İllerin Bilgi ve İletişim Teknolojileri Gelişmişliklerine Göre Sıralanması: Promethee Yöntemi İle Örnek Uygulama

Yıl 2018, Sayı: 33, 293 - 312, 25.10.2018

Ömer Faruk Rençber

https://doi.org/10.30794/pausbed.425451

Cited By: 4

Öz

Bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT), günlük hayatı her yönüyle etkilemektedir. İletişimde, ticarette ve kültürel etkileşimde sınırların kalkması ile birlikte küreselleşen dünyamızda bilginin işlenmesi, saklanması ve yeniden kullanılmasına imkân sağlayan BİT gelişmişliği büyük önem arz etmektedir. Literatürde ülkelerin BİT gelişmişliği küresel çapta incelenmiş ve değerlendirilmiştir. Buna rağmen yerel düzeyde benzer bir çalışmaya rastlanmamıştır. 
Bu çalışmada, Türkiye’de illerin BİT gelişmişlik düzeyleri 2012 ve 2016 yılları kapsamında PROMETHEE yöntemi ile incelenmiştir. Çalışmada BİT; erişim ve kullanım olmak üzere iki temel faktör altında değerlendirilmiştir. Bunlardan erişim; kişi başı düşen fiber optik kablo uzunluğu, sabit geniş bant internet abone doluluk oranı, sabit hat doluluk oranı, internet erişimli hane sayısı, kullanım; düzenli internet kullanıcısı, geniş bant internet abone oranı, mobil geniş bant internet abone oranı, kişi başı düşen mobil telefon abone sayısı ile ölçülmüştür. 
Çalışmanın sonucunda Marmara ve Karadeniz bölgelerindeki illerin BİT gelişmişlik düzeylerinin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinden daha yüksek olduğu, gelişmişlik düzeylerinin belirlenmesinde kullanım göstergelerinin erişim göstergelerinden daha etkili olduğu bulgularına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bilgi ve iletişim teknolojileri, Gelişmişlik, Promethee yöntemi

Kaynakça

• Akbulut, R., Rençber, Ö. F. ve Şen, B. (2016). “Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıklarının Karlılıklarına Göre Performanslarının Analizi” Balıkesir University Journal of Social Sciences Institute, 19(36) ss.273-291 Akkaya, G., Demireli, E., “Finansal Kararların Verilmesinde PROMETHEE Sıralama Yöntemi”, Ege Akademik Bakış, 10(3) : 845-854, (2010) Aktan, C. C. ve Tunç, M. (1998). “Bilgi Toplumu ve Türkiye”, Yeni Türkiye Dergisi, 4(19), 118-134. Albadvi, A., Sharifi, S.A., Saremi, Qahri H. (2007), “Application of PROMETHEE for Market Targeting: A Case Study on the TV Market in Iran”, Scientia Iranica, Haziran, 14(3) : 221-229,. Alkan, A., Kasımoğlu, H. Ç., Çelik, C., & Aladağ, Z. (2017). AHP ve PROMETHEE Yöntemleri ile Lastik Üreticisi Bir Firma için Tedarikçi Seçimi. Sakarya University Journal of Science, 21(2), 261-269. Bağcı, H. ve Esmer, Y. (2016). “PROMETHEE Yöntemi ile Faktoring Şirketi Seçimi”, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2) ss.116-130 Bağcı, H. ve Rençber, Ö. F. (2014). “Kamu bankaları ve halka açık özel bankaların PROMETHEE yöntemi ile kârlılıklarının analizi” Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), ss.38-47. Başar, M. S. ve Bölükbaş, A. (2010). “Gelişmişlik Göstergeleri ve E-Devlet İndeksi”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1) ss.157-170 Brans, J. P. ve Mareschal, B. (1990). “The PROMETHEE methods for Mcdm; the Promcalc, Gaia and Bankadviser software” In Readings in multiple criteria decision aid ss. 216-252 Springer, Berlin, Heidelberg. Brans, J. P., Vincke, P. ve Mareschal, B. (1986). “How to select and how to rank projects: The PROMETHEE method” European journal of operational research, 24(2), ss.228-238. BTK, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, (15.12.2017) https://www.btk.gov.tr/tr-TR/Sayfalar/Yillik-Il-Istatistikleri Burmaoğlu:, Oktay, E.& Üstün, Ö. (2009), Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Beşeri Kalkınma Endeksi Verilerini Kullanarak Diskriminant Analizi ve Lojistik Regresyon Analizinin Sınıflandırma Performanslarının Karşılaştırılması. Savunma Bilimleri Dergisi, 23-49. Chen, H., Zhang, J., Xu, Y., Chen, B. & Zhang, K. (2012), Performance Comparison of Artificial Neural Network and Logistic regression Model for Differentiating Lung Nodules on CT Scans. Expert System with Applications, 11503-11509. Dağdeviren, M., & Erarslan, E. (2008). PROMETHEE Sıralama Yöntemi ile Tedarikçi Seçimi. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23(1). Girginer, N. & Cankuş, B. (2008), Tramvay Yolcu Memnuniyetinin Lojistik Regresyon Analiziyle Ölçülmesi: Estram Örneği. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 181-193. Govindan, K., Kadziński, M., & Sivakumar, R. (2017). Application of a Novel PROMETHEE-Based Method For Construction of a Group Compromise Ranking to Prioritization of Green Suppliers in Food Supply Chain. Omega, 71, 129-145. Güner, Z. B. (2014), Veri Madenciliğinde CART ve Lojistik Regresyon Analizinin Yeri: İlaç Provizyon Sistemi Verileri Üzerinde Örnek Bir Uygulama. Sosyal Güvenlik Uzmanları Derneği, 53-100. International Technical Union, Information and Communication Development Index, (25.12.2017) https://www.itu.int/net4/ITU-D/idi/2017/index.html Karagöz, Y., Kıngır S. & Yıldız, M. S. (2010), İş Tatminini Etkileyen Faktörlerin Kriz Ortamındaki Etkisinin Lojistik Regresyon Analizi ile Belirlenmesi. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 341-362. Kurt, S., Torun, M. ve Sarıdoğan, E. (2009). “Yenilik Üretimi (Inovasyon) ile Bilgi ve İletişim Teknolojileri (ICT) Yatırımlarının İnsani Gelişme Endeksine Etkisinin Ekonometrik Analizi”, Yönetim Bilimleri Dergisi, 7(2) ss.139-151 Kuyucu, Y. (2012), Lojistik Regresyon Analizi (LRA), Yapay Sinir Ağları (YSA) ve Sınıflandırma ve Regresyon Ağaçları (C ve RT) Yöntemlerinin Karşılaştırılması ve Tıp Alanında Bir Uygulama. Ankara: Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Mahapatra, K. & Kant S. (2005), Tropical Deforestation: A Multinominal Logistic Regression Model And Some Country-Specific Policy Prescriptions. Forest Policy and Economics, 1-24. Malecki, E. J. (1997). “Technology and Economic Development: The Dynamics of Local, Regional, and National Change” Essex: Addison Wesley Longman. Mete S. (2009), Kategorik Veri Analizi Yöntemleri ve Uygulamalar. Ankara: Gazi Üniversitesi SBE Yayımlanmamış Doktora Tezi. Mitić, S., Nikolić, M., Jankov, J., Vukonjanski, J. ve Terek, E. (2017). “The impact of information technologies on communication satisfaction and organizational learning in companies in Serbia”. Computers in Human Behavior, 76, ss.87-101. Mustafa, S. O. B. A. (2012). PROMETHEE Yöntemi Kullanarak En Uygun Panelvan Otomobil Seçimi ve Bir Uygulama, Journal of Yaşar University, 7(28), 4708-4721. Patır, S., Güven, M. ve Tan, M. (2017). “Bingöl İli Hane Halkının Bilgi Teknolojisi Kullanım Oranı ve Yaşam Kalitesinin Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma” İktisadiyat Dergisi, 1(1), ss.115-132. Rakotoarivelo, J. B., Zaraté, P., & Kilgour, D. M. (2018). Future Risk Analysis for Bank Investments using PROMETHEE. Estudios de Economía Aplicada, 36(1), 207-216. Şahin, O. (2017), Lojistik Regresyon Yöntemi ile Ayvalığı Turizm Amaçlı Tercih Etmede Önemli Risk Faktörlerinin Belirlenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 647-661. Saygılı Ş. (2003), “Bilgi Ekonomisine Geçiş Sürecinde Türkiye Ekonomisinin Dünyadaki Konumu”, Ekonomik Modeller ve Stratejik Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara Schegg, R. ve Stangl, B. (2017). “Information and Communication Technologies in Tourism”, Springer, Proceedings of the International Conference in Rome, Italy, January 24-26, 2017 Selim, S. ve Balyaner, İ. (2017). “Türkiye’de Hanehalkının Sahip Olduğu Bilişim Teknolojileri Ürünleri Sayısını Belirleyen Faktörlerin Araştırılması: Bir Sayma Veri Modeli” In International Congress of Management Economy and Polıcy Proceedings Volume III ss. 2546-2572 Selvi, Ö. (2012). “Bilgi Toplumu, Bilgi Yönetimi ve Halkla İlişkiler”, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, ss.191-214. Skurka, M. A. (2017). “Health information management: principles and organization for health information services” John Wiley & Sons. Toso, S., Atlı, Ş. M. ve Mardikyan, S. (2015). “Türkiye’nin Bölgeleri Arasinda Sayısal Uçurum” Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 10(1) ss.41-50 Yumuşak, İ. G. ve Bilen, M. (2010). “Türkiye Küresel Ağa Hazır Mı? Bilgi Ekonomisi İndeksi, Beşeri Kalkınma İndeksi ve Ağa Hazırlık İndeksi Göstergeleri Üzerine Bir Değerlendirme” Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 5(2) .101-113 Mitic, S., Nikolić, M., Jankov, J., Vukonjanski, J., & Terek, E. (2017). The impact of information technologies on communication satisfaction and organizational learning in companies in Serbia. Computers in Human Behavior, 76, 87-101. Αnagnostopoulos, Κ., Petalas, C. ve Pisinaras, V. (2005). Water resources planning using the AHP and PROMETHEE multicriteria methods: the case of Nestos River, Greece. Soba M. (2012). Promethee yöntemi kullanarak en uygun panelvan otomobil seçimi ve bir uygulama. Journal of Yaşar University, 7(28), 4708-4721. Bansal, A., & Kumar, P. (2013). 3PL selection using hybrid model of AHP-PROMETHEE. International Journal of Services and Operations Management, 14(3), 373-397.