TÜRKİYE’NİN ABD’YE YÖNELİK ÇELİK İHRACATI İLE REEL DÖVİZ KURU VE ABD SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ ARASINDAKİ İLİŞKİ: NEDENSELLİK ANALİZİ

Yıl 2021, Sayı: 44, 27 - 39, 23.05.2021

Ayfer Ustabaş Gülçin Elif Yücel Tuğçe Acar

https://doi.org/10.30794/pausbed.769422

Öz

Çelik endüstrisi, Türkiye’nin en büyük ihracat hacmine sahip sektörleri arasında yer almasının yanı sıra otomotiv ve inşaat gibi birçok sektöre de temel girdi temin etmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin ABD’ye yaptığı çelik ihracatı ile reel döviz kuru ve ABD’nin sanayi üretim endeksi değişkenleri arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Elde edilen sonuçlara göre; Türkiye’nin ABD’ye çelik ihracatı ve ABD’nin sanayi üretim endeksi arasında çift yönlü nedensellik varken, reel döviz kurundan ABD sanayi üretim endeksine ve Türkiye’nin ABD’ye çelik ihracatına doğru tek yönlü nedensellik olduğu sonucu elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye Çelik Endüstrisi, Türkiye Çelik İhracatı, Dış Ticaret, Amerika Birleşik Devletleri, Reel Döviz Kuru, Sanayi Üretim Endeksi, Nedensellik

Kaynakça

• Aktaş, C. (2010). Türkiye’de Reel Döviz Kuru ile İhracat ve İthalat Arasındaki İlişkinin VAR Tekniğiyle Analizi. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 6 (11), 123–140.
• Atik, H. (2006). Tercihlerde Benzerlik Teorisi: Türkiye ve Bazı Komşu Ülkelerin Dış Ticareti Üzerine Bir Analiz. Atatürk Üniversitesi SBF Dergisi. 61-2, 33-43.
• Ay, A. ve Özşahin, Ş. (2007). J Eğrisi Hipotezinin Testi: Türkiye Ekonomisinde Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret Dengesi İlişkisi. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 26 (1), 1-23.
• Ayhan, F. (2019). Türkiye Ekonomisinde Döviz Kuru Oynaklığının Dış Ticaret Üzerindeki Etkisinin Analizi. Business and Economics Research Journal. 10 (3), 629-647.
• Barak, D. ve Naimoğlu, M. (2018). Reel Döviz Kurunun Dış Ticaret Üzerindeki Etkisi: Kırılgan Beşli Örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 11 (2), 82-95.
• BBC News Türkçe. Erişim Tarihi: 18.10.2019. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-50050013.
• BBC News Türkçe. Erişim Tarihi: 25.10.2019. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-50159181.
• Boata, A., Islam, M., Garatti, A., & Subran, L. (2018). Protectionism. Euler Hermes.
• Bouët A, Laborde D. (2018). US Trade Wars in the Twenty‐first Century with Emerging Countries: Make America And Its Partners Lose Again. World Economy, 41:2276–2319. https://doi.org/10.1111/twec.12719.
• Bhagwati, J.N. (2002). J. N. Free Trade Today, Princeton, N.J. Princeton University Press.
• Breusch, T.S.,& Pagan, A.R. (1980). The Lagrange Multiplier Test and Its Applications to Model Specification in Econometrics, The Review of Economic Studies, 47(1), 239-253.
• Çekin, S.E. ve Nuroğlu, E. (2020). Ticaret Savaşlarının Uluslararası Ticaret ve Reel Ekonomiye Etkisi, International Journal of Economic and Administrative Studies, (27):73-90.
• Çeştepe, H., Tunçel, A., (2018). Türkiye Demir Çelik Sektörünün Uluslararası Rekabet Gücü Analizi. International Congress on Social Sciences II, Volume 13/15, 113-129
• Çopur H., Anadolu Ajansı, 17 Mayıs 2019. Erişim Tarihi: 18.10.2019. https://www.aa.com.tr/tr/dunya/abd-turkiyeden-celik-ithalatina-gumruk-vergisini-yuzde-25e-indirdi/1480291.
• Dickey, D.A. ve W.A. Fuller (1981), “Distribution of The Estimators for Autoregressive Time Series with A Unit Root”. Econometrica, 49, 1057-72.
• Dickey, D.A. ve W.A. Fuller (1979), “Distribution of The Estimators for Autoregressive Time Series with A Unit Root”, Journal of the American Statistical Association, 74, 427–431.
• Ersöz,T., Düğenci,M., Ünver,M.,Eyiol, B. (2015), “Demir Çelik Sektörüne Genel Bir Bakış ve Beş Milyon Ton Üstü Demir Çelik İhracatı Yapan Ülkelerin Kümeleme Analizi ile İncelenmesi”, Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi Cilt 4(2) 75-90.
• Ertürk, N. (2017). Ticaret Savaşları ve Dünya Ekonomisine Etkileri. Fiscaoeconomia, 1(2), 88-112.
• Euronews, 5 Mart 2019, https://tr.euronews.com/2019/03/05/trump-turkiye-artik-gelismis-bir-ulke-genellestirilmis-tercihler-sistemi-nden-cikaralim.
• Fidan, H. (2020), Demir veya Çelikten Eşya Ticaretinde Türkiye’nin Karşılaştırmalı Üstünlüğü ve Rekabet Gücü, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi, 4(1), 1-21
• Gilpin, R. (2017). The Political Economy of International Relations (Uluslararası ilişkilerin ekonomi politiği) (5. Baskı b.). (Çev. Murat Duran) İstanbul: Kripto Basın Yayın.
• Granger, C.W.J. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and CrossSpectral Methods, Econometrica, (37),424-438.
• Gürpınar, K. ve Sandıkçı, M., Uluslararası Rekabetçilik Analizinde Michael E. Porter'in Elmas Modeli Yaklaşımı: Türkiye'deki Bazı Endüstrilerdeki Uygulanabilirliğinin ve Sonuçlarının Araştırılması, S.Ü. İ.İ.B.F Dergisi, Cilt 8, sayı 15, 105-125.
• Hepaktan,E., Çınar,S ve Dündar,Ö. (2011). Türkiye’de Uygulanan Döviz Kuru Sistemlerinin Dış Ticaret ile İlişkisi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi. 3 (5), 62-82.
• Hettne B. (1993). The Concept of Neomercantilism. In: Magnusson L. (eds) Mercantilist Economics. Recent Economic Thought Series, (33). Springer, Dordrecht.
• International Trade Administration, (2020). Global Steel Trade Monitor US Steel Trade Report. https://beta.trade.gov/gstm#/?flow_type=QTY&partner_countries=Turkey&product_groups=All%20Steel%20Mill%20Products&reporter_countries=United%20States&trade_flow=IMP.
• Krueger, A. (2004). The Struggle to Convince the Free Trade Skeptics, IMF Survey, 204-205.
• Li C, Wang J., Whalley J. (2019). Trade Protectionism and US Manufacturing Employment, Nber Working Paper Series No. 25860, http://www.nber.org/papers/w25860.
• McPherson, M.A., Redfearn, M.R. ve Tieslau, M.A. (2001) International Trade and Developing Countries: An Empirical Investigation of The Linder Hypothesis, Applied Economics, 33:5, 649-657.
• O’Rourke, K. H, (2003). Heckscher-Ohlin Theory And Individual Attıtudes Towards Globalization, Working Paper 9872 http://www.nber.org/papers/w9872.
• Özçelik, Ö., ve Uslu, N. (2019). Türkiye’de Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret Arasındaki İlişki (2003-2016). Uluslararası Afro Avrasya Araştırmaları Dergisi. 5 (9) , 180-197.
• Öztürk,R., Fındık,M. (2012). Türkiye’de Demir Çelik Sektörünün Yapısal Analizi, Inernational Iron&Steel Symposium, 1261-1267.
• Petersen, T., Schoof U., Yalcin E., Felbermayr G. & Steininger. M. (2017). Global impact of a protectionist U.S. trade policy. GED Focus Paper.
• Salvatore, D. (2013). International Economics 11. Baskı, John Wiley & Sons, Inc.
• Seyidoğlu, H. (2015). Uluslararası İktisat Teori Politika ve Uygulama, Geliştirilmiş 20. Baskı, Güzem Can Yayınları, İstanbul.
• TEPAV. (Mayıs 2019). Amerika’nın Demir-Çelik ve Alüminyum İthalatına Getirdiği Ek Gümrük Vergileri, Türkiye’yi Ne Kadar Etkiledi? Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu, No: 201917, Ankara.
• Tichy, G. (2011). Innovation, Product Life Cycle and Diffusion: Vernon and Beyond, Handbook of Regional Innovation and Growth. 67-77. Türkiye Çelik İhracatçıları Birliği, Erişim Tarihi: 19.06.2020, http://www.cib.org.tr/tr/istatistikler.html.
• Türkiye İhracatçılar Birliği, İhracat Rakamları. Erişim Tarihi: 26.10.2019, https://www.tim.org.tr/tr/ihracat-rakamlari.html.
• Uysal, Ö. (2020). Reel Döviz Kurları ile Dış Ticaret Arasındaki İlişki: Çin Örneği. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 8 (1) 243–250.
• Yamak, R. ve Korkmaz, A. (2005). Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret Dengesi İlişkisi. Ekonometri ve İstatistik Dergisi. 2, 11-29.