TÜRK HEYKEL SANATININ AZ BİLİNEN BİR YÜZÜ: REZAN RAMİZ HANIM

Yıl 2017, Sayı: 28, 171 - 182, 01.09.2017

Halil Özyiğit

Öz

Türk heykel sanatının serüveni 1 Ocak 1882 tarihinde resmen kurulan ve müdürlüğüne Osman Hamdi Bey’in atandığı Sanayi-i Nefise Mektebi ile başlar. 3 Mart 1883 tarihinde eğitime başlayan mektebin eğitim veren şubeleri arasında resim, mimarlık ve heykel yer alır. 

Mektebe kaydolan ilk öğrencilerinin 20 civarında olduğundan hareketle, güzel sanatlar alanında kat edilecek yolun uzunluğu daha kolay tahayyül edilebilir. Açılışında çoğunluğu azınlık ailelerinin çocuklarından oluşan mektebin öğrenci sayısı, İstanbullu sanatsever Türk ailelerin ilgisiyle kısa sürede artar. Fakat bu sayısal artış Cumhuriyet’in ilanı sürecine kadar kadınlar lehine bir ivme yaratmaz. 

Özel atölyelerde eğitim alabilen varlıklı ailelerin kızları bir kenara bırakılırsa; bir devlet okulunda kızların güzel sanatlar eğitimi alabilmeleri için 1914 yılını beklemeleri gerekecektir. İnâs (Kız) Sanayi-i Nefise Mektebi’nin açılması ile yetenekli Türk kızlarının önü açılır. Heykel sanatında ismini kısa sürede duyuracak olan Rezan Ramiz Hanım, Sabiha Ziya (Bengütaş) Melek Ahmed ve Nermin Farukî gibi çağdaş ilk Türk kadın heykeltıraşları ile Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan süreçte, güzel sanatların saygın ve seçkin isimleri arasında ön saflarda yer alır. Türk heykel sanatının bu öncül ve önemli sanatçısının yeni bilgi ve belgeler ışığında yeniden irdelenmesi bilim dünyamız için önemli olacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Heykel, Rezan Ramiz Hanım, Çağdaş Türk Sanatı

Kaynakça

• Anonim, Güzel Sanatlar Akademisi, İstanbul, Tarihsiz. Anonim, (1340/1920). Türk Ressamlar Cemiyeti Altıncı Resim Sergisi, Millî Matbaa, İstanbul. Anonim, Muhterem Başvekilimiz Dün Dördüncü Sanayi-i Nefise Sergisini Küşad Buyurdular (27 Mayıs 1927). Hâkimiyet-i Milliye. Anonim, (1927a). Türk Sanayi-i Nefise Birliği Resim Şubesi On Birinci Galatasaray Resim Sergisi Fihristi. Anonim, (1927b). Türk Sanayi-i Nefise Birliği Resim Şubesi Dördüncü Ankara Resim Sergisi Fihristi, Milli Matbaa, İstanbul. Anonim, (1928a). Türk Sanayi-i Nefise Birliği Resim Şubesi On İkinci Galatasaray Resim Sergisi Fihristi, Millî Matbaa, İstanbul. Anonim, (1928b). Türk Sanayi-i Nefise Birliği Resim Şubesi Beşinci Ankara Resim Sergisi Fihristi, Millî Matbaa, İstanbul. Anonim (1928c), “Beşinci Resim Sergisi Ankara’da Küşad Edildi”, Türk Hava Mecmuası, 3/49, 665. Anonim, Resim Sergisi Münasebetiyle Sanatçılarımız Arasında: Kuvvetli ve Genç Heykeltıraş: Rezan Ramiz Hanım (6 Haziran 1928). Hâkimiyet-i Milliye. Anonim, Bu Seneki Resim Sergisinde (20 Mayıs 1928). Hâkimiyet-i Milliye. Anonim, Yeni Resim Sergisi, (21 Mayıs 1928). Hâkimiyet-i Milliye. Anonim, 5. Ankara Resim Sergisinde Bir saat, (24 Mayıs 1928). Hâkimiyet-i Milliye. Anonim, Beşinci Resim Sergisi Dün Küşâd Edildi, (25 Mayıs 1928). Hâkimiyet-i Milliye. Anonim, Afgan Kralı Hazretleri Dün Sanayi-i Nefise Sergisini Ziyaret Ettiler, Eserleri Takdir Buyurdular ve Bazılarını Satın Aldılar (26 Mayıs 1928). Hâkimiyet-i Milliye. Anonim, Resim Sergisi Münasebetiyle Ressamlarımız Arasında, Ressam Halil Paşa Hayatını ve Eserlerini Anlatıyor (4 Haziran 1928). Hâkimiyet-i Milliye. Anonim, (1929). Güzel Sanatlar Birliği Resim Şubesi 6ıncı Ankara Resim Sergisi Kataloğu. Anonim, Güzel Sanatlar Sergisi Fırka Salonunda Açılıyor (15 Mayıs 1929). Hâkimiyet-i Milliye. Anonim, (1930). Güzel Sanatlar Birliği Resim Şubesi 7inci Ankara Resim Sergisi Kataloğu. Anonim, Güzel Sanatlar Birliği Sergisi (20 Mayıs 1930). Hâkimiyet-i Milliye. Yunus Nadi, Resim Sergisi, (25 Mayıs 1930). Cumhuriyet. Anonim, Resim Sergisi (1 Ağustos 1930). Hakmiyeti Milliye. Anonim, Güzel Sanatlar Birliğinin Resim Sergisi Açıldı, (3 Ağustos 1930). Cumhuriyet. Anonim, Gazi Hazretleri Dün İktisat, Maarif ve Resim Sergilerini Gezdiler, (3 Kasım (İkinci Teşrin) 1933). Hâkimiyeti Milliye. Anonim, Ankara’da İnkılap Resim Sergisi Açıldı, (5 Kasım (Teşrinisani) 1933). Cumhuriyet. Behçet Kemal, On Yılda Resim ve Son Resim Sergisi (27 Kasım (İkinci Teşrin) 1933). Hâkimiyeti Milliye. C. S., (1928). Beşinci Ankara Resim Sergisi, Hayat Mecmuası, Sayı 80, Ankara, s. 33-34. Çelebi, M., (2006). Dünden Bugüne Taksim Cumhuriyet Anıtı, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara. Osma K., (2003). Cumhuriyet Dönemi Anıt Heykelleri, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara.