Araştırma ve Geliştirme Giderlerinin Firma Karlılığı Üzerine Etkisi: BIST İmalat Sektörü Örneği

Yıl 2019, Sayı: 34, 57 - 72, 21.01.2019

Caner Demir , Ömer Faruk Güleç

https://doi.org/10.30794/pausbed.411141

Cited By: 12

Öz

Bu çalışmanın amacı, Ar-Ge yatırımlarının işletmelerin kârlılığı üzerindeki etkilerinin tespit edilmesidir. Çalışmanın örneklemi, Borsa İstanbul’da (BİST) imalat sektöründe 2005 – 2016 tarihleri arasında faaliyet gösteren 60 işletmeden oluşmaktadır. Ar-Ge giderleri ile kârlılık arasındaki ilişki panel veri analizi yöntemlerinden Sistem-GMM modeli kullanılarak incelenmiştir. Buna ek olarak, firma büyüklüğü (toplam varlıklar, toplam öz kaynaklar ve piyasa değeri), sermaye yapısı (finansal kaldıraç oranı, finansman oranı) likidite (cari oran) ve maddi duran varlık oranları da modele dâhil edilmiştir. Çalışma sonuçlarına göre, Ar-Ge giderleri ile kârlılık arasında pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Ayrıca, firma büyüklüğü, likidite ve maddi duran varlık oranları ile kârlılık arasında da pozitif ve anlamlı bir ilişkiye ulaşılmıştır. Finansal kaldıraç oranı ve finansman oranı kârlılık üzerinde negatif ve istatistiksel olarak anlamlı bir etkiye sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Ar-Ge Faaliyetleri, İmalat Sanayii, Kârlılık, Sistem-GMM

Kaynakça

• Aghion, P. ve Howitt, P. (1992). "A Model of Growth through Creative Destruction", Econometrica, Vol. 60, pp.323-351.
• Albeni, M. ve Doğan, B. (2015). Türk İmalat Sanayisinde Yenilikçi Faaliyetlerin Firma Performansına Etkisi. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (31), 25-44.
• Albez, A. (2017). Üretim İşletmelerinde Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) Giderlerinin Muhasebeleştirilmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 31(1).
• Alper, D. ve Aydoğan, E. (2016). Relationships Between R&D and Corporate Performance: An Empirical Analysis in Istanbul Stock Exchange. Paradoks Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, 12(2).
• Anagnostopoulou, S. C. ve Levis, M. (2008). R&D and performance persistence: Evidence from the United Kingdom. The International Journal of Accounting, 43(3), 293-320.
• Anderson, T.W. ve Hsiao, C. (1981). Estimation of dynamic models with error components, Journal of the American Statistical Association, 76, 598–606.
• Anderson, T.W. ve Hsiao, C. (1982). Formulation and estimation of dynamic models using panel data, Journal of Econometrics, 18, 47–82.
• Apergis, N. ve Sorros, J. (2014). The role of R&D expenses for profitability: Evidence from US fossil and renewable energy firms. International Journal of Economics and Finance, 6(3), 8.
• Arellano, M. ve Bond, S. (1991). “Some tests of specification for panel data: Monte Carlo evidence and an application to employment equations”, Review of Economic Studies, 58, pp. 277-297.
• Arellano, M., ve Bover, O. (1995). “Another look at the instrumental variable estimation of error-components models”, Journal of Econometrics, 68, pp. 29–51.
• Baltagi, B. (2005). Econometric analysis of panel data. 3rd Edition, John Wiley & Sons.
• Blundell, R., ve S. Bond, (1998), “Initial conditions and moment restrictions in dynamic panel data models”, Journal of Econometrics, 87, pp. 115–143.
• Branch, B. (1974). Research and development activity and profitability: a distributed lag analysis. Journal of Political Economy, 82(5), 999-1011.
• Chauvin, K. W. ve Hirschey, M. (1993). Advertising, R&D expenditures and the market value of the firm. Financial management, 128-140.
• Ciftci, M. ve Cready, W. M. (2011). Scale effects of R&D as reflected in earnings and returns. Journal of Accounting and Economics, 52(1), 62-80.
• Coad, A. ve Rao, R. (2010). Firm growth and R&D expenditure. Economics of Innovation and New Technology, 19(2), 127-145.
• Çiçek, H. ve Onat, O. K. (2012). İnovasyon Odaklı Faaliyetlerin Firma Performansına Etkisinin Veri Zarflama Analizi İle Belirlenmesi; İMKB Üzerine Bir Araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7), 46-53.
• Del Monte, A. ve Papagni, E. (2003). R&D and the growth of firms: empirical analysis of a panel of Italian firms. Research policy, 32(6), 1003-1014.
• Demirgünes, K. ve Üçler, G. (2016). Ar-Ge Yatirimlari ve Büyüme: İmalat Sektörü Üzerine Ampirik Bir Çalışma İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 45(1), 53.
• Demirhan, D. ve Aracıoğlu, B. (2017). İnovasyon ve Finansal Performans Arasındaki İlişki: BİST Teknoloji Endeksindeki Firmalar Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 195-218.
• Doğan, M. ve Yıldız, F. (2013). Araştırma ve geliştirme harcamaları firma karlılığını etkiler mi? Türkiye örneği. In жинағы= Procedia V International Congress on Entrepreneurship.–Алматы, 2013.-324 б. (p. 166).
• Elmas, B. ve Polat, M. (2016). Researching the Effects of R&D Investments of the Manufacturing Companies Registered in BİST Corporate Governance Index Over the Company Performance. Global Business Research Congress (GBRC), Istanbul, Turkey.
• Greene, W., (2012). Econometric Analysis, 7th Edition, Prentice Hall-Pearson.
• Grossman, G. ve Helpman, E. (1991). "Quality Ladders and Product Cycles", Quarterly Journal of Economics, Vol. 106, pp.557-586.
• Hsiao, C., Mountain, D.C. ve Ho-Illman, K. (1995). “Bayesian Integration of End Use Metering and Conditional Demand Analysis”, Journal of Business and Economic Statistics, 13, 315-326.
• Hsiao, C., Shen, Y. ve Fujiki, H. (2005). Aggregate vs. disaggregate data analysis—a paradox in the estimation of a money demand function of Japan under the low interest rate policy. Journal of Applied Econometrics, 20(5), 579-601.
• Hsiao, C. (2007). Panel data analysis—advantages and challenges. Test, 16(1), 1-22.
• Hundley, G., Jacobson, C. K. ve Park, S. H. (1996). Effects of profitability and liquidity on R&D intensity: Japanese and US companies compared. Academy of Management Journal, 39(6), 1659-1674.
• Jefferson, G. H., Huamao, B., Xiaojing, G. ve Xiaoyun, Y. (2006). R&D performance in Chinese industry. Economics of innovation and new technology, 15(4-5), 345-366.
• Karacaer, S., Aygün, M. ve İç. S. (2009). Araştırma ve Geliştirme Giderlerinin Firma Performansı Üzerindeki Etkisi: İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Üzerine Bir İnceleme. World of Accounting Science, 11(2).
• Kiraci, M. ve Arsoy, M. F. (2014). Araştırma Geliştirme Giderlerinin İşletmelerin Kârlılığı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: İMKB Metal Eşya Sektöründe Bir Araştırma. Muhasebe Ve Denetime Bakis= Accounting & Auditing Review, 13(41), 33.
• Kocamış, U. T. ve Güngör, A. (2014). Türkiye’de Ar-Ge Harcamaları ve Teknoloji Sektöründe Ar-Ge Giderlerinin Kârlılık Üzerine Etkisi: Borsa İstanbul Uygulaması. Maliye Dergisi, 166, 127-138.
• Korkmaz, S. (2010). Türkiye’de Ar-Ge Yatırımları Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Var Modeli İle Analizi. Journal of Yaşar University, 5(20), 3320-3330.
• Lantz, J. S. ve Sahut, J. M. (2005). R&D investment and the financial performance of technological firms. International Journal of Business, 10(3), 251.
• Lucas, R. E. (1988). “On the mechanics of economic development”. Journal of Monetary Economics, 22, 3 - 42.
• Morbey, G. K. ve Reithner, R. M. (1990). How R&D affects sales growth, productivity and profitability. Research-Technology Management, 33(3), 11-14.
• Örten, R., Kaval, H. ve Karapınar A.(2014). Türkiye Muhasebe–Finansal raporlama Standartları Uygulama ve Yorumları, 7. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Özcan, M., Ağırman, E. ve Yılmaz, Ö. (2014). Ar-Ge Yatırımlarının Hisse Senedi Getirisi Üzerine Etkisi: BİST Teknoloji ve Bilişim Firmaları Üzerine Bir Uygulama. Maliye Dergisi, 166, 139-158.
• Öztürk, E. ve Zeren, F. (2015). The Impact of R&D Expenditure on Firm Performance in Manufacturing Industry: Further Evidence From Turkey. International Journal of Economics and Research, 6(2), 32-36.
• Roodman, D. (2009). “How to do xtabond2: An introduction to difference and system GMM in Stata”, The Stata Journal, 9(1), 86–136.
• Romer, Paul M. (1986). “Increasing Returns and Long-Run Growth”, Journal of Political Economy, Vol. 94, October, pp.1002-1037.
• Romer, Paul M. (1990). “Endogenous Technological Change”, Journal of Political Economy, Vol. 98, October, part II, pp.71-102.
• Solow, Robert M., (1957). "Technical Change and Aggregate Production Function", The Review of Economics and Statistics, Vol. 39, No. 3, pp.312-320.
• Sougiannis, T. (1994). The accounting based valuation of corporate R&D. Accounting review, 44-68.
• TMS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar, 17/03/2006 tarih ve 26111 sayılı Resmi Gazete
• (12.Güncelleme 18/09/2014 tarih ve 29123 sayılı Resmi Gazete).
• Yücel, R. ve Ahmetoğulları, K. (2015). Ar-Ge Harcamalarının Firmaların Net Kâr Değişimi ve Hisse Başına Kârlılığına İnovatif Etkisi: BİST Teknoloji Yazılım ve Bilişim Sektöründe Bir Uygulama. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.
• Erişim Tarihi http://uis.unesco.org/.
• Erişim Tarihi 20.03.2018, http://www.tuik.gov.tr
• Erişim Tarihi 20.03.2018, https://data.worldbank.org