SEMBOLİK TÜKETİM VE MODA

Yıl 2019, Sayı: 36, 383 - 396, 22.07.2019

Ziyaeddin Kırboğa

https://doi.org/10.30794/pausbed.545724

Cited By: 1

Öz

“Tüketim” kavramı günümüzde, insanla ilgili bütün ilişkileri kontrol
altına alabilen bir kavram haline gelmiştir. Tüketimi körükleme amacıyla
mevsimlik değişiklikleri ifade eden modanın çokça konusu olan giyim, maddi bir
meta olmakla birlikte kültür ve inançlar, ekonomik durum ve toplumsal sınıfla
ilgili mesaj vermesi bakımından bir uzlaşımsallık vasıtası olabilmektedir. Dolayısıyla
2000’li yıllarda Türkiye’nin tüketim alışkanlıklarında, maddi metaların tüketilmesine
ivme kazandırmak için manevi referansları olan sembol ve söylemlerin, maddi
metalarla iç içe geçmesi, metalaşması sorunu ortaya çıkmaktadır.

Çalışmada
nitel araştırma söz konusu olup internet ortamında arama motorlarında karşımıza
ilk çıkan iki kadın giyim web sitesi belirlenmiştir. Bu web sitelerinin reklamlarında
kullandıkları giyim ve aksesuarlarda, sembollerle ifade edilen kültür, inanç ve
değerlerle ilgili uzlaşımsallıklar belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada
kıyafetlerin tüketimine ivme kazandıran bir araç olarak sembollerin kullanımı,
tüketim ve moda bağlamında incelenecektir. Çalışmada doküman incelemesi
yöntemiyle toplanan veriler, betimsel analiz yaklaşımı ile analiz edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Tüketim, Moda, Sembol

Kaynakça

• Akarsu, B. (1975). Felsefe Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu, Ankara.
• Âlâ Tesettür. (2018). (19.08.2018) http://www.alatesettur.com/
• Amazon.de. (2018). (19.08.2018) https://www.amazon.de/
• Arslan, A. (2012). Modern Dünyada Müslümanlar, 6. Baskı, İletişim, İstanbul.
• Ateş, M. (2001). Mitolojiler ve Semboller, Aksiseda, İstanbul.
• Aydeniz, H. (2013). Medyayı Kavramak, 3. Baskı, T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Ankara.
• Baudrillard, J. (1997). Tüketim Toplumu, (Çev. H. Deliceçaylı; F. Keskin), Ayrıntı, İstanbul.
• Bauman, Z. (2010). Küreselleşme, Toplumsal Sonuçları, 3. Baskı, (Çev. A. Yılmaz), Ayrıntı, İstanbul.
• Berkes, N. (2017). Türkiye’de Çağdaşlaşma, 24. Baskı, Yapı Kredi, İstanbul.
• Berman, M. (2013). Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor, (Çev. Ü. Altuğ; B. Peker), 16. Baskı, İletişim, İstanbul.
• Bocock, R. (2009). Tüketim, 3. Baskı, (Çev. İ. Kutluk), Dost, Ankara.
• Boratav, P. N. (2012). Türk Mitolojisi Oğuzların - Anadolu, Azerbaycan ve Türkmenistan Türklerinin Mitolojisi, (Çev. R. Özbay), Bilgesu, Ankara.
• Bourdieu, P. (2015). Ayrım Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi, (Çev. D. Fırat; G. Berkkurt), Heretik, Ankara.
• Bozkurt, N. (2002). Kıyafet, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt 25, Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara, s. 508-510.
• Campbell, J. (1994). Yaratıcı Mitoloji Tanrının Maskeleri, (Çev. K. Emiroğlu), İmge, Ankara.
• Cevizci, A. (1999). Sembol, Felsefe Sözlüğü, 3. Baskı, Paradigma, İstanbul, s.765.
• Çağrıcı, M. (2005). Muhammed (Dindeki Yeri / Örnek Oluşu), Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Cilt 30, Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara, s.444-446.,
• Çevikoğlu, T. (2013). Döndükçe Gönülde Aşk Tazelenir, 4. Baskı, T.C. Konya Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. Yayın No: 175, Konya.
• Darmon, J.-P. (2000). Hayvanlar ve Mitoloji, Yunan Mitolojisinde Hayvanların Anlamsal Değeri, Antik Dünya ve Geleneksel Toplumlarda Dinler ve Mitolojiler Sözlüğü, (Çev. N. T. Öztokat), Cilt 1, Yayına hazırlayan, Levent Yılmaz, Dost, Ankara.
• Demir, Ö. ve Acar, M. (2005). Sosyal Bilimler Sözlüğü, (6. Baskı), Adres, Ankara.
• Derchain P. (2000). Antropoloji, Firavunlar Dönemi Mısır'ı, Antik Dünya ve Geleneksel Toplumlarda Dinler ve Mitolojiler Sözlüğü, (Çev. M. E. Özcan), Cilt 1, Yayına hazırlayan, Levent Yılmaz, Dost, Ankara.
• DİA. (1989). Allah (Edebiyat), Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt 2, Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara, s.499.
• Duman, M. Z. ve Altundağ, M. (1998). Hurûf-ı Mukattaa, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt 18, Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara, s.401-408.
• Durning, A. (1998). Ne Kadarı Yeterli? Tüketim Toplumu ve Dünyanın Geleceği, (Çev. S. Çağlayan), 2. Baskı, Tübitak-Tema Vakfı, Ankara.
• Eliade, M. (1991). Kutsal ve Dindışı, (Çev. M. A. Kılıçbay), Gece, Ankara.
• Ertürk, N. (2011). “Moda Kavramı”, Moda Kuramları ve Güncel Moda Eğilimi Çalışmaları, Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi, ART-E (Mayıs 07, 2011) 2-32.
• Featherstone, M. (2007). Consumer Culture and Postmodernism, SAGE Publications, London.
• Frager, R. (2003). Sufi Psikolojisinde Gelişim Denge ve Uyum - Kalp Nefs Ruh, 2. Baskı, (Çev. İ. Kapaklıkaya), Gelenek, İstanbul.
• Frolov, B. (1990). “Tarih Öncesi Sembolizmin İlkeleri”, Felsefe Dergisi.
• Gençtürk-Hızal, G. S. (2003). “Bir iletişim Biçimi Olarak Moda: ‘Modusun Sınırları’”, İletişim Araştırmaları, 1(1) . (2003) 65-86.
• Gökhan, H. (2009). Semboller, (Ed: H. Gökhan), Dharma, İstanbul.
• Grubb, E. L. ve Grathwohl H. L. (1967). “Consumer Self-Concept, Symbolism and Market Behavior: A Theoretical Approach”, Journal of Marketing, Vol. 31 (October, 1967) 22-27.
• Güç, A. (1996). Güneş (Dinler Tarihi), Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt 14, Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara, s. 288-291.
• Illich, I. (2006). Tüketim Köleliği, 3. Baskı, (Çev. M. Karaşahan), Pınar, Ankara.
• Isfahânî, er-Râğıb. (2010). el-Müfredât fî Ğarîbi’l-Kur’ân, Dâru’l-Ma’rife, Beyrut-Lübnan.
• İpşirli, M. (2002). Kıyafet, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt 25, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, s.510-512.
• Karabıyık, Barbarosoğlu F. (2012). Moda ve Zihniyet, 5. Baskı, İz, İstanbul.
• Karagöz, İ. (2010). Allah, Dînî Kavramlar Sözlüğü, Diyanet İşleri Başkanlığı, Ankara, s.23.
• Marshall, G. (2005). Sosyoloji Sözlüğü, (Çev. O.Akınhay; D. Kömürcü), Bilim ve Sanat, Ankara.
• Modanisa. (2018). (19.08.2018), https://www.modanisa.com/
• Morhipo. (2018). (07.12.2018), https://www.morhipo.com/angemiel-altin-kaplama-baykus-kristal-tasli-bilek/19117596/detay
• Morhipo. (2018). (07.12.2018), https://www.morhipo.com/arama?q=Zirkon%20Ta%C5%9Fl%C4%B1%20G%C3%BCm%C3%BC%C5%9F%20Anahtar%20Kolye&qcat=rs
• Morhipo. (2018). (07.12.2018), https://www.morhipo.com/arama?q=Zirkon%20Ta%C5%9Fl%C4%B1%20G%C3%BCne%C5%9F%20Kolye&qcat=rs
• Morhipo. (2018). (07.12.2018), https://www.morhipo.com/argentum-concept-n030801-swarovski-tasli-sen-ben-biz-kalp/15115340/detay
• Nurtuba. (2018). ((19.08.2018), https://www.nurtuba.com.tr/
• Odabaşı, Y. (1999). Tüketim Kültürü, Yetinen Toplumun Tüketen Topluma Dönüşümü, Sistem, İstanbul.
• Oxxo. (2018). (19.08.2018), https://www.oxxo.com.tr/tr/giyim/
• Özalp, A. (2017). Sembolik Etkileşimcilik: Entelektüel Kökenler, Kuramlar ve Din Olgusu, Gece, Ankara.
• Pişkin, M. (2016). “Tüketim Toplumu’nda Din ve Dini Değerler: Lüks Hac ve Umre Örnek Olayı”, İnsan ve Toplum, 6 (2). 131-154.
• https://www.sefamerve.com/product/category/search/?keyword=elif+kolye&q=elif+kolye#op=detail&op_pid=266734
• Sefamerve. (2018). (07.12.2018), https://www.sefamerve.com/tr/allah-yazili-kolye-uk9486--312497/
• Sefamerve. (2018). (07.12.2018), https://www.sefamerve.com/product/category/search/?keyword=bileklik+muhammed&q=bileklik+muhammed#op=detail&op_pid=216353
• Sefamerve. (2018). (07.12.2018), https://www.sefamerve.com/product/category/search/?keyword=bileklik+mevlana&q=bileklik+mevlana#op=detail&op_pid=216358
• Serin, M. (2005). Muhammed (İslâm Kültüründe Hz. Muhammed / Türk Halk Sanatı), Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt 30, Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara, s.461-465.
• Sertalp, E. (2016). “Parçalanmış Benlikler, Parçalanmış Hayatlar ve Parçalanmış Filmler: Bir Dövüş Kulübü Okuması”, Moment Dergisi, Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 3 (2). 385-408.
• Simmel, G. (2008). Modern Kültürde Çatışma, Sunuş: David Frisby, (Çev. T. Bora; N. Kalaycı; E. Gen), 5. Baskı, İletişim, İstanbul.
• Şahin, Y. (2016). “19. Yüzyıl Türk Kadın Giyiminde Avrupa Modasının Etkileri - Bedenle Yüzleşme”, ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, Ocak/January 9 (1). 106-122.
• Taberî, M. b. C. (1323). Câmiu’l-Beyân fî Tefsîri’l-Kur’ân, Cilt 1. Dâru’l-Ma’rife, Beyrut-Lübnan.
• Temizkan, M. (2010). “Türk Dünyasında Mevlâna ve Mevlâna’nın Türk Dünyasında Tanıtılması Meselesi”, Dünyada Mevlâna İzleri Uluslararası Sempozyum, SÜ Mevlâna Araştırma ve Uygulama Merkezi, Yayın No: 5, Konya, 91-102.
• Tesettür Pazarı. (2018). (19.08.2018), https://www.tesetturpazari.com/giyim?ps=3
• Tokat, L. (2012). Dinde Sembolizm, 2. Baskı, Ankara Okulu, Ankara.
• Trend Tesettür. (2018). (19.08.2018), https://www.trendtesettur.com/
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2018). Moda, Güncel Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu, (21.07.2018), http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5b52e646ba1064.22020880.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2018). Reklam, Güncel Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu, (28.07.2018), http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5b5c317c5cd545.01503179.
• Uludağ, S. (2001). Kalb, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt 24, Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara, s.229-232.
• Uzun, M. (1995). Elif, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt 11, Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara, s.36-37.
• Wach, J. (1987). Din Sosyolojisine Giriş, (Çev. B. İnaldı), Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, No: 181, Ankara.
• Wilkinson, K. (2011). Semboller ve İşaretler, 2. Baskı, (Çev. S. Toksoy), Alfa, İstanbul.
• Yeniçeri, C. (1996). Güneş (Kur’an ve Hadis), Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, Cilt 14, Türkiye Diyanet Vakfı, Ankara, s.291-292.