Döviz Kurlarındaki Değişmelerin Türkiye'deki Özel Sermayeli Bankaların Bilançoları Üzerine Etkileri

Yıl 2017, Sayı: 28, 1 - 18, 01.09.2017

Altan Gökçe

Öz

Dünya ekonomisinde ülkelerin birbirine entegre olduğu günümüzde, döviz kurlarında yaşanan değişim ülke ekonomilerini, finans sektörünü, özellikle de bankacılık sektörünü etkilemektedir. Bankalar döviz kurunda yaşanan değişimden olumsuz yönde etkilenmemek için döviz pozisyonu yönetimine önem verip, döviz kuru riskini en aza indirmeye çalışmaktadırlar. Çalışmada döviz kuru değişimlerinin Türkiye’de özel sermayeli bankaların bilançosundaki kalemlere etkisi analiz edilmiştir. Bu analizler için klasik regresyona göre uç değerleri daha fazla dikkate alan kantil regresyon yöntemi tercih edilmiştir. Analizler 0,05, 0,25, 0,50, 0,75 ve 0,95’lik kantillerde yapılmıştır. Çalışmada kullanılan döviz kuru dünyada geçerliliği en fazla olan Amerika Birleşik Devletleri Doları’dır. Kurulan temel hipotez “Döviz kurunda yaşanan değişim, özel sermayeli bankaların bilançosundaki kalemlerde değişikliğe neden olmaktadır” biçimindedir. Özellikle döviz kurunda yaşanan değişim ile takipteki krediler kalemi arasındaki ilişkinin sonucunun istatistiksel açıdan anlamlı ve aynı yönlü olmasına rağmen finansal açıdan olumsuz olması ulaşılan en önemli sonuçlardan birisidir. 

Anahtar Kelimeler

Döviz Kuru, Özel Sermayeli Bankalar, Döviz Kuru Riski, Türk Bankacılık Sistemi, Döviz Pozisyonu Yönetimi, Kantil Regresyon Yöntemi.

Kaynakça

• Adler M. and Bernard D. (1984). “Exposure to Currency Risk: Definition and Measurement”, Financial Management, 13(2), 41-50. Albayrak, A.S. (2008). “Değişen Varyans Durumunda En Küçük Kareler Tekniğinin Alternatifi Ağırlıklı Regresyon Analizi ve Bir Uygulama”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 10 (2), 111-134. Aloğlu, Z..T. (2005). Bankacılık Sektörünün Karşılaştığı Riskler ve Bankacılık Krizleri Üzerindeki Etkileri, TCMB Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Ankara. Chamberlain, S., Howe, J.S. and Popper, H. (1997). “The Exchange Rate Exposure of U.S. and Japanese Banking Institutions”, Journal of Banking and Finance, 21(6), 871-892. Çağlayan, E. (2006). “Sermaye Yapısı Bileşenleri: Kantil Regresyon Modeli”, İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, 21(248), 66-76. Gilchrist, W. (2008).“Regression Revisited”, International Statistical Review,76(3), 401- 418. Gökmen, B (2007). Bankalarda Finansal Tablolar Analizi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Grammatikos, T., Saunders, A. and Swary, I. (1985). “Returns and Risks of U.S. Bank Foreign Currency Activities”,The Journal of Finance, 41(3), 671- 682. He, T.L., Fayman, A. and Casey, K.M. (2014). “Bank Profitability: The Impact of Foreign Currency Fluctuations”, Journal of Applied Business and Economics, 16(2), 98-104. Kaplan, C. (2002). Bankacılık Sektörünün Yabancı Para Pozisyon Açığı:Türkiye Örneği, TCMB Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürlüğü Araştırma Tebliği. Koenker, R. and Bassett, G. (1978). “Regression Quantiles”, Econometrica, 46(1), 33-50. Koenker, R. and Hallock, K.. F. (2001). “Quantile Regression”, Journal of Economic Perspectives, 15(4), 143-156. Koenker, R. (2005). Quantile Regression, Cambridge University Press, New York. Merikas,A.G.(1999). “The Exchange Rate Exposure of Greek Banking Institutions”, Managerial Finance, 25(8), 52-60. Mosteller, F. and Tukey, J.W. (1977). Data Analysis and Regression: A Second Course in Statistics, Reading, MA : Addison-Wesley. Offiong, A.I, Riman, H.B. and Akpan, E.S. (2016). “Foreign Exchange Fluctuations and Commercial Banks Profitability in Nigeria”, Research Journal of Finance and Accounting, 7(18), 121-126. Sahminan,S.(2004).Balance-Sheet Effects of Exchange Rate Depreciation:Evidence from Individual Commercial Bankss in Indonesia, The University of North Carolina at Chapel Hill, Department of Economics. http://www.unc.edu/depts/econ/workshops/Sahminan03.pdf Sayım, F. ve ER, S. (2009). “Risk Kavramı ve Bankacılıkta Risk”, TMSF Çatı Dergisi, 22, 7-17. Schulze, Niels.(2004). Applied Quantile Regression:Microeconometric,Financial and Environmental Analyses, (Doktora Tezi), Eberhard-Karls Üniversitesi, İktisadi Bilimler Fakültesi, Tübingen. Saçaklı, İ. (2005). Kantil Regresyon ve Alternatif Regresyon Modelleri ile Karşılaştırılması (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Türkiye Bankalar Birliği. (2008). 50. Yılında Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye’de Bankacılık Sistemi 1958-2007, Yayın no:262, İstanbul. Türkiye Bankalar Birliği. (2010). 2009-2010 Dönemi Çalışmalarına İlişkin Faaliyet Raporu, Denetçi Raporları, Bilanço ve Hesap Durumu, 31.03.2010 Tarihhli Bağımsız Denetim Raporu, 2010-2011 Dönemi Bütçe Tasarısı, İstanbul. Türkiye Bankalar Birliği. (2011), Bankalarımız 2010, İstanbul, Türkiye Bankalar Birliği. (2012), Bankalarımız 2011, İstanbul, Türkiye Bankalar Birliği. (2012). Türkiye’de bankacılık Sistemi, Üç Aylık Dönemler İtibariyle Banka ve Grup Bilgileri- Haziran 2012 (Son Dönem Karşılaştırmalı), TBB, Rapor Kodu: DT08, İstanbul. Üçdoğruk, Ş. ve Akın, F. (1999). “İzmir İli Kentsel Kesimin Tüketim ve Gıda Harcamaları-Farklı Yaklaşımlar”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 77-87. Yücememiş, B. ve Sözer, İ. A. İnan. A. (2010). “Türk Bankacılık Sektöründe Takipteki Krediler: Mukayeseli Kriz Performansı”, Marmara Avrupa Araştırmaları Dergisi, 18(1), 89-119. 5411 Sayılı Bankalar Kanunu; (2005). 1. Mükerrer T.C.Resmi Gazete, 25983, 1 Kasım 2005.