BİREY-EBEVEYN KARİYER HEDEFİ TUTARSIZLIĞI ÖLÇEĞİ: TÜRKÇE FORMU FAKTÖR YAPISI VE DEMOGRAFİK DEĞİŞKENLERE GÖRE ANALİZİ

Yıl 2022, Sayı: 52, 147 - 158, 25.09.2022

Nurdan Gökbaraz , Elif Bozyiğit

https://doi.org/10.30794/pausbed.1076622

Öz

Bu araştırmada Birey-Ebeveyn Kariyer Hedefi Tutarsızlığı Ölçeği’nin (Sawitri vd., 2020) Türkçeye uyarlanması ve demografik değişkenlere göre incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 20 farklı üniversitede öğrenim gören 684 üniversite öğrencisi (yaş ort=21.73, SS=4.319) oluşturmaktadır. Veriler çevrim içi ortamda kişisel bilgi formu ve ölçek formu aracılığıyla toplanmıştır. Elde edilen verilerden çalışma grubu 1 ile Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) yapılmıştır. Yapısal geçerliği incelemek için yapılan Doğrulayıcı Faktör Analizi’ne (DFA) göre modelinin istatistiksel olarak anlamlı bir model olduğu ve maddelerin standardize edilmiş faktör puanlarının istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif olduğu bulunmuştur. Cronbach Alpha değerleri ölçeğin iyi ve mükemmel derecede güvenilir olduğunu göstermiş, ölçek ve alt boyutları arasındaki ilişkiler pozitif ve anlamlı bulunmuştur. Araştırma sonuçları, 15 madde ve üç alt boyuttan oluşan ölçeğin üniversite öğrencilerinin birey-ebeveyn kariyer hedefi tutarsızlığında yetenek, seçim ve coşku boyutlarını bir arada değerlendiren geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğunu göstermektedir. Ayrıca cinsiyet, tercih durumu gibi değişkenler ile yapılan analizlerde istatistiksel olarak anlamlı farklara rastlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kariyer hedefi, Öğrenci, Ölçek uyarlama, Geçerlik, Güvenirlik

INDIVIDUAL-PARENT CAREER GOAL DISCREPANCIES SCALE: TURKISH FORM FACTOR STRUCTURE AND ANALYSIS ACCORDING TO DEMOGRAPHIC VARIABLES

Öz

In this study, it is aimed to adapt the “Individual-Parent Career Goal Discrepancies Scale” (Sawitri et al., 2020) into Turkish and to examine it according to demographic variables. The study group of the research consists of 684 university students (age M=21.73, SD=4.319) studying at 20 different universities. Data were collected online via personal information form and scale form. Exploratory Factor Analysis (EFA) was performed with study group 1 from the data obtained. According to the Confirmatory Factor Analysis (CFA) performed to examine the structural validity, the model was found to be statistically significant model and the standardized factor scores of the items were found to be statistically significant and positive. Cronbach's Alpha values showed that the scale was good and perfectly reliable, and the relationships between the scale and its sub-dimensions were positive and significant. The research results show that the scale, which consists of 15 items and three sub-factors, is a valid and reliable measurement tool that evaluates the individual-parent career goal discrepancies of university students, together with the dimensions of ability, choice, and enthusiasm. In addition, statistically significant differences were found in the analyzes made with variables such as gender and department preference status.

Anahtar Kelimeler

Career goal, Student, Scale adaptation, Validity, Reliability

Kaynakça

• Agliata, A. K. ve Renk, K. (2007). “College Students’ Adjustment: The Role of Parent–College Student Expectation Discrepancies and Communication Reciprocity”, Journal of Youth and Adolescence, 37(8), 967-982. https://doi.org/10.1007/s10964-007-9200-8
• Akmal, S. Z., Creed, P. A., Hood, M. ve Duffy, A. (2021). “The Positive Career Goal Discrepancy Scale: Development and Initial Validation”, Journal of Career Assessment, 29(2), 338-354. https://doi.org/10.1177/1069072720976376
• Bandura, A. (2001). “Social Cognitive Theory: An Agentic Perspective”, Annual Review of Psychology, 52, 1-26. https://doi.org/10.1146/annurev.psych.52.1.1
• Boz, A. ve Ergeneli, A. (2014). “Women Entrepreneurs’ Personality Characteristics and Parents’ Parenting Style Profile in Turkey”, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 109, 92-97. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2013.12.425
• Briscoe, J. P., Hall, D. T. ve Mayrhofer, W. (2011). Careers around the World: Individual and Contextual Perspectives, Routledge. eBook.
• Bülbül, Ö., Türk Kurtça, T., Ekşi, F. ve Ekşi, H. (2021). Ebeveyn-birey kariyer hedefleri çelişkileri ölçeği’nin türkçeye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Cumhuriyet International Journal of Education, 10(3), 1085-1100. http://dx.doi.org/10.30703/cije.813116
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri 17. Baskı, PEGEM Yayınları, Ankara.
• Byrne, B. (2010). Structural equation modelling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming. Routledge.
• Can, H. (2011). Organizasyon ve Yönetim, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Carver, C. S. ve Scheier, M. F. (1990). “Origins and Functions of Positive and Negative Affect: A Control-Process View”, Psychological Review, 97, 19-35. http://doi.org/10.1037/0033-295X.97.1.19
• Çetin, C. ve Karalar, S. (2016). X, Y ve Z Kuşağı Öğrencilerin Çok Yönlü ve Sınırsız Kariyer Algıları Üzerine Bir Araştırma, Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(28), 157-197.
• Chope, R. C. (2005). “Qualitatively Assessing Family Influence in Career Decision Making”, Journal of Career Assessment, 13(4), 395-414. https://doi.org/10.1177/1069072705277913
• Creed, P. A. ve Hood, M. (2015). “The Development and Initial Validation of a Scale to Assess Career Goal Discrepancies”, Journal of Career Assessment, 23(2), 308-317. https://doi.org/10.1177/1069072714535175
• Creed, P. A., Hood, M. ve Hu, S. (2017). “Personal Orientation as An Antecedent to Career Stress and Employability Confidence: The Intervening Roles of Career Goal-Performance Discrepancy and Career Goal Importance”, Journal of Vocational Behavior, 99, 79-92. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2016.12.007
• Dikili, A. (2012). “Yeni Kariyer Yaklaşımlarına İlişkin Değerlendirmeler”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 473-484.
• Erkuş, A. ve Selvi, H. (2019). Psikolojide Ölçme ve Ölçek Geliştirme III: Ölçek Uyarlama ve Norm Geliştirme, Pegem Akademi, Ankara.
• Fouad, N. A., Guillen, A., Harris-Hodge, E., Henry, C., Novakovic, A., Terry, S. ve Kantamneni, N. (2006). “Need, Awareness, and Use of Career Services for College Students”, Journal of Career Assessment, 14(4), 407-420. https://doi.org/10.1177/1069072706288928
• Gollwitzer, P. M. (1990). Action Phases and Mind-Sets. Handbook of Motivation and Cognition: Foundations of Social Behavior, Chapter 2, 53-92. The Guilford Press.
• Hambleton, R. K., ve Patsula, L. (1999). “Increasing the validity of adapted tests: Myths to be avoided and guidelines for improving test adaptation practices”, Journal of Applied Testing Technology, 1(1), 1-30.
• Higgins, E. T. (1987). “Self-Discrepancy: A Theory Relating Self and Affect”, Psychological Review, 94, 319-340. https://doi.org/10.1037/0033-295X.94.3.319
• Hu, S., Creed, P. A. ve Hood, M. (2017). “Development and Initial Validation of a Measure to Assess Career Goal Feedback”, Journal of Psychoeducational Assessment, 35(7), 657-669. doi:10.1177/0734282916654645
• Hull-Blanks, E., Kurpius, S. E. R., Befort, C., Sollenberger, S., Nicpon, M. F. ve Huser, L. (2005). “Career Goals and Retention-Related Factors Among College Freshmen”, Journal of Career Development, 32(1), 16-30. https://doi.org/10.1177/0894845305277037
• Jaskiewicz, P., Combs, J. G., Shanine, K. K. ve Kacmar, K. M. (2017). “Introducing the Family: A Review of Family Science with Implications for Management Research”, Academy of Management Annals, 11(1), 309-341. https://doi.org/10.5465/annals.2014.0053
• Kale, E. ve Özer, S. (2012). “İş Görenlerin Çok Yönlü ve Sınırsız Kariyer Tutumları: Hizmet Sektöründe Bir Araştırma”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), 173-196.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar İlkeler Teknikler, 35. Basım, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Keller, B. K. ve Whiston, S. C. (2008). “The Role of Parental Influences on Young Adolescents’ Career Development”, Journal of Career Assessment, 16, 198-217. http://doi.org/10.1177/1069072707313206
• Korkmaz, O. ve Kırdök, O. (2019). “Kariyer Hedefi Geribildirim Ölçeğinin (KHGÖ) Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 12(2), 494-510. http://dx.doi.org/10.30831/akukeg.443315
• Liu, Y., Mao, Y. ve Wong, C. S. (2020). “Theorizing Parental Intervention and Young Adults’ Career Development: A Social Influence Perspective”, Career Development International, 25(4), 415-428. https://doi.org/10.1108/CDI-01-2019-0028
• Locke, E. A. ve Latham, G. P. (2002). “Building A Practically Useful Theory of Goal Setting and Task Motivation: A 35-Year Odyssey”, American Psychologist, 57(9), 705-717. https://doi.org/10.1037/0003-066x.57.9.705
• Ma, P.-W. W., Desai, U., George, L. S., San Filippo, A. A. ve Varon, S. (2014). “Managing Family Conflict over Career Decisions: The Experience of Asian Americans”, Journal of Career Development, 41, 487-506. http://doi.org/10.1177/0894845313512898
• Malik, N. ve Hussain, I. (2020). “Effects of Demographic Variables on Career Choice of University Students”, Global Educational Studies Review, 5(3), 83-90. https://doi.org/10.31703/gesr.2020(V-III).09
• Metz, A. J., Fouad, N. ve Ihle-Helledy, K. (2009). “Career Aspirations and Expectations of College Students: Demographic and Labor Market Comparisons”, Journal of Career Assessment, 17(2), 155-171. https://doi.org/10.1177/1069072708328862
• Müftüoğlu, Y. V. ve Erol, İ. (2013). “Kariyer Kavramı ve Maden Mühendisleri İçin Kariyer Seçenekleri”, Bilimsel Madencilik Dergisi, 52(4), 37-43.
• Özdamar, K. (2016). Ölçek ve Test Geliştirme Yapısal Eşitlik Modellemesi: IBM SPSS, IBM SPSS AMOS ve MINTAB Uygulamalı, Nisan Kitabevi, Eskişehir.
• Özlen, M. K. ve Arnaut, D. (2013). “Career Decisions of University Students”, Journal of Community Positive Practices, 13(2), 92-107.
• Öztürk, U. C. (2017). “Kariyerde Kuşak vs. Toprak: Kariyer Algısında Doğulan Coğrafi Konum ve Kuşağın Etkisi”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(5), 155-165. https://doi.org/1272/j.2147-7035.2017.5.5.13
• Savickas, M. L. (2011). Career Counseling (Theories of Psychotherapy), 11th Edition, National Teacher Publishers.
• Sawitri, D. R., Creed, P. A. ve Perdhana, M. S. (2020). “The Discrepancies between Individual-Set and Parent-Set Career Goals Scale: Development and Initial Validation”, Journal of Career Development, 20(10), 1-16. https://doi.org/10.1177/0894845320901795
• Sawitri, D. R., Suryadi, B. ve Perdhana, M. S. (2019). “The Moderator Role of Individual Goal Clarity in the Relationships between Career Goal Discrepancies and Distresses”, Journal of Educational, Health and Community Psychology, 8(4), 454-464. https://doi.org/10.12928/jehcp.v8i4.14660
• Schoon, I. ve Polek, E. (2011). “Teenage Career Aspirations and Adult Career Attainment: The Role of Gender, Social Background and General Cognitive Ability”, International Journal of Behavioral Development, 35, 210-217. http://doi.org/10.1177/0165025411398183
• Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics, 6th Edition, MA: Pearson, Boston.
• Tynkkynen, L., Nurmi, J. E. ve Salmela-Aro, K. (2010). “Career Goal-Related Social Ties during Two Educational Transitions: Antecedents and Consequences”, Journal of Vocational Behavior, 76, 448-457. http://doi.org/10.1016/j.jvb.2009.12.001
• Werner, O., ve Campbell, D. T. (1970). “Translating, working through interpreters, and problems of decentering”, in R. Narroll & R. Cohen (Eds.), A handbook of method in cultural anthropology. New York: Columbia University Press.
• Wong, S. C. K. ve Liu, G. J. (2010). “Will Parental İnfluences Affect Career Choice?” International Journal of Contemporary Hospitality Management, 22(1), 82-102. https://doi.org/10.1108/09596111011013499
• Yam, F. C., Alkın, S. ve Barut, Y. (2020). “Kariyer Hedef Tutarsızlık Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, İş ve İnsan Dergisi, 7(1) 23-32. https://doi.org/10.18394/iid.629970
• Yeh, K. H. ve Bedford, O. (2004). “Filial Belief and Parent-Child Conflict”, International Journal of Psychology, 39, 132-144.