NİZÂMÎ-Yİ GENCEVÎ İLE LÂRENDELİ HAMDÎ’NİN LEYLÂ İLE MECNÛN MESNEVİLERİNİN KIYASLANMASI

Yıl 2020, Sayı: 40, 451 - 470, 29.06.2020

Orhan Balcı

https://doi.org/10.30794/pausbed.695789

Öz

Köken itibariyle Arap coğrafyasında hayat bulan Leylâ ile Mecnûn hikâyesi başta Türk edebiyatı olmak üzere, bütün İslâm edebiyatlarında kendisine yer bulmuştur. Bu hikâyeyi kaleme almayanların bile bazı aşk serüvenlerinde temiz aşklara örnek olarak andığı, mazmun olarak değindiği bir kıssadır. Makalede Nizâmî ve Lârendeli Hamdî’nin mesnevileri tanıtılarak, her iki eser olay örgüsü, şahıs kadrosu, mekân ve zaman bakımından kıyaslamaya tabi tutulacaktır. Bunun yanında Lârendeli Hamdî’nin Nizâmî’den tercüme ettiğini düşündüğümüz beyitler Nizâmî’nin beyitleriyle birlikte tablo şeklinde verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Leylâ ile Mecnûn, Nizâmî, Lârendeli Hamdî, Mesnevi, Kıyaslama

Kaynakça

• Alizâde, Mubâriz. (1941). Târîh-i Edebiyyât-i Azerbaycan. çev. H. M. Sadîk. Tahran
• Aktaş, Şerif. (1998). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Akçağ Yay., Ankara.
• Araslı, Hamid. (1958). Leylâ ile Mecnûn Hakkında, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten.
• Banarlı, N. Sami. (1987). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, C. I, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
• Cefer, Memmed. (1982). Nizâmî’nin Fikir Dünyası, Yazıcı Neşriyatı, Bakü.
• İpekten, Haluk. (2015). Fuzûlî Hayatı-Sanatı-Eserleri / Bazı Şiirlerinin Açıklamaları, Akçağ yay. Ankara.
• Kanar, Mehmet. (1985). “Nizâmî-i Gencevî”, İslâm Ansiklopedisi, C. 33, TDV., İstanbul.
• Kaplan, Mehmet. (1985). Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar 3-Tip Tahlilleri, Dergâh Yay., İstanbul.
• Kartal, Ahmet. (2013) Doğu’nun Uzun Hikâyesi, Doğu Kütüphanesi Yayınları, İstanbul.
• Kütük, Rıfat. (2002). Lârendeli Hamdî: Leylâ ile Mecnûn (İnceleme/Metin ve Diğer Leylâ ile Mecnûn Mesnevîleriyle Mukayesesi) (basılmamış doktora tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Orta Öğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı, Danışman: Numan Külekçi, Erzurum.
• Levend, A. S. (1959). Arap, Fars ve Türk Edebiyatlarında Leylâ ve Mecnûn Hikâyesi, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
• Masiniyon, Luis. (1943). Mesâib-i Hallâc, çev. Ziyâuddîn Seccâdî, Tahran.
• Miyasoğlu, Mustafa. (1998). Roman Düşüncesi ve Türk Romanı, Ötüken Yay., İstanbul.
• Mohamed, Belal Saber, (2004). Lârendeli Hamdî: Leylâ ile Mecnûn Mesnevisinin Arap, Fars ve Türk Edebiyatı’nda Ele Alınış Biçimi ve Lârendeli Hamdî’nin Eseri Cilt 1 (İnceleme), (basılmamış doktora tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Danışman: M.A. Yekta Saraç, İstanbul.
• Okay, Orhan. (2001), Silik Fotoğraflar, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• Onan, Necmettin Halil. (1956). Fuzûlî, Leylâ ile Mecnûn, Marif Basımevi, Ankara.
• Rousseau, A. M. ve Cl. Pichois. (1994) Karşılaştırmalı Edebiyat, Çeviren: Yrd. Doç. Dr. Mehmet Yazgan, MEB. Yay. İstanbul.
• Sak, Vesile Albayrak. (2012). Eski Türk Edebiyatında Tercüme Geleneği ve Bu Gelenekte Mantıku’t-Tayr Tercümeleri, Turkish Studies, Volume 7/4 p. 655-669, Ankara.
• Sucu, Nurgül. (2006). Eski Türk Edebiyatında Tercüme Geleneği, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, s. 127-130, Konya.
• Servetiyân, B. (1957.) Endîşehâ-yı Nizâmî-i Genceî, İntişârât-ı Aydın, Tebriz.
• Tokmak, A. Naci. (2013) Nizâmî-yi Gencevî Leylâ ile Mecnûn, Say Yay., İstanbul.