleri, İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları, 2023.
• Armağan, Yalçın. “İmge”den “Anlam”a Cahit Zarifoğlu’nun Poetikası”, Dîvân Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, Cilt 17, sayı 32 (2012/1), 57- 73.
• Aslan, Buket Şimşek ve Buldukoğlu Kadriye, “Yasın Aile Üzerine Etkilerini Azaltmak İçin Uygulanan Yas Destek Programları”, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar- Current Approaches in Psychiatry, 2019, 11(3), 402-417.
• Balcı, Büşra Bahar ve Korkmaz, Leman. “Yas Sürecine İlişkin Sosyal Temsiller Üzerine Niteliksel Bir Çalışma”, 2020, Nesne, 8(16), 95-111.
• Battal, Erol. “Cahit Zarifoğlu Şiirinde Kadın ve Aşk”, Hece Dergisi Yedi Güzel Adamdan Biri: Cahit Zarifoğlu Özel Sayısı, 126/127/128 (Haziran/Temmuz/Ağustos 2007), 71-76.
• Doğan, Mehmet Can. Şair Sözü. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2019.
• Esen, Cennet. Modern Türk Şiirinin Zarif Sesi Cahit Zarifoğlu. İstanbul: Ihlamur Akademi, 2024.
• Freud, Sigmund. Yas ve Melankoli. çev. Aslı Emirsoy. İstanbul: Telos Yayınevi, 2014.
• Harman, Ömer Faruk. "MERYEM", Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Erişim 01.09.2024. https://islamansiklopedisi.org.tr/meryem
• Jung, Carl Gustav. Dört Arketip. çev. Zehra Aksu Yılmazer. İstanbul: Metis Yayınları, 2021.
• Klein Melanie. Sevgi, Suçluluk ve Onarım. çev. Ayşen Tekşen. İstanbul: Alfa, 2023.
• Kur’ân-ı Kerîm Meâli. çev. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2009.
• Muharrem, Mustafa. “Şiirin Cahit Zarifoğlu Olarak Portresi”, Hece Dergisi Yedi Güzel Adamdan Biri: Cahit Zarifoğlu Özel Sayısı, 126/127/128 (Haziran/Temmuz/Ağustos 2007), 38-42.
• Özdenören, Rasim. “Kuşbakışı”, Hece Dergisi Yedi Güzel Adamdan Biri: Cahit Zarifoğlu Özel Sayısı, 126/127/128 (Haziran/Temmuz/Ağustos 2007), 8-37.
• Taşçıoğlu, Yılmaz. Kader Hep Erken Zaman Hep Geç. İstanbul: 3F Yayınları, 2008.
• Zarifoğlu, Cahit. Ben de Botanikten Hiç Anlamam -Konuşmalar-. İstanbul: Ketebe Yayınları, 2023.
• Zarifoğlu, Cahit. Bir Kelime Daha -Edebiyat Yazıları-. İstanbul: Ketebe Yayınları, 2023.
• Zarifoğlu, Cahit. Hızla Akan Mızrak. İstanbul: Ketebe Yayınları, 2022.
• Zarifoğlu, Cahit. Yaşamak. İstanbul: Beyan Yayınları, 2008.