THE CHANGE OF SOME GRAMMATICAL CAGETORİES IN TURKISH:WORDS WITH ADVERBIAL FUNCTIONS

Yıl 2021, Sayı: 43, 163 - 178, 23.03.2021

Emin Yaş

https://doi.org/10.30794/pausbed.743752

Öz

It is known that Turkish, like all languages, has changed and is in a process of change. The direction of the change in question is both from verbal language to written language and from written language to verbal language. Changes are studied in linguistics by two different types of research approaches, namely diachronic and synchronic. 

This qualitative study using the quantitative data collection tool focused on the phenomenon of synchronic change. The aim of this descriptive study is to reveal to what extend the reductions in verbal Turkish has reflected on written language. For this purpose, four words with adverbial functions (daha, beri, kadar ve kere), whose use in daily speech is gradually decreasing, from everyday language in standard Turkish of Turkey have been chosen, a " grammatical judgement test " has been prepared and applied to sample group that consists of 24 undergraduate students studying in Turkish Language and Literature department. As a result of the research, is has been determined that the functions of these words dropped in daily language use are provided with suffixes. It was observed that a significant part of the participants tended to accept the sentences whose words with adverbial were omitted. 

Anahtar Kelimeler

Turkish Language,, Adverbs, Language Change, Linguistics, Change in Turkish

TÜRKÇEDE BAZI DİL BİLGİSEL KATEGORİLERİN DEĞİŞİMİ: ZARF İŞLEVLİ KELİMELER

Öz

Bütün diller gibi Türkçenin de değiştiği ve bir değişim süreci içinde olduğu bilinmektedir. Söz konusu değişimin yönü hem sözlü dilden yazılı dile hem de yazılı dilden sözlü dile olmaktadır. Değişimler dil biliminde artsüremli (diachronic) ve eşsüremli (synchronic) olmak üzere iki farklı araştırma yaklaşımıyla incelenmektedir. 

Nicel veri toplama aracının kullanıldığı bu nitel çalışma eş zamanlı değişim olgusuna odaklanmıştır. Bu betimsel çalışmanın amacı Türkçenin sözlü dilde kullanılan eksiltimlerin yazı diline ne düzeyde yansıdığını tespit etmektir. Bu amaca yönelik olarak Ölçünlü Türkiye Türkçesinde günlük konuşmada kullanımı gittikçe azalan zarf işlevli dört sözcük (daha, beri, kadar ve kere) seçilmiş, bir “dil bilgisel değerlendirme testi” hazırlanmış ve Türk Dili ve Edebiyatı bölümü 4. sınıfta okuyan 24 öğrenciden oluşan katılımcılara uygulanmıştır. Araştırma sonucunda günlük dil kullanımda eksiltilen sözcüklerin işlevinin eklerle sağlandığı belirlenmiştir. Katılımcıların önemli bir kısmının zarf işlevli sözcükleri düşürülmüş tümceleri kabul edebilir eğilimde olduğu gözlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Türk Dili, Zarflar, Dil Değişimi, Dil Bilimi, Türkçede Değişim

Kaynakça

• Akalın, H.Ş. (2019). Türkçenin Güncel Sorunları, Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırma Merkezi.
• Aksan, D. (1983) vd. Neşe Atabay, İbrahim Kutluk, Sevgi Özel, Sözcük Türleri, Ankara: TDK Yay.
• Aksan D. (1990). Her Yönüyle Dil, Ana Çizgileriyle Dilbilim, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları: 439/3, s.50.)
• Bangoğlu T. (2011). Türkçenin Grameri, Türk Dil Kurumu Yayınları, 9. baskı, Ankara.
• Aslı G., Celia K. (2005) Turkish; A Contemporary Grammar, Routledge Publication, USA and Canada.
• Bybee, J. (2015). Language Change. Cambridge: Cambridge University Press.
• Büker, S. Baraz, N. (1991) Türk Dili ve Edebiyatı (Dil Anlam Sözcük), EskiŞehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları
• Coates, Jennifer (1993). Women, men, and language: a sociolinguistic account of gender differences in language. Studies in language and linguistics (2 ed.). Longman. p. 228.
• Demirci, K. (2008).“Dilbilgiselleşme Üzerine Bir İnceleme”. Bilig. 45: 131-146.
• Eker, S. (2003). Çağdaş Türk Dili, Grafiker Yayınları, Ankara
• Erkan H. (2017). Türkiye Türkçesinde ‘EŞZAMANDALIK’, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (203-226)
• Ellis, R. (2002). Methodological options in grammar teaching materials, in E. Hinkel and S. Fotos Eds, New perspectives on grammar teaching in second language classrooms, Mahwah, NJ: Erlbaum, (p.155-198)
• Ellis R. Barkhuizen G.P. (2005). Analysing learner language, Oxford University Press.
• Ergin, M. (1986). Türk Dil Bilgisi, 14. bs., İstanbul: Boğaziçi Yay.
• Ergin M. (1990). Üniversiteler İçin Türk Dili. İstanbul: Bayrak Basın/Yanın/Tanıtım, (385-386).
• Ergin, M. (2002). Türk Dil Bilgisi, Bayrak Yayınları, İstanbul.
• Ferdinand de Saussure, Corso di linguistica generale, çev. Tullio de Mauro, Bari, Laterza & Figli, 1971
• Gencan, T. N. (2001). Dilbilgisi, Ankara: Ayraç Yay.
• Gencan, T. N. (2007). Dilbilgisi, Tek Ağaç Yayınları, Ankara.
• Gülensoy, T. (2010). Türkçe El Kitabı, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Gürüz F. (2008). Türk Dilini Koruma ve Geliştirmede Mutabakat Noktaları, TURKISH STUDIES, cilt.3, no.1, (409-437)
• Hepçilingirler F. (2003). Dedim ‘Ah’, Remzi Kitapevi, İstanbul., s. 16
• Hopper, P. J. Traugott. E. C. (2003). Grammaticalization. Second Edition. Cambridge Textbooks in Linguistics (1-3).
• Karpuz H. Ö. (2013:372) Türkçede Zarflar, Türkiye Türkçesi Edebi Dilindeki Zarfların Yapısal ve İşlevsel İncelemesi, Ege-Doğuş Yayınları, Denizli.
• Korkmaz, Z. (2007a). Türkiye Türkçesi Grameri, TDK yayınları, Ankara
• Korkmaz Z. (2009). Türkiye Türkçesi Grameri, Şekil Bilgisi, Türk Dil Kurumu Yayınları, 3. Baskı, Ankara.
• Labov, W. (2001). Principles of linguistic change, vol. 2: Social factors, Oxford: Blackwell.
• Labov, W. (2007). Transmission and diffusion, Language, 83(2), 344–387)
• Lyons, J. (1983). Kuramsal Dilbilime Giriş, çev. Ahmet Kocaman, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları, s.47.
• O’Grady W., Dobrovolsky M., Katamba F. (1996). Contemporary Linguisitcs, Longman, London and Newyork
• Salim S. (2008). Dil Kirliliğin Türkçemize Yansımaları, Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Merkezi.
• Sarı, İ. (2015). “Türkçede Ekleme Dışı Sözcük Yapımı ve Sözlükselleşme”. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.