GÜLŞEN-İ HULEFÂ MÜELLİFİ NAZMÎZÂDE MURTAZÂ VE ŞİİRLERİ

Yıl 2022, Sayı: 50, 270 - 279, 20.04.2022

Orhan Kılıçarslan

https://doi.org/10.30794/pausbed.1015954

Öz

Nazmîzâde Murtazâ, tarihçi kimliği ön planda olan; ancak edebiyat ile de meşgul olmuş isimlerdendir. Hayatının büyük kısmı Bağdat’ta geçen Nazmîzâde, bu şehir özelinde yazdığı eserler ile tanınmaktadır. İsmi Bağdat şehri ile birlikte anılan müellifin farklı kaynaklardaki biyografisi de Bağdat özelinde yazılmıştır. Kaynaklarda klasik tarzda bir Divan’ının varlığından bahsedilse de bu eserin herhangi bir nüshası henüz ele geçmemiştir. Şairin Gülşen-i Hulefâ adlı Bağdat tarihinde çeşitli vesilelerle yazdığı şiirleri vardır. Biyografik kaynaklarda bir gazeli ve iki rubaisi bulunan şairin bir şiir mecmuasında çoğunluğu gazel nazım şeklinde olan şiirleri tespit edilmiştir. Çalışmanın ilk bölümünde Nazmîzâde Murtazâ’nın hayatı ve eserleri üzerine bilgiler verilmiştir. İkinci kısımda mecmuanın katalog bilgilerinde şiirlerin kendisine ait gösterildiği 19. yüzyıl tekke şairlerinden Murtazâ Baba (Sükûtî) ile Nazmîzâde Murtazâ arasında bir karşılaştırma yapılmıştır. Çalışmanın son bölümünde Nazmîzâde Murtazâ’nın tespit edilen şiirleri metin başlığı altında bir araya getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Nazmîzâde Murtazâ, Murtazâ Baba, Mecmua, Gülşen-i Hulefâ

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

NAZMÎZÂDE MURTAZÂ, THE AUTHOR OF GÜLŞEN-I HULEFÂ AND HIS POEMS

Öz

Nazmîzâde Murtazâ, whose identity as a historian is in the foreground, is one of the names who have also been busy with literature. Nazmîzâde, who spent most of his life in Baghdad, is known for his works written specifically for this city. The biography of the author, whose name is mentioned together with the city of Baghdad, was written in different sources specifically for Baghdad. Although the existence of a classical style Divan is mentioned in the sources, no copy of this work has been found yet. The poet has poems called Gülşen-i Hulefâ, which he wrote on various occasions in the history of Baghdad. The poet, who has one ghazal and two rubais in the biographical sources, has been identified in a poetry magazine, mostly in the form of ghazal verse. In the first part of the study, information on the life and works of Nazmîzâde Murtazâ is given. In the second part, a comparison has been made between Murtazâ Baba (Sükûtî) and Nazmîzâde Murtazâ, one of the 19th century lodge poets, whose poems are shown as his own in the catalog information of the journal. In the last part of the study, the identified poems of Nazmîzâde Murtazâ were brought together under the title of text.

Anahtar Kelimeler

Nazmîzâde Murtazâ, Murtazâ Baba, Journal, Gülşen-i Hulefâ

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Çapan, P. (2005). Mustafa Safâyî Efendi Tezkire-i Safâyî (Nuhbetü’l-Âsâr Min Fevâ’idi’l-Eş’âr) İnceleme-Metin-İndeks, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara.
• Ekinci, R. (2018). Vekâyi‘ü’l-Fuzalâ Şeyhî’nin Şakâ’ik Zeyli, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, İstanbul.
• Güngör, R. Ş. (2017). Nazmî-zâde Hüseyin Murtazâ Efendi ve Tezkire-i Evliyâ-i Bağdâd İsimli Eseri, Hikmet-Akademik Edebiyat Dergisi [Journal of Academic Literature], (7), 121-139.
• Güzel, B. (2018). Kemiksiz-zâde Safvet Mustafa-Nuhbetü’l-Âsâr Fî-Ferâ’idi’l-Eş‘âr, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• İnce, A. (2005). Tezkiretü’ş-Şu’arâ-Sâlim Efendi, Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, Ankara.
• Karataş, M. (2014). Nazmi-zâde Murteza Gülşen-i Hulefâ Bağdat Tarihi 762-1717, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Karayiğit, A. B. (2019). Divan-ı sükuti (Metin-inceleme-dizin), Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• Kesik, B. (2014). Murtazâ, Nazmî-zâde Seyyid Murtazâ Efendi (d. ?/? - ö. 1723-24/1136), http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/murtaza-nazmizade-seyyid-murtaza (e.t. 25.09.2021).
• Mecmua-i Eş‘ar. Diyanet İşleri Başkanlığı Kütüphanesi. Demirbaş No: 003664-VI.
• Özcan, N. (2001). Sükuti hayatı, sanatı ve divanı, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
• Özcan, T. (2006). Nazmîzâde Murtazâ Efendi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (C.32, ss. 461) TDV İslâm Araştırmaları Merkezi, İstanbul.
• Saraç, M. A. Y. (2016). Bursalı Mehmed Tahir-Osmanlı Müellifleri, Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA), Ankara.
• Tolasa, H. (2002). Sehî, Latîfi ve Âşık Çelebi Tezkirelerine Göre 16. Yüzyılda Edebiyat Araştırma ve Eleştirisi, Akçağ Yayınları, Ankara.