SEMIOTIC APPROACH TO “WHITE SHIP” NOVEL OF CHINGHIZ AYTMATOV

Yıl 2018, Sayı: 33, 205 - 216, 25.10.2018

İsmail Turan Kallimci

https://doi.org/10.30794/pausbed.395263

Cited By: 2

Öz

In most general sense, semiotics considers signs and sign systems. Semiotic analysis considers different approaches as a common analysis method. One of these approaches is actant model of A.J.Greimas. This important model of Greimas for semiotics is our analysis method. This method is the basis for investigation of “White Ship” novel of Cengiz Aytmatov. In our study, “White Ship” novel of Cengiz Aytmatov was sectioned and actant relationship in all section were presented. “Maral Ana” legend that is an important event in the narrative was considered from this perspective. After determining the relationship between sections and actant, fundamental changes of Maral Ana and the Child were presented from semiotic rectangular. The result section of this study considered structure of “White Ship” narrative and analysed items were presented.

Anahtar Kelimeler

Semiotics, A. J. Greimas, Chinghiz Aitmatov, White Ship

CENGİZ AYTMATOV’UN “BEYAZ GEMİ” ADLI ROMANINA GÖSTERGEBİLİMSEL BİR YAKLAŞIM

Öz

Göstergebilim, en genel tanımıyla, göstergeleri ve gösterge dizgelerini ele alan bir disiplindir. Göstergebilimsel inceleme, yaygın bir çözümleme işlemi olarak, içerisinde farklı anlayışları barındırır. Bunlardan birisi de A. J. Greimas’ın eyleyenler örnekçesidir. Greimas’ın yazın göstergebilimi için oldukça önemli olan tasarısı, incelememizin yöntemi olmuştur. Bu yöntem ile Cengiz Aytmatov’un “Beyaz Gemi” adlı romanının incelenmesi çalışmamızın amacını teşkil etmektedir. Çalışmamızda Cengiz Aytmatov’un “Beyaz Gemi” adlı romanın önce kesitlemeleri yapılmış ve bu çerçevede her kesitin kendi eyleyenler ilişkisi gösterilmiştir. Anlatı için oldukça önemli bir oluntu konumunda olan “Maral Ana” söylencesi de bu ilişki çerçevesinde ele alınmıştır. Kesitleme ve eyleyenler ilişkisinin tespitinden sonra da hem Maral Ana’nın hem de Çocuk’un anlatı içindeki temel dönüşümleri göstergebilimsel dörtgen üzerinden gösterilmiştir. Çalışmamızın sonuç bölümünde ise “Beyaz Gemi” anlatısının yapısı üzerinde durulmuş ve bu incelemede elde ettiğimiz sonuçlar maddeler halinde sunulmuştur.  Cengiz Aytmatov’un bu romanı,
Kırgız bozkırında geçer ve yine Kırgız insanını anlatır. Bu romanda Aytmatov’un
yüksek felsefesini görmekteyiz. Bu felsefe bütün insanlığın iyiliği ve geleneğin
korunması şeklinde özetlenebilir. Aytmatov’un bu anlayışı, romanda kişilerle,
daha doğrusu kişilerin birbirleriyle olan ilişkileriyle vurgulamaktadır. Bu
nedenle çalışmamızda, Aytmatov’un kişilerini ve metnin anlamsal yapısını ele alacağız. 

Anahtar Kelimeler

Göstergebilim, A. J. Greimas, Cengiz Aytmatov

Kaynakça

• Aytmatov, Cengiz. (2016). Beyaz Gemi, Çev. Refik Özdek, Ötüken Yayınları, İstanbul.
• Guiraud, Pierre. (2016). Göstergebilim, Çev. Mehmet Yalçın, İmge Kitabevi, Ankara.
• Günay, Doğan. (2007). Metin Bilgisi, Multilingual.
• Uçan, Hilmi. (2016). Dilbilim, Göstergebilim ve Edebiyat Eğitimi, İz Yayıncılık.
• Rifat, Mehmet. (2004). Göstergebilimin ABC’si, Say Yayınları, İstanbul.
• Rifat, Mehmet. (2004). Eleştiri Seçkisi (Eleştirel Bakış Açıları), Dünya Kitapları, İstanbul.
• Saussure, F. de (1976). Genel Dilbilim Dersleri, I, Çev. Berke Vardar, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Tekin, Mehmet. (2012). Roman Sanatı I (Romanın Unsurları), Ötüken Yayınları, İstanbul.
• Yaylagül, Özen. (2015). Göstergebilim ve Dilbilim, Hece Yayınları, Ankara.
• Yücel, Tahsin. (2015). Yapısalcılık, Can Yayınları, İstanbul.