POST-TRUTH DÖNEMİNİ ANLAMAK: HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ BİLGİ VE BELGE YÖNETİMİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNİN YENİ MEDYA ARAÇLARI KAPSAMINDA BİLGİ BOZUKLUKLARI VE DOĞRULAMA ALGILARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2020, Sayı 39, 307 - 325, 14.04.2020

Şahika EROĞLU Tolga ÇAKMAK

https://doi.org/10.30794/pausbed.682120

Cited By: 1

Öz

Teknolojinin etkisi ile bilgi paylaşım olanaklarının artması hızlı ve kolay bilgi akışının da önünü açmıştır. İçinde bulunduğumuz dönemi ifade eden hakikat ötesi dönemi ve yaygın olarak kullanılan yeni medya araçları hızlı iletişim ve bilgilenme sağlamaktadır. Bu hızlı iletişim ve bilgi akışı bazı durumlarda bilgi bozukluklarına neden olmaktadır. Bu çalışmada Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü öğrencilerinin hakikat ötesi dönemde bilgi bozuklukları algılarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Belirtilen bu amaç çerçevesinde çalışmada veriler 2019-2020 öğretim yılı güz yarıyılında 213 öğrenciye gönderilen web tabanlı bir anket ile toplanmıştır. Toplamda 85 öğrencinin (lisans programına kayıtlı öğrencilerin %40’ı) yanıt verdiği anket sonuçları öğrencilerin sosyal medya ve günlük bilgi kullanımlarındaki davranış ve yaklaşımlarını yansıtmıştır. Ayrıca bulgular öğrencilerin bilgi bozukluklarına yönelik algılarının iyi düzeyde olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte çalışma sonuçlarında öğrencilerin bilgi bozukluklarına yönelik süreçlerde bilgi okuryazarlığının yanı sıra eleştirel düşünme becerilerinin ve bilgi kaynaklarının şeffaflığına yönelik çalışmaların yapılmasının etkili olacağını düşündükleri tespit edilmiştir. Çalışmanın sonunda Post-truth dönemi ve bilgi bozuklukları ile başa çıkmaya yönelik bilgi okuryazarlığı becerilerinin ve bilgi doğrulama uygulamalarının öğrencilerin konuyla ilgili farkındalıklarının sürekliliğinde önemli rollerinin olacağı ifade edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

post-truth, bilgi bozuklukları, yeni medya araçları, bilgi doğrulama

Kaynakça

• Baş, T. (2001). Anket Anket nasıl hazırlanır? Anket nasıl uygulanır? Anket nasıl değerlendirilir?, Ankara.
• Benkler, Y., Faris, R. ve Roberts, H. (2018). Network propaganda: Manipulation, disinformation, and radicalization in American politics, Oxford University Press. https://www.oxfordscholarship.com/view/10.1093/oso/9780190923624.001.0001/oso-9780190923624 adresinden erişildi.
• Binark, M. ve Sütcü, G. B. (2013). Ayın karanlık yüzü yeni medya ve etik. İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
• Brandtzaeg, P. ve Følstad, A. (2017). Trust and distrust in online fact-checking services. Communications of the ACM, 60, 65. doi:10.1145/3122803
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri (23. bs.). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. doi:10.14527/9789944919289
• Cook, J., Ecker, U. ve Lewandowsky, S. (2015). Misinformation and how to correct it. Emerging Trends in the Social and Behavioral Sciences içinde (ss. 1-17). American Cancer Society. doi:10.1002/9781118900772.etrds0222
• Derakhshan, H. ve Wardle, C. (2017). Information disorder: Toward an interdisciplinary framework for research and policy making ( No: DGI(2017)09). Strasbourg: Council of Europe. https://edoc.coe.int/en/media/7495-information-disorder-toward-an-interdisciplinary-framework-for-research-and-policy-making.html adresinden erişildi.
• Ecker, U. K. H., Lewandowsky, S. ve Tang, D. T. W. (2010). Explicit warnings reduce but do not eliminate the continued influence of misinformation. Memory and Cognition, 38(8), 1087-1100. doi:10.3758/MC.38.8.1087
• Guillory, J. J. ve Geraci, L. (2013). Correcting erroneous inferences in memory: The role of source credibility. Journal of Applied Research in Memory and Cognition, 2(4), 201-209. doi:10.1016/j.jarmac.2013.10.001
• Güçdemir, D. (2016, 29 Kasım). ABD Seçimlerinde Facebook’un rolü: Post truth siyaset, algoritmalar ve sahte haberler. Yeni Medya Internet, sosyal ağlar ve dijital oyunlar. Blog. https://yenimedya.wordpress.com/?s=ABD+Se%C3%A7imlerinde+Facebook%E2%80%99un+Rol%C3%BC%3A+Post+truth+siyaset%2C+algoritmalar+ve+sahte+haberler adresinden erişildi.
• Hennig-Thurau, T., Malthouse, E. C., Friege, C., Gensler, S., Lobschat, L., Rangaswamy, A. ve Skiera, B. (2010). The impact of new media on customer relationships. Journal of Service Research, 13(3), 311-330. doi:10.1177/1094670510375460
• Jack, C. (2017). Lexicon of Lies: Terms for Problematic Information. Data & Society Research Institute. https://datasociety.net/pubs/oh/DataAndSociety_LexiconofLies.pdf adresinden erişildi.
• Karduni, A. (2019). Human-Misinformation interaction: Understanding the interdisciplinary approach needed to computationally combat false information. ArXiv:1903.07136 [cs]. http://arxiv.org/abs/1903.07136 adresinden erişildi.
• Kavaklı, N. (2019). Yalan haberle mücadele ve internet teyit/doğrulama platformları. Erciyes İletişim Dergisi, 6(1), 663-682. doi:10.17680/erciyesiletisim.453398
• Kocabay, N. (2018). “Doğruluk Kontrol Merkezi” ve “Yalan Haber” Kavramlarına İlişkin İçeriklerin Medyada Yansımasının Araştırılması. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 351-369. doi:10.31123/akil.454397
• Kuklinski, J. H., Quirk, P. J., Jerit, J., Schwieder, D. ve Rich, R. F. (2000). Misinformation and the currency of democratic citizenship. The Journal of Politics, 62(3), 790-816. doi:10.1111/0022-3816.00033
• Kumar, S. ve Shah, N. (2018). False Information on Web and Social Media: A Survey. ArXiv:1804.08559 [cs]. http://arxiv.org/abs/1804.08559 adresinden erişildi.
• Larson, H. J., Cooper, L. Z., Eskola, J., Katz, S. L. ve Ratzan, S. (2011). Addressing the vaccine confidence gap. Lancet (London, England), 378(9790), 526-535. doi:10.1016/S0140-6736(11)60678-8
• Lewandowsky, S., Ecker, U. K. H. ve Cook, J. (2017). Beyond misinformation: Understanding and coping with the “Post-Truth” Era. Journal of Applied Research in Memory and Cognition, 6(4), 353-369. doi:10.1016/j.jarmac.2017.07.008
• Lewandowsky, S., Seifert, C. M., Schwarz, N. ve Cook, J. (2012). Misinformation and its correction: Continued influence and successful debiasing. Psychological Science in the Public Interest, 13(3), 106-131. doi:10.1177/1529100612451018
• Manovich, L. (2001). The language of new media. Leonardo. Cambridge, Mass.: MIT Press.
• Marsh, E. J. ve Yang, B. W. (2017). A Call to think broadly about Information Literacy. Journal of Applied Research in Memory and Cognition, 6(4), 401-404. doi:10.1016/j.jarmac.2017.09.012
• Nyhan, B. ve Reifler, J. (2010). When corrections fail: The persistence of political misperceptions. Political Behavior, 32(2), 303-330. doi:10.1007/s11109-010-9112-2
• Nyhan, B., Reifler, J., Richey, S. ve Freed, G. L. (2014). Effective messages in vaccine promotion: A randomized trial. Pediatrics, 133(4), e835-e842. doi:10.1542/peds.2013-2365
• Patel, L. (2010). The rise of social media (C. 64). doi:10.4324/9781315563312-21
• Schwarz, N., Newman, E. ve Leach, W. (2016). Making the truth stick & the myths fade: Lessons from cognitive psychology. Behavioral Science & Policy, 2(1), 85-95.
• Silverman, C. (2016, 16 Kasım). This analysis shows how viral fake election news stories outperformed real news on Facebook. BuzzFeed News. 1 Ocak 2020 tarihinde https://www.buzzfeednews.com/article/craigsilverman/viral-fake-election-news-outperformed-real-news-on-facebook adresinden erişildi.
• Şimşek, V. (2018). Post-truth ve yeni medya: Sosyal medya grupları üzerinden bir inceleme. Global Media Journal TR Edition, 8(16), 1-14.
• Vosoughi, S., Roy, D. ve Aral, S. (2018). The spread of true and false news online. Science, 359(6380), 1146-1151. doi:10.1126/science.aap9559
• Walton, G. ve Hepworth, M. (2011). A longitudinal study of changes in learners’ cognitive states during and following an information literacy teaching intervention. Journal of Documentation, 67, 449-479. doi:10.1108/00220411111124541
• Word of the Year 2016. (2020).Oxford Languages. 1 Ocak 2020 tarihinde https://languages.oup.com/word-of-the-year/2016/ adresinden erişildi.