AVRUPA BİRLİĞİ’NDE HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ KRİZİ ÜYE VE ADAY ÜLKELERE YÖNELİK ÖNLEYİCİ POLİTİKALARIN SİYASETİ

Yıl 2020, Sayı: 38, 69 - 85, 29.01.2020

Digdem Soyaltin Colella

https://doi.org/10.30794/pausbed.650339

Cited By: 2

Öz

Son
dönemde yeni Avrupa
Birliği (AB) üyesi ülkelerde (özellikle Polonya ve Macaristan) yapılan
bir takım anayasal ve yasal değişiklikler Birliğin kurucu ilkelerinden biri
olan hukukun
üstünlüğünü ihlal ettiği gerekçesiyle eleştirilmiştir. Brüksel, üye ülkelerin
oy hakkının bile elinden alınmasına imkan veren AB anlaşmasının yedinci
maddesinin uygulanması yönünde adımlar atmıştır. Genel olarak ‘hukukun
üstünlüğü krizi’ başlığı altında değerlendirilen bu gelişmeler, i) AB
kurumlarının üye ülkelerde demokrasi, insan hakları, hukukun
üstünlüğü gibi AB üyelik (demokratik) koşulluluğunun parçası olan
kuralların ihlali karşısında gerekli donanıma sahip olmadığını ve ii) üye
ülkelerin bu ihalelere karşı birlikte hareket etmekte zorlandıklarını göstermiştir.
AB üye ülkelerinde etkin politikalar yürütülememesi, demokrasi, insan hakları, hukukun
üstünlüğü ve yargı bağımsızlığı alanlarında üye devlet ortalamasından oldukça
geride olan aday ülkelerde AB’nin izleyeceği strateji hakkında soru
işaretlerini artırmıştır. Bu çalışma, AB’de hukukun üstünlüğü ilkesini denetleyen kurumsal
mekanizmaları siyasi boyutları ile ele alırken, aday ülkeler için hukukun
üstünlüğü ilkesini teşvik politikalarının genişleme strateji belgeleri
çerçevesinde değişen gelişimini analiz etmektedir. Bulgular
göstermektedir ki, AB, üye ülkelerde öğrendiği dersten hareketle genişleme
stratejisi kapsamımda hukukun üstünlüğü ilkesinin teşvikine yönelik daha
kapsamlı bir politika izlemeye başlamıştır. Bu haliyle çalışma, literatürde hukukun
üstünlüğünü ihlal eden uygulamaları daha çok üye ülkeler nezdinde değerlendiren
çalışmalara bir katkı yapmayı ve AB’nin bu alandaki politikalarına tarihsel bir
derinlik ve karşılaştırmalı bir perspektif kazandırmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hukukun üstünlüğü, Avrupa Birliği, 7. Madde, Polonya, Macaristan, Aday Ülkeler

Kaynakça

• Avrupa Konseyi (2001) Türkiye için Katılım Ortaklığı Belgesi, (2001/235/AT)
• Avrupa Konseyi (2004) Arnavutluk için Avrupa ortaklık Belgesi (2004/519/AT)
• Avrupa Konseyi (2006) Türkiye için Katılım Ortaklığı Belgesi, (2006/35/AT)
• Avrupa Konseyi (2006a) Arnavutluk için Avrupa Ortaklık Belgesi (2006/54/AT)
• Avrupa Konseyi (2008) Türkiye için Katılım Ortaklığı Belgesi, (2008/157/AT)
• Avrupa Komisyonu (2002) Türkiye’nin AB’ye Katılım Sürecine İlişkin 2002 İlerleme Raporu 2 SEC (2002) 1412
• Avrupa Komisyonu (2003) Türkiye’nin AB’ye Katılım Sürecine İlişkin 2003 İlerleme Raporu SEC (2003)1212
• Avrupa Komisyonu (2006) AB Genişleme Politikasına İlişkin 2006 BilgilendirmesiCOM (2006)649 nihai
• Avrupa Komisyonu (2011) AB Genişleme Politikasına İlişkin 2011 BilgilendirmesiCOM (2011) 666 nihai
• Avrupa Komisyonu (2007) Eski Yugoslavya Makedonya Cumhuriyeti için İlerleme Raporu SEC (2007) 1432
• Avrupa Komisyonu (2010) Eski Yugoslavya Makedonya Cumhuriyeti için İlerleme Raporu SEC (2010)1332
• Avrupa Komisyonu (2015) Arnavutluk 2015 yılı İlerleme Raporu SWD (2015) 213 nihai
• Avrupa Komisyonu (2015a) AB Genişleme Politikasına İlişkin 2015 BilgilendirmesiCOM (2015) 611nihai
• Avrupa Komisyonu (2016) Eski Yugoslavya Makedonya Cumhuriyeti için İlerleme Raporu SWD (2016) 362 final
• Avrupa Komisyonu (2018) Türkiye 2018 yılı İlerle Raporu, SWD (2018) 153 nihai
• Avrupa Komisyonu (2018a) AB Genişleme Politikasına İlişkin 2018 BilgilendirmesiCOM (2018) 65 nihai
• Bayram, M. (2018) “Avrupa Birliği’nin Dayandığı Değerlerin Korunması”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 6(11): 67-82
• Börzel, T. ve Risse, T. (2009) Venus Approaching Mars? The European Union's Approaches to Democracy Promotion im Comparative Perspective A Magen, M McFaul ve T. Risse (der.) Democracy Promotion in the US and the EU Compared içinde (ss.34-60) Houndmills:Palgrave Macmillan
• Börzel, T. ve Schimmelfennig, F. (2017) Coming together or drifting apart? The EU’s political integration capacity in Eastern Europe. Journal of European Public Policy 24(2), 278-296
• Bushey, A. (2015) Second Generation Rule of Law and Anti-Corruption Programming Abroad: Comparing Existing U.S. Government and International Best Practices to Rachel Kleinfeld's Advancing the Rule of Law Abroad; Next Generation Reform. Houston Journal of International Law, 37(1)
• Closa, C. ve Kochenov, D. (2018) Reinforcing Rule of Law Oversight in the European Union. Cambridge: Cambridge Universty Press
• Elbasani, A. ve Sabic, S. (2017) Rule of law, corruption and democratic accountability in the course of EU enlargement. Journal of European Public Policy, 25(9), 1317-1335
• Elbasani, A ve Soyaltin, Colella, D. (2019) How to Seize the State and Get Away with It! Controlled Judiciary and impunity of Corruption under the Guise of EU Conditionality. Konferans Tebliği, APSA, 1 Eylül 2019, Washington
• Epstein, R. ve Sedelmeier, U. (2008) Beyond conditionality: international institutions in postcommunist Europe after enlargement. Journal of European Public Policy, 15 (6), 795-805.
• Eralp, N. (2012) Macaristan’da AB Temel Değerlerinden Geriye Gidiş: AB Acz İçinde mi? Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), No:201
• Halmai, G. (2018) The possibility and desirability of economic sanction: ule of law conditionality requirements against illiberal EU Member States. EUI Working Paper LAW 2018/06
• Karakeçeli F. (2013) Yargı ve Temel Haklar Alanı Açısından AB Adaylığı ve AB üyeliği Söylediğimi yap. Yaptığımı Yapma. IKV Bilgilendirme Notu. No:67
• Kelemen R. Daniel ve Blauberger, M. (2016) “ntroducing the debate: European Union safeguards against member states’ democratic backsliding. Journal of European Public Policy, 24(3):317-320
• Kochenov, D., Magen, A.ve Pech, L. (2016) Introduction: The Great Rule of Law Debate in the EU. Journal of Common Market Studies, 54(5), 1045-1049
• Kochenov,D. ve Pech, L. (2016) Better Late than Never? On the European Commission’s Rule of Law Framework and its First Activation. Journal of Common Market Studies, 54(5), 1062-1074
• Kochenov, D.ve Bárd, P. (2018) Rule of Law Crisis in the New Member States of the EU: The Pitfalls of Overemphasising Enforcement. RECONNECT Working paper No.1
• Mungiu-Pippidi, A. (2016) The Quest for Good Governance: Learning from Virtuous Circles. Journal of Democracy, 27(1), 95-109
• Müftüler-Baç, M. (2016). Judicial Reform in Turkey and the EU ‘s Political Conditionality: (Mis)Fit between Domestic Preferences and EU Demands. “Maximizing the integration capacity of the European Union: Lessons of and prospects for enlargement and beyond” (MAXCAP), no.18
• Müller, J. (2015) Should the EU Protect Democracy and the Rule of Law inside Member States? European Law Journal, 25(2),141–160.
• Nechev, Z. (2013) Bolstering the rule of law in the EU enlargement process towards the Western Balkans. Clingendael Institute Policy Brief (22)
• Nicolaidis, K. ve Kleinfeld, R. (2019) Rethinking Europe’s “rule of law” and Enlargement Agenda: The Fundamental Dilemma, SIGMA Paper No. 49, OECD
• Özbudun, E. (2015) Turkey’s Judiciary and the Drift Toward Competitive Authoritarianism. The International Spectator, 50 (2), 42-55
• Pech, L. (2016) The EU as a global rule of law promoter: the consistency and effectiveness challenges. Asia Europe Jorunal, (14), 7–24
• Schimmelfennig, F. (2018). Brexit: differentiated disintegration in the European Union. Journal of European Public Policy 25 (8), 1154-1173
• Schimmelfennig, F. ve Ulrich Sedelmeier (2004) Governance by conditionality: EU rule transfer to the candidate countries of Central and Eastern Europe. Journal of European Public Policy, 11(4), 661–679
• Schlipphak B. ve Treib, O. (2017). Playing the blame game on Brussels: the domestic political effects of EU interventions against democratic backsliding. Journal of European Public Policy, (24)3, 352-365
• Sedelmeier, U. (2017) ‘Political safeguards against democratic backsliding in the EU: the limits of material sanctions and the scope of social pressure’ Journal of European Public Policy, 24 (3): 337-351
• Sedelmeier, U. (2016) Anchoring Democracy from Above? The European Union and Democratic Backsliding in Hungary and Romania after Accession, Journal of Common Market Studies 52(1),105–121
• Sedelmeier, U. ve Lacatus, C. (2016) Compliance with the European Union’s Anti-Corruption Conditions in the ‘Cooperation and Verification Mechanism’: Why Is Romania Better than Bulgaria? Working paper 28, “Maximizing the integration capacity of the European Union: Lessons of and prospects for enlargement and beyond” (MAXCAP).
• Soyaltin, D. (2017) Europeanisation, good governance and corruption in the public sector: The case of Turkey. New York: Routledge
• Soyaltın Colella, D. (2019) The “rule -of -law- crisis” in Europe, but whose crisis?Konferans Bildirisi, “European Reponses to the Decay of the Rule of law and Human Rights protection in Turkey: Exceptional or symptomatic?” FU Berlin, 30 Mayıs
• Vachudova, M. A (2014) EU Leverage and National Interests in the Balkans: The Puzzles of Enlargement Ten Years On. Journal of Common Market Studies 52 (1, 122-138
• Van Hüllen, V. ve Börzel, T. (2015) Why Being Democratic Is Just Not Enough: The EU’s Governance Transfer, V.van Hüllen ve T.Börzel (der) Governance Transfer by Regional Organizations içinde (ss.227-245) Houndmills:Palgrave Macmillan
• Vatandaş S. (2018) AB’nin Polonya ve Macaristan Sancıları. INSAMER Analiz. https://insamer.com/tr/avrupa-birliginin-polonya-ve-macaristan-sancilari_1797.html (Erişim Tarihi: 30.10.2019)