Kemalettin Kamu ve Gültekin Sâmanoğlu Şiirlerine ‘Gurbet Teması’ Bağlamında Karşılaştırmalı Bir Bakış
Öz
Kemalettin
Kamu (1901-1948) ve Gültekin Sâmanoğlu (1927-2003) Modern Türk edebiyatı
tarihinde Cumhuriyet dönemi şiirini temsil eden iki önemli isimdir. İki şair sanat
anlayışları, bireysel duyarlılıkları, işledikleri temalar, düşünce dünyaları
bakımından pek çok yönden benzer özellikler gösterirler. Kamu’nun kendisinden
sonra gelen Sâmanoğlu’nu bazı yönlerden etkilediği görülmektedir. Bu bakımdan
iki şairin benzeşen hayat öyküleri, estetik duyarlılıkları ve konu seçimleri
karşılaştırmalı bir çalışmayı gerekli kılar. Bu makalede çağdaş iki şair
Kemalettin Kamu ile Gültekin Sâmanoğlu’nun şiirlerinde işledikleri “gurbet
teması” karşılaştırmalı edebiyat biliminin imkânlarıyla incelenmiştir. Yazıda
öncelikle karşılaştırmalı edebiyat kavramı ve metodolojisi üzerinde durulmuş,
aynı kültür dairesinde yaşayan sanatçıların karşılaştırılmasının önemine
değinilmiştir. Ardından gurbet duygusu ve Türk şiirinde gurbet temasının
işlenişiyle ilgili kısa bir değerlendirme yapılmıştır. Daha sonra şairlerin
yaşamları, sanat anlayışları, edebiyat tarihi içindeki konumları, tematik
kaynakları ortaklıklar ve farklılıklar üzerinden anlatılmıştır. Gurbet teması sanatçılar
özelinde ayrı olarak ele alınmış, her iki şairin bu temaya yaklaşımı, şiirlerinde
bunu yansıtma biçimleri örnekler üzerinden açıklanmaya çalışılmıştır. Ayrı bir
başlık içinde şairlerin gurbet temasını ele alışlarıyla ilgili benzerlikler ve
farklılıklar belirtilmiştir. Gurbet duygusunun aktarımı konusunda Kamu’nun
Sâmanoğlu’nu etkilediği anlaşılmakta iki şairin gurbet olgusu çevresinde
duyarlılık ve söyleyiş tarzlarında özdeşlikler göze çarpmaktadır. Ayrıca şairlerin
gurbet temasını ele alışlarında hayat tecrübelerinden kaynaklı olarak birtakım
farklılıkların olduğunu söylemek mümkündür.
Anahtar Kelimeler
Kemalettin Kamu Gültekin Sâmanoğlu karşılaştırılmalı edebiyat gurbet teması
Kaynakça
- AKTAŞ, Şerif (1996). Yenileşme Dönemi Türk Şiiri ve Antolojisi, Ankara: Akçağ Yayınları.
- AKTULUM, Kubilay (1999) Metinlerarası İlişkiler, Ankara: Öteki Yayınevi.
- AYTAÇ, Gürsel (2009); Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi, 2. Baskı, İstanbul: Say Yayınları.
- BLOOM, Harold (2008). Etkilenme Endişesi-Bir Şiir Teorisi, (Çev.: F. B. Aydar), İstanbul: Metis Yayınları.
- ÇETİN, Nurullah (2004). Şiir Çözümleme Yöntemi, 2. Baskı, Ankara: Öncü Basımevi.
- ENGİNÜN, İnci (1999). Mukayeseli Edebiyat, 2. Baskı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
- GÜRBİLEK, Nurdan (2010). Benden Önce Bir Başkası, İstanbul: Metis Yayınları.
- KAPLAN, Mehmet (2012); Şiir Tahlilleri 2-Cumhuriyet Devri Türk Şiiri, 21. Baskı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
- KARATAŞ, Turan (2011); Edebiyat Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Sütun Yayınları.
- NECATİGİL, Behçet (2004). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü, İstanbul: Varlık Yayınları.
- ROUSSEAU, A. M.-PİCHOUS, C. (1994); Karşılaştırmalı Edebiyat, Çev.: Mehmet Yazgan, Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- SÂMANOĞLU, Gültekin (1970). Alacakaranlık, Ankara: Hisar Yayınları.
- SÂMANOĞLU, Gültekin (1983). Uzun Vuran Gölge, İstanbul: Baha Matbaası.
- ŞİMŞEK, Yaşar (2007). Gültekin Sâmanoğlu (Hayatı-Sanatı-Eserleri), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- TIEGHEM, Paul Van (1942). Mukayeseli Edebiyat, Çev. Yusuf Şerif Kılıçel, Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- YAZICI, Vedat (2002). “Doğumunun 82. Yılında Bir Gurbet Şairi: Kemalettin Kâmi Kamu”, Şiirin Sesinde Koşmak, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, s. 182-186.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sanat ve Edebiyat |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 21 Ocak 2019 |
| Kabul Tarihi | 28 Ağustos 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Sayı: 34 |