Öz
Milli
Mücadele Dönemi, Türk ulusunun varlığını ve bağımsızlığını korumak için maddi ve
manevi tüm olanakların seferber edildiği önemli bir dönemi içerir. Bu dönemde,
Anadolu’nun bir çok yerinde olduğu gibi, Denizli’de de Müftü Ahmet Hulusi
Efendi önderliğinde işgale karşı direniş başlamıştır. Dönemin olağanüstü
şartları sebebiyle; İkmal, Lojistik ve Sağlık Hizmetleri gibi hayati öneme
sahip faktörler Milli Mücadele’nin sonucunu önemli ölçüde etkilemiştir. Bu araştırmada,
Milli Mücadele Dönemi’nde Denizli’de gerçekleştirilen Sağlık Hizmetleri, Denizli
Memleket Hastanesi’nin kuruluşu ve çalışmaları ile Hilal-i Ahmer Cemiyeti’nin Denizli
ve art bölgesindeki faaliyetlerinin tematik olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Bu
kapsamda, İstiklal Harbi Sıhhiye Raporları, Kızılay Arşiv belgeleri, Hilal-i
Ahmer Cemiyeti Faaliyet Raporları ve basılı eserler incelenmiştir. Araştırma
sonucunda, sözü edilen kurum ve kuruluşlar’ın, Denizli ve çevresinde vuku bulan
işgal hareketinin başarısızlığa uğratılması sürecinde, hem cephede hem de Denizli
merkez ve kazalarında sağlık alanında yaptıkları hizmetler ortaya konmaya
çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Milli Mücadele Denizli Hilal-i Ahmer Cemiyeti Sağlık Hizmetleri Memleket Hastanesi
Kaynakça
- KAYNAKÇA
- A. KIZILAY ARŞİVİ
- Kutu No: 42 Belge No: 172
- Kutu No: 93 Belge No: 140
- Kutu No: 155 Belge No: 41
- Kutu No: 155 Belge No: 42
- Kutu No: 155 Belge No: 43
- Kutu No: 155 Belge No: 44
- Kutu No: 159 Belge No: 192
- Kutu No: 321 Belge No: 3
- B. RESMİ YAYINLAR
- 1. İstiklal Harbi Sıhhi Raporu (336-337-338 Mudanya Mütarekesine Kadar), Türkiye Cumhuriyeti Müdafaa-i Milliye Vekaleti Sıhhiye Dairesi, 4. Şube, Ankara 28.12.1341.
- 2. Türk İstikal Harbi II. Cilt, (Batı Cephesi), 4. Kısım, Kütahya-Eskişehir Muharebeleri, T.C. Genelkurmay Başkanlığı Harp Tarihi Dairesi Resmi Yayınları, Seri No:1, Genelkurmay Basımevi, Ankara, 1974.
- 3. OHAM (Osmanlı Hilal-i Ahmer Mecmuası)
- C. TBMM ZABIT CERİDELERİ
- TBMM Zabıt Ceridesi, Dönem 1, Cilt 1, 24 Nisan 1336 (1920)
- TBMM Zabıt Ceridesi, Dönem 1, Cilt 1, 3 Mayıs 1336 (1920)
- D. Kitaplar ve Makaleler
- Aker, M. Ş. (1937). İstiklal Harbinde 57. Tümen ve Aydın Miladi Cidali Cilt I-II, İstanbul.
- Akın, V. (2009). Sarayköy Heyet-i Milliyesi ve Milli Mücadele'de Sarayköy, AAM Yayınları, Ankara.
- Akşit, A. (1944). Denizli Memleket Hastanesi, Yeni Basımevi, Denizli.
- Albayrak, M. (1998). Milli Mücadele Dönemi'nde Batı Anadolu Kongreleri (17 Mart 1919 - 2 Ağustos 1920), AAM Yayınları, Ankara.
- Apak, R. (1990). İstiklal Cephesinde Garp Cephesi Nasıl Kuruldu, TTK Yayınları, Ankara.Aslan, S. ve Erdem R. (2017). "Hastanelerin Tarihsel Gelişimi", Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Isparta, ss.7-21.
- Aydoğan, E. ve Ortak Ş (Der.). (2000). Dr. İbrahim Tali Bey'in Günlüğü, Arba Yayınları, İstanbul.
- Başaran, M. (2006). "Aydın'ın İşgalinde Heyet-i Milliyelerin Sağlık Sorunlarına Bakışı", ÇTTAD, 12, ss.67-80.
- Baykara, Tuncer. (1999). "Denizli" Maddesi, TDV İslam Ansiklopedisi. TDV Yayınları, C:4, İstanbul.
- Bilgiç, B. (1999). "Verem Hastalığının Sosyal Boyutları", Detay (3), Ocak-Şubat, ss.8-10.
- Bozkurt, A.İ. ve Karatepe M. (2009). "Denizli Devlet Hastanesi Tarihçesi", Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Denizli, ss.127-133.
- Cumhuriyet'in 15. Yıldönümünde Denizli. (1938). Denizli Cumhuriyet Matbaası, Denizli.
- Çapa, M. (2002). "Kızılay" Maddesi, TDV İslam Ansiklopedisi. TDV Yayınları, C:25, Ankara.
- ________(2010). Kızılay (Hilal-i Ahmer) Cemiyeti (1914-1925), Türkiye Kızılay Derneği Yayınları, Ankara.
- Çelebi, M. (1992). Heyet-i Nasiha; Anadolu ve Rumeli Nasihat Heyetleri, Akademi Kitabevi, İzmir.
- Denizli Valiliği. (1968). Denizli İl Yıllığı 1967, Ayyıldız Matbaası, Ankara.
- Demirtola, H. ve Atilla, A. (2015). "Türkiye'de Cumhuriyet'ten Bu Güne Merkezi Sağlık Yöneticileri", Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, C.1, S.2, ss.1-17.
- Doğan, H. (1999). "Denizli Devlet Hastanesinin Dünü ve Bugünü" Detay (3), Denizli, Ocak-Şubat, ss.16-17.
- Ersoy, N. (2015). "Atatürk ve Tıbbiyeliler", 10 Kasım 2015 KÜ Tıp Fakültesi Konferansı, İstanbul.
- Gürsoy, M. M. (1933). Denizli Vilayeti Hakkında Faydalı Bilgiler, Denizli.
- Hacıfettahoğlu, İ. (2009). Milli Mücadelede Hilal-i Ahmer, Türkiye Kızılay Derneği Yayınları, Ankara.
- Haytoğlu, E. (2009). "Kuva-yı Milliye Döneminde Denizli'de Sağlık Kurumları ve Faaliyetleri", Tıp Tarihi Araştırmaları Dergisi, (16), İstanbul, ss.95-101.
- Kaptan, Ş.T. (2002). Denizlili Meşhurlar, EGAY-DER Yayınları No:1, Haziran, Denizli.
- __________(2004). Kurtuluş Savaşında Denizlili Önderler, Şükrü Tekin Kaptan Yayınları, Mayıs, Denizli.
- Keskin, E.N. (2012). Açıklamalı Yönetim Zaman Dizini 1919-1928 Cilt I, içinde: “İşgal Yönetimi ve Kurtuluş Örgütlenmesi”, Ankara Üniversitesi Yayın No:360, Ankara.
- Kodal, T. (2007). Atatürk Döneminde Denizli (1923-1938), Denizli Ticaret Odası Kültür Yayınları, No:4, Ankara.
- ________2009). Denizli Nüfus Tarihi (1923-2008), Divan Kitap, Ankara.
- ________(2012/1). "Milli Mücadele'de Mustafa Kemal Paşa ve Denizli İlişkileri", Belgi, S.3, Kış, ss.241-250.
- Koylu, Z. ve Altay S. (2009). “Milli Mücadele Sürecinde Türk Ordusu’nda Sağlık Hizmetleri (1919-1922)", Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Osmangazi Tıp Dergisi, C.31, S.3, Eylül, ss.76-96
- Köstüklü, N. (1999). Milli Mücadele'de Denizli, Isparta, ve Burdur Sancakları, AAM Yayınları, Ankara.
- Kuran, E. (1988). "Milli Mücadele'de Aydın ve Nazilli Cephesi", Merkez Efendi Sempozyumu 27-29 Haziran 1988, Türk Ocağı Denizli Şubesi Yayınları No:1, Manisa.
- Kutay C. (1973). Kuruluşun ve Cumhuriyetin Manevi Mimarları, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara.
- _______(1977). İstiklal Savaşının Maneviyat Ordusu, İstanbul.
- Kütükoğlu S.M. (1997). “Hatt-ı Hümayun” maddesi, TDV İslam Ansiklopedisi, C.16, Ankara, ss.485-488.
- Müftüler, L. (1947). Milli Mücadele'de Denizli Heyet-i Milliyesi, Balıkesir.
- Önen C. (2005). "Bir Zamanlar Denizli Memleket Hastanesi", Geçmişten Günümüze Denizli Yerel Tarih ve Kültür Dergisi (6), (Nisan-Mayıs- Haziran), Denizli, ss.10-14.
- Özkan, A.F. (1984). İlimiz Denizli, Hatiboğlu Yayınevi, Ankara.
- Özkaya, Y. (1994). Milli Mücadele'de Ege Çevresi, Kültür Bakanlığı Yayınları,Ankara.
- Pancar E. (2011). "Aydın Cephesi Kuva-yı Milliyesi için Yürütülen İaşe ve İkmal Faaliyetleri", Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:21, Sayı:2 Elazığ, ss.274-284.
- Sarıkoyuncu, A. (2012). Milli Mücadelede Din Adamları I, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Ankara.
- Sertoğlu, M. (1968). “Milli Mücadelemizde Kahraman Denizli”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, C.I, S. 6, İstanbul, ss.3-7.
- Tıkıroğlu, Z. (2005). Belleklerden Gerçeklere Denizli, Denizli Belediyesi Kültür Yayınları No:13, Denizli.
- Toker, T. (1968). Denizli Tarihi, Yenigün Matbaası, Denizli.
- ________(1986). Denizli Sağlık Tarihi, Sağlık Hizmetleri, Sağlık Kurum ve Kuruluşları, Denizli Devlet Hastanesi Yardım Derneği No:1, Denizli.
- ________(1983). Kuvayı Milliye ve Milli Mücadele'de Denizli, Denizli Sanayi Odası Yayınları, Denizli.
- Turan, M. (1999). Yunan Mezalimi (İzmir, Aydın, Manisa, Denizli 1919-1923), AAM Yayınları, Ankara.
- Türkman, S. (1998). "Kuva-yı Milliye'nin İaşe İkmali ve Heyeti Temsiliyenin Kararları", Atatürk Yolu , 6 (22), Kasım, ss.201-210.
- Tütenk, A.A. (1949). Milli Mücadele'de Denizli, Öğretmenler Yardımlaşma Derneği Yayınları, İzmir.
- Uluğtekin, M. ve Uluğtekin, M.G. (2013). Osmanlı'dan Cumhuriyet'e Hilal-i Ahmer İcraat Raporları 1914-1928, Ankara.
- Uluğtekin, M. ve Karal Akgün, S. (2002). Hilal-i Ahmer'den Kızılıay'a, Türkiye Kızılay Derneği Yayınları, Ankara.
- Uysal, M.A. (2016). Her Yönüyle Denizli Kazası, Denizli Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, Denizli.
- Yıldırım, S. ve Zeynel B.K. (2010). TBMM Albümü 1920-2010, 1.Cilt 1920-1950, TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü Yayınları No:1, Ankara.
- Yurt Ansiklopedisi. (1982). "Denizli", Anadolu Yayıncılık, Cilt: III, İstanbul, ss.2115-2214.
- E. Tezler
- Altıparmak, S. (2008). "Cumhuriyet Dönemi Denizli Sosyal Tarihi (1923-1950)", Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Afyon.
- F. Elektronik Kaynaklar
- “Tarihçe”. (Erişim Tarihi: 30.11.2017) http://www.denizlidh.saglik.gov.tr/TR,30780/tarihce.html. “İskorbüt Hastalığı Belirtileri ve Tedavisi”. (Erişim Tarihi: 03.04.2018) https://www.hastalikvesaglik.net/iskorbut-hastaligi-belirtileri-ve-tedavisi/. “Kâğıt Paranın Tarihçesi”. (Erişim Tarihi: 31.12.2017) http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TCMB+TR/TCMB+TR/Main+Menu/Banknotlar/Banknotlarla+ilgili+Genel+Bilgiler
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 21 Ocak 2019 |
| Kabul Tarihi | 3 Temmuz 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Sayı: 34 |