DOĞAL GAZ ARZ GÜVENLİĞİ AÇISINDAN AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ VE TÜRKİYE ÜZERİNE KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ

Yıl 2020, Sayı: 38, 231 - 247, 29.01.2020

Yunus Emre Birol

https://doi.org/10.30794/pausbed.435451

Öz

Enerji arz güvenliği, enerji kaynakları
açısından alıcı konumda olan ülkelerin enerji kaynakları açısından satıcı
konumda olan ülkelerden dış ticaret yoluyla güvenilir, kesintisiz ve güvenli
bir şekilde enerji tedarik etmesidir. Bu çalışmada, enerji arz güvenliğinin
ölçülmesi amacıyla literatürde kullanılan bir takım göstergeler yardımıyla 2015
yılı için AB ülkeleri ve Türkiye’nin doğal gaz arz güvenliğinin ölçülmesi
amaçlanmıştır. Doğal gaz ithalatında ülke çeşitliliği sağlama konusunda en başarılı
ülkeler Almanya, Belçika, Fransa, Hollanda, İspanya, İtalya ve Yunanistan’dır.
Türkiye, AB ülkeleriyle karşılaştırıldığında doğal gaz arz güvenliği riskinin
çok düşük olduğu ülkeler arasında yer almıştır. Doğal gaz ithalatını politik
anlamda istikrarlı ülkelerden sağlama konusunda en başarılı ülke Belçika’dır.
AB ülkeleriyle karşılaştırıldığında Türkiye, doğal gaz arz güvenliği riskinin
yüksek olduğu ülkeler arasında yer almıştır. Yurt içi üretime kıyasla ithal
doğal gaza bağımlılık konusunda en başarılı ülke Hollanda olmuştur. Türkiye, AB
ülkeleriyle karşılaştırıldığında doğal gaz arz güvenliği riskinin çok yüksek
olduğu ülkeler arasında yer almıştır.

Bu makale için 31-05-2021 tarihinde bir düzeltme yayınlandı. https://dergipark.org.tr/tr/pub/pausbed/issue/62409/940976 

Anahtar Kelimeler

Enerji Arz Güvenliği, Doğal Gaz Arz Güvenliği, Herfindahl-Hirschman Endeksi, Shannon Weiner Endeksi, Shannon Weiner-Neumann Endeksi

A COMPARATIVE ANALYSIS ON THE EUROPEAN UNION MEMBER STATES AND TURKEY IN TERMS OF NATURAL GAS SUPPLY SECURITY

Öz

Energy supply security means that the
recipient countries in terms of energy resources supply reliable, uninterrupted
and secure energy through foreign trade from the sellers countries in terms of
energy resources. In this study, with various indicators used in the literature
to measure energy supply security, it is aimed to measure the natural gas supply
security in the EU member states and Turkey for 2015. Belgium, France, Germany,
Greece, Italy, the Netherlands and Spain are the most successful countries about
country diversification in natural gas imports. Compared with EU member states,
the risk of natural gas supply security of Turkey is very low. Belgium is the
most successful country in terms of providing natural gas imports from stable
countries in a political perspective. Compared with EU member states, Turkey is
among the countries with a high risk of natural gas supply security. The
Netherlands is the most succesful country in terms of dependence of imported natural
gas compared to domestic production. Compared with EU member states, the risk
of natural gas supply security of Turkey is very high.

An Erratum to this article was published on 31 May 2021. https://dergipark.org.tr/en/pub/pausbed/issue/62409/940976 

Anahtar Kelimeler

Energy Supply Security, Natural Gas Supply Security, Herfindahl-Hirschman Index, Shannon Weiner Index, Shannon Weiner-Neumann Index

Kaynakça

• APERC (2007). A Guest for Energy Security in 21st Century: Resources and Constraints, APERC Institute of Energy Economics, Tokyo, Japan.
• Atagündüz, G. (1992). “Temiz Enerji Teknolojileri”, Ekoloji, 1/3, 3-7.
• Bahar, O. (2005). “Türkiye’de Enerji Sektörü Üzerine Bir Değerlendirme”, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 35-59.
• Başol, K. ve Gökalp, M. F. (1991). “Ekonomi ile Çevre Sorunları Arasındaki İlişkilere Bir Bakış-I”, Ekoloji, 1/1, 44-48.
• Bayraç, H. N. (2010). “Enerji Kullanımının Küresel Isınmaya Etkisi ve Önleyici Politikalar”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11/2, 229-260.
• Bertoldi, P., Rezessy, S. ve Oikonomou, V. (2013). “Rewarding Energy Savings rather than Energy Efficiency: Exploring the Concept of a Feed-In Tariff for Energy Savings”, Energy Policy, 56, 526-535.
• Biresselioğlu, M. E. (2012). “NATO’nun Değişen Enerji Güvenliği Algısı: Türkiye’nin Olası Konumu”, Uluslararası İlişkiler, 9/34, 227-252.
• Birol, Y. E. (2015). Avrupa Birliği Ülkelerinde ve Türkiye’de Enerji Ekonomisi: Karşılaştırmalı Bir Analiz, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Blyth, W. ve Lefevre, N. (2004). Energy Security and Climate Change Policy Interactions: An Assessment Framework, IEA Information Paper, International Energy Agency, Paris, France.
• Cabalu, H. (2010). “Indicators of Security of Natural Gas Supply in Asia”, Energy Policy, 38/1, 218-225.
• Cherp, A. ve Jewell, J. (2014). “The Concept of Energy Security: Beyond the Four As”, Energy Policy, 75, 415-421.
• Costantini, V., Gracceva, F., Markandya, A. ve Vicini, G. (2007). “Security of Energy Supply: Comparing Scenarios from a European Perspective”, Energy Policy, 35/1, 210-226.
• Çalışkan, Ş. (2009). “Türkiye’nin Enerjide Dışa Bağımlılık ve Enerji Arz Güvenliği Sorunu”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 297-310.
• Çukurçayır, M. A. ve Sağır, H. (2008), “Enerji Sorunu, Çevre ve Alternatif Enerji Kaynakları”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 257-278.
• Deal, W. F. (2006). “Energy Perspectives: Another Look at Fossil Fuels”, The Technology Teacher, 65/8, 10-14.
• Ertürk, O., Yıldırım, A., Uygur, E., Kuru, F. ve Kartaloğlu, E. (2006). “Enerji Kaynağı Olarak Hidrojen ve Temiz Enerjilerin AB Muktesebatı ve Uyum Sürecindeki Yeri”, 10. Enerji Kongresi, Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi, İstanbul, 337-345.
• Gnansounou, E. (2008). “Assessing the Energy Vulnerability: Case of Industrialised Countries”, Energy Policy, 36/10, 3734-3744.
• Goncaloğlu, B. İ., Ertürk, F. ve Ekdal, A. (2000). “Termik Santrallerle Nükleer Santrallerin Çevresel Etki Değerlendirmesi Açısından Karşılaştırılması”, Ekoloji, 9/34, 9-14.
• Gupta, E. (2008). “Oil Vulnerability Index of Oil-Importing Countries”, Energy Policy, 36/3, 1195-1211.
• Jansen, J. C., van Arkel, W. G. ve Boots, M. G. (2004). Designing Indicators of Long-Term Energy Supply Security, ECN-C--04-007, Energy Research Centre of the Netherlands, https://www.ecn.nl/publicaties/PdfFetch.aspx?nr=ECN-C--04-007, (12.06.2018).
• Jewell, J. (2011). The IEA Model of Short-Term Energy Security (MOSES): Primary Energy Sources and Secondary Fuels, Working Paper, International Energy Agency Paris, France.
• Jewell, J., Cherp, A. ve Riahi, K. (2014). “Energy Security Under De-Carbonization Scenarios: An Assessment Framework and Evaluation Under Different Technology and Policy Choices”, Energy Policy, 65, 743-760.
• Karaağaçlı, M. ve Erden, O. (2008). “Hedef Sıfır Yokoluş ve Kirlilik Açısından Sürdürülebilir Enerji-Çevre İlişkilerinde Eğitim ve Kamuoyu Bilinci Gereksinimi”, VII. Ulusal Temiz Enerji Sempozyumu, Su Vakfı ve İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, 121-130.
• Kaya, İ. S. (2012). “Uluslararası Enerji Politikalarına Bir Bakış: Türkiye Örneği”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 102, 269-288.
• Kendell, J. M. (1998). Measures of Oil Import Dependence, EIA Department of Energy, http://www.eia.gov/oiaf/archive/issues98/oimport.html, (12.06.2018).
• Köksal, B. ve Civan, A. (2010). “Nükleer Enerji Sahibi Olma Kararını Etkileyen Faktörler ve Türkiye için Tahminler”, Uluslararası İlişkiler, 6/24, 117-140.
• Kruyt, B, van Vuuren, D. P., de Vries, H. J. M. ve Groenenberg, H. (2009). “Indicators for Energy Security”, Energy Policy, 37/6, 2166-2181.
• Le Coq, C. ve Paltseva, E. (2009). “Measuring the Security of External Energy Supply in the European Union”, Energy Policy, 37/11, 4474-4481.
• Martchamadol, J. ve Kumar, S. (2012). “Thailand’s Energy Security Indicators”, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 16/8, 6103-6122.
• Park, S. R., Pandey, A. K., Tyagi, V. V. ve Tyagi, S. K. (2014). “Energy and Exergy Analysis of Typical Renewable Energy Systems”, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 30, 105-123.
• Saatçioğlu, C. ve Küçükaksoy, İ. (2004). “Türkiye Ekonomisinin Enerji Yoğunluğu ve Önemli Enerji Taşıma Projelerinin Ekonomiye Etkisi”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, 20-40.
• Saygın, H., Küpeli, T., Küçükşahin, A. ve Demir, A. (2006). “Güvenlik Boyutunda Nükleer Enerjinin Sorunları ve Türkiye”, Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Güvenlik Stratejileri Dergisi, 2/3, 7-20.
• Scheepers, M., Seebregts, A., de Jong, J. ve Maters, H. (2007). EU Standards for Energy Security of Supply: Updates on the Crisis Capability Index and the Supply/Demand Index Quantification for EU-27, ECN-E-07-004/CIEP, Energy Research Centre of the Netherlands and Clingendael International Energy Programme, https://www.ecn.nl/docs/library/report/2007/e07004.pdf, (12.06.2018).
• Şimşek, N. (2012). “Türkiye’nin Enerji Kırılganlığı: Petrol ve Doğalgaz Güvenliği Politikası”, Stratejik Düşünce, Mayıs, 85-91.
• Telatar, E. (1998). “Türkiye’de Enerji Sektörü”, Türkiye Ekonomisi Sektörel Analiz, (Ed: A. Şahinöz), Turhan Kitabevi, Ankara, 147-166.
• Umbach, F. (2010). “Global Energy Security and the Implications for the EU”, Energy Policy, 38/3, 1229-1240.
• von Hirschhausen, C. ve Neumann, A. (2003). “Security of (Gas) Supply: Conceptual Issues, Contractual Arrangements, and the Current EU Situation”, INDES Workshop, https://www.ecn.nl/fileadmin/ecn/units/bs/INDES/indes-ch.pdf, (12.6.2018).
• WEC (2008). Europe’s Vulnerability to Energy Crises, https://www.worldenergy.org/wp-content/uploads/2012/10/PUB_Europes_Vulnerability_to_Energy_Crisis_2008-WEC.pdf, (12.6.2018).
• Yaşar, B. ve Eren, Ö. (2008). “Türkiye'de Tarım Sektöründe Kullanılan Petrodizelin Çevresel Etkileri ve Biyodizel Alternatifiyle Karşılaştırılması”, VII. Ulusal Temiz Enerji Sempozyumu, Su Vakfı ve İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, 83-90.
• Yücel, F. B. (1994). Enerji Ekonomisi, 1. Baskı, Febel Ltd. Şti, İstanbul.