DEMOKRATİKLEŞME AÇISINDAN SİVİL TOPLUM VE OSMANLI’DAN TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NE KONUMU

Yıl 2018, Sayı: 31, 303 - 314, 13.04.2018

Sami Zariç

https://doi.org/10.30794/pausbed.414968

Öz

Her ne kadar “sivil toplum” konusunda yüzlerce yayın
ve tartışmalar yapılmış, sadece bu bahse ayrılmış pek çok bilimsel konferans,
toplantı, seminer ve çalıştaylar düzenlenmiş olmasına rağmen henüz üzerinde tam
olarak fikir birliğine varılmış bir “sivil toplum” kavramına ulaşılamamıştır.

Sivil toplum devlet-toplum ayrışması içinde, toplumun
devletten ahlaki ve siyasi olarak daha güçlü ve daha belirleyici olduğunu
simgelediği sürece de, demokratikleşmenin ve demokratik toplum yönetiminin
tanımlayıcı temel referans-noktalarından biri olma işlevini üstlenmektedir.
Bununla birlikte sivil toplumu sadece demokratik toplum yönetimi temelinde
taşıdığı siyasi ve ahlaki değerlere gönderimle düşünmek, kavrama güçlü bir
değer yargısı da yüklemek sorunu da taşımaktadır.

Sivil toplumun günümüzdeki içeriğine kavuşmasında
diğer önemli bir süreci ise demokratik düşüncenin gelişimi oluşturmaktadır.
Sivil toplumun en önemli işlevi demokrasinin yerleşmesi, gelişmesi ve
konsolidasyonunda görülmektedir. Bugün Türkiye’de, STK’ların örgütsel yaşama
odaklanıp tüm dikkatlerini örgütsel ve finansal kapasite sorunlarını çözmeye
vermekte, ama ne yazık ki demokratikleşme süreçlerine katkı ve kamusal tartışma
alanını genişletme işlevlerini gerçekleştirmede sınırlı kalmaktadırlar.
Türkiye’de sivil toplumun bazı yapısal sorunlarının yanı sıra zihniyet
anlamında ve demokrasi kültürünün içselleştirilmesi anlamında da ciddi bariz
sıkıntılar söz konusudur.

Anahtar Kelimeler

sivil toplum, demokratikleşme, devlet, birey, Türkiye

Kaynakça

• ASLAN, S. (2010a). “Sivil Toplum Ve Demokrasi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, cilt:15, sayı:2, s.357-374. ASLAN, S. (2010b). “Sivil Toplum: Kavramsal Değişim ve Dönüşüm”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, cilt:9, sayı:33, s.188-212. ASLAN, S. (2010c). “Türkiye’de Sivil Toplum”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, cilt:9, sayı:31,s.260-283. BAYHAN, V. (2002). “Demokrasi ve sivil toplum örgütlerinin engelleri: patronaj ve nepotizm”, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt:26, no:1, s.1-13. BEDÜK, A.; S. USTA; M. KOCAOĞLU(2006). “Avrupa Birliği’ne Giriş Sürecinde Türkiye’de Sivil Toplum Kuruluşları ve Demokratikleşme Sürecindeki Misyonları”, Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ.B.F. Dergisi, sayı:10, yıl:9. BİBER, A. (2009). “Türkiye’de sivil alanın darlığının tarihsel nedenleri üzerine bir değerlendirme”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11/3, s. 27-42. CANİKLİOĞLU, M. D. (2007). Sivil Toplum ve Türkiye Demokrasisindeki İzdüşümleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 1. baskı. ÇAHA, Ö. (1998). “Türkiye’de Sivil Toplumun Sorunları”, Liberal Düşünce Dergisi, Bahar-Yaz 1998, cilt: 3, sayı:10-11, ss.22-37. ÇAHA, Ö. (2004). Açık Toplum Yazıları, Ankara: Liberte Yayınları. ÇOPUR, H. “Teoriden Pratiğe Sivil Toplum”, http://www.ekopolitik.org/public/page.aspx?id=615 (17.02.2012). EMRE, A. (2008). “Sivil Toplum taleplerinin İçinde Ekonomik ve Sınıfsal Talepler Yoktur Ve Ekonomik Adaletsizliğe Hiç Yer Verilmez”, “Sivil” Toplum Kavramı Tartışmaları, İstanbul: Kaknüs Yayınları, 1. basım. ERDOĞAN, M. (1998). “Sivil toplum: Bir Kavramın Anatomisi”, Liberal Düşünce Dergisi, 10. ERKİLET, A. (2008). “Sivil Toplum Söyleminin Kapitalist Dünya-Sistemi Açısından En Önemli İşlevlerinden Biri Depolitizasyondur”, “Sivil” Toplum Kavramı Tartışmaları, İstanbul: Kaknüs Yayınları, 1. basım. GÖZÜBÜYÜK TAMER, M. (2010). “Tarihsel Süreçte Sivil Toplum”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, cilt: 27, sayı: 1. KALAYCIOĞLU, E. (1997). “Sivil Toplum ve Neopatrimonyal Siyaset”, Küreselleşme Sivil toplum ve İslam’ın içinde E. Fuat Keyman, A. Yaşar Sarıbay (der.) (1998), Ankara: Vadi Yayınları, 1. baskı. KEYMAN, E. F. “Avrupa’da ve Türkiye’de Sivil Toplum”, http://www.stgm.org.tr/tr/icerik/detay/avrupa-da-ve-turkiye-de-sivil-toplum (08.02.2012). KEYMAN, E. F. (2006). “Türkiye’de Sivil Toplumun Serüveni: İmkânsızlıklar İçinde Bir Vaha”, Ankara: Sivil Toplum Geliştirme Merkezi, http://www.stgm.org.tr/tr/icerik/detay/turkiye-de-sivil-toplumun-seruveni-imkansizliklar-icinde-bir-vaha (17.02.2012). KÖKER, L. (2008). “Yurttaş Özgürlüğünün Politik Kullanımı Olmadan Sivil Toplumun Varlığından Söz Edemeyiz.”, “Sivil” Toplum Kavramı Tartışmaları, İstanbul: Kaknüs Yayınları, 1. basım. ÖZER, M. H. (2008). “Günümüz İtibariyle Sivil Toplum Kuruluşlarının İktisadi Ve Sosyal Fonksiyonları”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, cilt:7, sayı:26 (086-097). SARIBAY, A. Y. (1997). “Türkiye’de Sivil toplum ve Demokrasi”, E.Fuat Keyman, A. Yaşar Sarıbay (der.) (1998), Küreselleşme Sivil toplum ve İslam, Ankara: Vadi Yayınları, 1. baskı. ŞENKAL, A.(2003). “Küreselleşme, Sosyal Politikanın Dönüşümü Ve Sivil Toplum Örgütleri”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 45. Kitap. YEL, A. M. (2008). “Sivil Toplum ve Demokrasi”, “Sivil” Toplum Kavramı Tartışmaları, İstanbul: Kaknüs Yayınları, 1. basım. YILDIRIM, M. (2003). “Sivil Toplum ve Devlet”, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt: 27, no:2, s.226-242.