ULAŞILMASI ZOR, SAKLI VE KIRILGAN TOPLULUKLARLA ARAŞTIRMA YAPMAK

Yıl 2022, Sayı: 51, 379 - 393, 09.08.2022

Damla Aksel

https://doi.org/10.30794/pausbed.1075785

Öz

Toplum bilimleri alanında yapılan akademik çalışmalarda, araştırma sorusunun tasarlanmasından araştırma bulgularının yaygınlaştırılmasına, bilgi üretim sürecinin her bir aşamasında, araştırma etiği bağlamında kapsamlı değerlendirilmesi gereken çeşitli sorunsallar ortaya çıkmaktadır. Araştırma süreçlerine ve etiğine dair bu sorunsallar özellikle ulaşılması zor, saklı ve kırılgan birey ve topluluklarla yapılan çalışmalarda daha fazla ön plana çıkmakta, araştırmacılar açısından etik kaygılar ve ikilemler söz konusu olabilmektedir. Ulaşılması zor ve saklı topluluklara araştırmacılar nasıl erişmelidir? Saklı ve kırılgan birey ve topluluklarla yapılan çalışmalarda araştırmacının konumu nasıl kurgulanmalıdır? Yapısal kırılganlıklara maruz kalan topluluklara dair araştırmalarda, beklenmedik veriler nasıl değerlendirilmeli, ne ölçüde ve hangi şartlarda paylaşılmalıdır? Bu tür sorulara verilecek yanıtlar, sadece araştırma süreçlerini yönlendirmekle kalmamakta, ele alınan konu ve topluluklara dair toplumsal ve siyasi bakışı da etkilemektedir. Bu makale toplum bilimleri alanında ulaşılması zor, saklı ve kırılgan gruplarla yapılan çalışmalarda öne çıkan sorular ve etik meselelere odaklanmaktadır. Makale, toplum bilimlerinde yöntem ve araştırma etiği alanlarında yayınlanmış ikincil kaynaklar ile bahsi geçen topluluklarla yapılan ampirik araştırmalara dair değerlendirme makalelerinin analizi üzerinden, temel meseleleri sınıflandırmayı ve tartışmayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Ulaşılması zor, saklı topluluklar, kırılgan topluluklar, araştırma etiği

RESEARCHING WITH HARD-TO-REACH, HIDDEN AND VULNERABLE POPULATIONS

Öz

In academic studies within the field of social sciences, certain problems need to be comprehensively evaluated in the context of research ethics at each stage of the knowledge production process, from the design of the research question to the dissemination of research findings. These problems regarding research processes and ethics come to the fore and create ethical concerns and dilemmas for researchers especially in studies conducted with individuals and communities that are hard-to-reach, hidden and vulnerable. How should researchers access hard-to-reach and hidden groups? How should the position of the researcher be constructed in studies with hidden and vulnerable individuals and communities? How, to what extent and under what conditions should unexpected data be evaluated and disseminated when the research is on communities exposed to structural vulnerabilities? The answers to such questions do not only guide research processes, but also affect the social and political perceptions of the issues and communities under consideration. This article focuses on the common questions and ethical issues that arise in studies with hard-to-reach, hidden and vulnerable groups in the field of social sciences. The article aims to classify and discuss the main issues through the analysis of secondary sources published in the fields of research methods and ethics in social sciences, and articles reviewing processes of empirical research with the mentioned communities.

Anahtar Kelimeler

Hard-to-reach, hidden populations, vulnerable populations, research ethics

Kaynakça

• Altunkaynak Vodina, S. (2020). “Toplumsal cinsiyet ve göç araştırmalarında araştırmacının konumsallığı”, Toplumsal cinsiyet perspektifinden Türkiye’de göç araştırmaları, (Ed: K. Biehl ve D. Danış), Sabancı Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Çalışmaları Mükemmeliyet Merkezi ve Göç Araştırmaları Derneği.
• Kart, B. (2018). Felsefi Bir Sorun Olarak Mültecilik ve Çoklu Kırılganlık. ViraVerita E-Dergi, (8), 1-17.
• Birkmann, J., ve Wisner, B. (2006). Measuring the unmeasurable: the challenge of vulnerability. UNU-EHS.
• Chamberlain, K., ve Hodgetts, D. (2018). Collecting qualitative data with hard-to-reach groups. Handbook of Qualitative Data Collection. London: SAGE Publications Ltd.
• Cronin-Furman, K., ve Lake, M. (2018). Ethics abroad: Fieldwork in fragile and violent contexts. PS: Political Science ve Politics, 51(3), 607-614.
• Elgabry, M., ve Camilleri, J. (2021). Conducting hidden populations research: A reflective case study on researching the biohacking community. Futures, 132, 102769.
• Ellis, R. (2021). What do we mean by a “hard-to-reach” population? Legitimacy versus precarity as barriers to access. Sociological Methods ve Research, doi:0049124121995536.
• Erdoğan, E. ve Uyan-Semerci, P. (2021). Toplumsal araştırma yöntemleri için bir rehber: Gereklilikler, sınırlılıklar ve incelikler. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Fisher, C. B., ve Anushko, A. E. (2008). Research ethics in social science. The SAGE handbook of social research methods, 95-109.
• Freeman, S., Skinner, K., Middleton, L., Xiong, B., ve Fang, M. L. (2021). Engaging Hard-to-Reach, Hidden, and Seldom-Heard Populations in Research. In Knowledge, Innovation, and Impact (pp. 81-91). Springer, Cham.
• Göçer Akder, D., ve Şenyuva, Ö. (2021). Uluslararası İlişkiler Disiplini ve Niteliksel Yöntem: Türkiye’de Göç Çalışmaları Örneği.
• Gül, H. (2021). Bilim Ve Araştirma Etiği. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (42), 103-120.
• Heckathorn, D. D. (1997). Respondent-driven sampling: a new approach to the study of hidden populations. Social Problems, 44(2), 174-199.
• Kara, Ç., ve Kutlu, M. M. (2021). Günlüklerde Kalmiş Etnografik Deneyimler. Milli Folklor, 33(129).
• Kırkayak Kültür (2017). Domlar. Suriye’nin “öteki” sığınmacıları. Kırkayak Kültür. https://dspace.ceid.org.tr/xmlui/handle/1/1816?show=full.
• Lake, M., Majic, S., ve Maxwell, R. (2018). Research on vulnerable and marginalized populations. American Political Science Association Organized Section for Qualitative and Multi-Method Research, Qualitative Transparency Deliberations, Working Group Final Reports, Report IV, 3.
• Mertens, D. M., ve Ginsberg, P. E. (2009). The handbook of social research ethics. Sage.
• Muhammad, M., Wallerstein, N., Sussman, A. L., Avila, M., Belone, L., Duran, B. (2015). Reflections on researcher identity and power: The impact of positionality on community based participatory research (CBPR) processes and outcomes. Critical Sociology, 41, 1045–1063.
• Mikecz, R. (2012). Interviewing elites: Addressing methodological issues. Qualitative inquiry, 18(6), 482-493.
• Pacheco-Vega, R., ve Parizeau, K. (2018). Doubly engaged ethnography: Opportunities and challenges when working with vulnerable communities. International Journal of Qualitative Methods, 17(1), 1609406918790653.
• Turhan, Z., ve Bernard, C. (2020). Negotiating with gatekeepers: Reflexivity in exploring Turkish men's engagement in domestic violence perpetrator interventions in the UK. The Qualitative Report, 25(8), 3065-3079.
• Turner, B. S. (2006). Vulnerability and Human Rights. Pennsylvania State University Press.
• Van den Hoonaard, W. C. (2018). The vulnerability of vulnerability: Why social science researchers should abandon the doctrine of vulnerability. Sage Handbook on Ethics in Qualitative Research, 305-321.
• Velicu, I., ve García-López, G. (2018). Thinking the commons through Ostrom and Butler: Boundedness and vulnerability. Theory, Culture ve Society, 35(6), 55-73.
• Wacquant, L. (2009). The body, the ghetto and the penal state. Qualitative Sociology, 32(1), 101-129.