PALEH KÖYÜNÜN KADERİNİ DEĞİŞTİREN BİR SANATÇI: İVAN İVANOVİÇ GOLİKOV

Yıl 2019, Sayı: 34, 341 - 355, 21.01.2019

Nejla Yıldırım

https://doi.org/10.30794/pausbed.425217

Öz

Ekim Devrimi ile
birlikte Bolşeviklerin iktidarı ele geçirmesiyle Rusya’da Çarlık rejimi sona
erer, yerine Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) adıyla yeni bir
devlet kurulur. Marksist, sosyalist ve komünist düşünce hareketlerinin
etkisiyle yeni bir toplumun inşasına başlayan Sovyet hükümeti, din konusunda da
devrimin ilk yıllarında ateizmi destekleyen bir tablo çizer. Tanrı inancını
zayıflatmak, halkı dinden soğutmak, kilisenin konumunu ve otoritesini kırmak için
hükümet devrimin ilk yıllarında yoğun propaganda çalışmaları yürütür. 17.
yüzyıldan itibaren ikona sanatıyla uğraşan, Rusya’nın en eski ikona yapım
merkezlerinden biri olan Paleh köyü de din konusunda yürütülen bu propaganda
çalışmalarından olumsuz yönde etkilenir. İkona sanatına olan talebin azalması,
ikona üretimi yapan atölyelerin kapanmasıyla Palehli ustalar işsiz kalırlar. Ahşaptan
yapılan kaşıkları, matruşkaları vb. objeleri boyarlar; fakat bu işlerde
herhangi bir başarı elde edemezler. Palehli ustaların arayışlarına son veren
kişi ise Paleh sanatının kurucusu olarak kabul edilen İvan İvanoviç Golikov
(1887-1937) olur. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı da Golikov’un Paleh sanatının
ortaya çıkmasında oynadığı rol üzerinde durmak, sanatçının yaratıcılığını
etkileyen faktörleri, çalışmalarının özelliklerini ve sanatçının sanat
yaşamında ön plana çıkan çalışmalarını ele almaktır. Bu çalışma sonunda da
Golikov’un Paleh sanatını yeniden canlandırdığı, çalışmalarıyla hem
çağdaşlarına hem de kendisinden sonra gelen sanatçılara esin kaynağı olduğu
sonucuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

İvan İvanoviç Golikov, Paleh sanatı, Ekim Devrimi, SSCB

Kaynakça

• Bakuşinski, A. V. (1934). İskusstvo Paleha, Academia, Moskva-Leningrad.
• Jidkov, V. G. (1937). Puşkin v iskusstve Paleha, Gosudarstvennoye İzdatelstvo İzobrazitelnıh İskusstv, Moskva-Leningrad.
• Kotov, V. T. (1962). İskusstvo Paleha, putevoditel, Gosuderstvennıy Muzey Palehskogo İskusstva, İzd-vo Literaturıy Na İnostrannıh Yazıkah, Moskva.
• Nekrosova, M. A. Paleh. Hudojnik İvan İvanoviç Golikov. http://oldchest.ru/painting/paleh-ivan-golikov/, (07.01.2018)
• Polikarov, V., Golikov, İvan İvanoviç (1887-1937)”, Sto pomyatnıh dat. Hudojestvennıy kalendar na 1987 god. M: Sovetskiy hudojnik, 1986, http://www.art-100.ru/text.php?id_texts=3928, (07.01.2018)
• Vernadsky, George. (2009). Rusya Tarihi, Çev: Doğukan Mızrak, Egemen Ç. Mızrak, Selenge Yayınları, İstanbul.
• Yıldırım, Nejla (2016). Aleksandr Sergeyeviç Puşkin’in Poemalarının Paleh Sanatına Yansıması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Zinovyev, N. M. (1975). İskusstvo Paleha, Vtoroye İzdaniye, İzdatelstvo “Hudozhnik RSFSR”, Leningrad.
• http://literatura5.narod.ru/golikov.html (07.01.2018)
• http://adm-shr.ru/master-palekhskogo-iskusstva.html (07.01.2018)
• http://pionerart.ru/resursnyy-centr/biblioteka/pamyatnye_daty/golikov/#page-top (07.01.2018)